گرایش به مطالعات دین و سلامت

جریان‌های مختلفی با یکدیگر ادغام شده­‌اند تا در حوزه علوم پزشکی به موضوع دین/معنویت و سلامت علاقه­ قابل‌توجه و پایداری ایجاد کنند.

یکی از حوزه‌های میان‌رشته‌ای جدید که اقبال روزافزونی پیدا کرده است، مطالعات دین و سلامت است. جریان‌های مختلفی با یکدیگر ادغام شده­‌اند تا در علوم پزشکی به موضوع دین/معنویت و سلامت علاقه­ قابل‌توجه و پایداری ایجاد کنند.

دلیل نخست

حجم فزاینده‌ای از تحقیقات و یافته‌­های جالب‌توجه وجود دارد که اکنون به‌طور گسترده‌تری در حال شناخته شدن هستند. موضوعی که قبلاً به‌عنوان عامل «ضد تصدی‌گری»خوانده می‌شد، اکنون در برخی از مجلات برتر پزشکی و پژوهشی در جهان به رسمیت شناخته‌شده و بنیادهای خصوصی، مؤسسات ملی بهداشت و بنیاد ملی علوم در حال حاضر از پژوهش‌­ها پیرامون دین/معنویت و سلامت پشتیبانی می‌­کنند. ازآنجاکه علاقه به رابطه­ دین و سلامت افزایش یافته است، بسیاری از دانشجویان دکتری در رشته‌­های مرتبط با سلامت، اقدام به نگارش پایان‌نامه‌هایی در رابطه با این موضوع کرده‌اند. (ارلن[1] 2010). امری که موجب می‌شود نسل جدیدی از محققان سر بربیاورند که دین/معنویت و سلامت را به‌عنوان یک نقطه­ کانونی در مطالعات علمی خود پیگیری می‌­کنند.

دلیل دوم

علاقه­ فعلی عموم مردم به مطالعات دین و سلامت است. در ایالات‌متحده و بسیاری از کشورهای دیگر جهان، اکثریت‌قریب‌به‌اتفاق مردم، مذهبی هستند و برای باورهایشان ارزش بسیاری قائل‌اند. درعین‌حال، کاملاً به سلامت خود و عزیزان خود علاقه­‌مند هستند. ترکیبی از این علایق که توسط تحقیقات حاکی از ارتباط بین دین و سلامت تقویت شده است، باید توجه را به خود جلب کند. در نتیجه جای تعجب نیست که بسیاری از کتاب­‌های پرفروش، فیلم و موسیقی‌های عامه‌پسند امروز دارای مضامین دینی، معنوی و بهداشتی هستند.

دلیل سوم

این است که علم و پزشکی، آن­گونه که در قرن نوزدهم و بیستم وعده داده می‌­شد، همه­ مشکلات بشریت را حل نکرده است. هیچ‌کس نمی‌­تواند پیشرفت‌های گسترده­ علمی و پزشکی را زیر سؤال ببرد. پیشرفت­‌هایی که زندگی را آسان­‌تر کرده، رنج‌ها را تسکین داده، سلامت جسمی را تقویت کرده و طول عمر را افزایش داده؛ اما پیشرفت در دستیابی به معنا و هدف در زندگی، بهبود کیفیت روابط انسانی، دست‌یابی به آرامش و بهزیستی و القای ارزش‌های انسانی مانند سخاوتمندی، سپاس­گزاری و بخشندگی بسیار ناکافی بوده است. به‌خودی‌خود، نابسندگیِ ماده­‌گرایی، عقل و علم کاملاً اثبات شده است. ما یک گمشده داریم! به‌جای آرمان­شهر موعود، شاهد جنایات گسترده، مصرف مواد مخدر و الکل، زندان‌های مملو از زندانی و تقریباً همه‌گیری بیماری‌های عاطفی مانند افسردگی و اضطراب هستیم. گرسنگی، قحطی، جنگ و تروریسم واقعیت‌های موجود برای میلیون­‌ها انسان است. پیشرفته­‌ترین کشورهای جهان میزان بسیاری از چاقی را تجربه می‌­کنند که باعث تشدید میزان متابولیک و بیماری‌های قلبی، عروقی و افزایش سرسام­‌آور و بی‌سابقه‌ی هزینه­‌های خدمات درمانی شده است. بسیاری ممکن است بگویند ما امروز، نسبت به بیست‌وپنج سال گذشته از آرمان­شهر فاصله­ بیش­تری داریم.

 دلیل چهارم

برای علاقه­ بیش­تر به دین/معنویت و سلامت، پای فشارها بر روی نظام خدمات درمانی به دلیل پیری جمعیت را به میان می‌­کشد. در ایالات‌ متحده، هزینه‌­های بیمه­ پزشکی سالمندان و بیمه­ پزشکی مستمندان با سرعتی غیرقابل‌تحمل در حال افزایش است. علی‌رغم افزایش سریع میزان جمعیت سالخوردگان که تهدیدی برای کاهش منابع تأمین اجتماعی و خدمات درمانی محسوب می­‌شود، نرخ پس‌انداز شخصی همچنان پایین (حتی در اواسط این دهه، 2000 تا 2010 به نرخ منفی نیز رسیده است) و نرخ بدهکاری‌­های اجتماعی و فردی بالاتر از همیشه است (Cosgrove-Mather 2006). علاوه بر این، تقریباً یک‌سوم آمریکایی­‌ها بیمه­ درمانی ندارند و در مورد کسانی که می­توانند از بیمه­ خصوصی برخوردار شوند، حق بیمه دو برابر سریع­تر از دستمزدها افزایش می‌یابد (فاکس، 2004)؛ و از همه مهم­تر، ساختارهای سنتی خانواده روبه‌زوال بوده و تیراندازی در مدارس بسیار رایج شده است. جوان و پیر هر دو نگران این هستند که در یک آینده­ی نامعلوم چه نقشی خواهند داشت. در حال حاضر تلاش‌­هایی برای اصلاحات درمانی و پوشش بیمه‌­ایِ بیمه نشدگان صورت می­گیرد، اما این تغییرات در مقایسه با تغییراتی که واقعاً نیاز است بسیار ناچیز می‌نماید. چون باید بتوان از آنچه که تقریباً به‌یقین طی بیست تا سی سال آینده به یک بحران خدمات درمانی تبدیل می‌شود، جلوگیری کرد. بحرانی که رشد نیاز به خدمات درمانی و افزایش بدهی دولت­‌ها را در بر دارد.

دلیل پنجم

با توجه به هزینه‌­های اقتصادی ارائه­ خدمات درمانی به جمعیت سالخورده، بر پیشگیری از بیماری و ارتقای سطح سلامتی تأکید فراوانی شده است. جای تعجب نیست که وزارت بهداشت، درمان و خدمات انسانی ایالات‌متحده (DHHS) پیشگیری از بیماری را در اولویت اصلی قرار داده است. این موضوع در نشریه این سازمان به نام مردم سالم 2020 مشهود است. افزایش کیفیت و طول عمر و رفع نابرابری‌­های بهداشتی از مهم­ترین اهداف اصلی است. ازآن‌جهت که آموزه­‌های دینی معمولاً شیوه زندگی سالم را ترویج می‌کنند، محققان بهداشت عمومی آرام‌آرام به این موضوع توجه کرده­‌اند. این امر به‌طور ویژه‌­تری صادق است چون بیش­تر اختلافات در حیطه­ سلامت، متمرکز در جوامع آفریقایی-آمریکایی و اسپانیایی است که سازمان‌های دینی تأثیر به سزایی در آن دارند­. در چه مکان دیگری مردم از همه­ رده­‌های سنی، پیشینه­‌های نژادی، طبقات اجتماعی و اقتصادی و سطح تحصیلات متفاوت به‌طور منظم گرد هم می­‌آیند؟ در نتیجه، فعالیت­‌های غربالگری بیماری و ارتقای سلامت در کلیساها و سایر اماکن دینی به‌طور گسترده­ای مورد تشویق قرار گرفته است.

*گزارش از محمد باعزم

مطالب مرتبط
درج دیدگاه

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.