میزان تاب‌آوری اسرائیلی‌ها عامل اصلی اتمام جنگ است
کارشناس مسائل فلسطین: مهم‌ترین عامل در اتمام جنگ کنونی اسرائیل و فلسطین میزان تاب‌آوری رژیم صهیونیستی است. جامعه رژیم اشغالگر نمی‌تواند مدت طولانی آثار این وضع را، یعنی تعطیلی گسترده، زندگی در پناهگاه‌ها و نگرانی دایمی از حملات تحمل کند، این در حالی است که مقاومت و تاب‌آوری فلسطینی‌ها در مقابل این شرایط بسیار بیشتر است.
حملات رژیم اشغالگر سرزمین فلسطین برای ششمین روز متوالی به غزه ادامه پیدا کرد و تعداد شهدای نوار غزه به نزدیک 150 نفر رسید. از جمله در پی حمله بامداد دیروز جنگنده‌های صهیونیستی به اردوگاه الشاطی بدون هشدار قبلی، منازل دو شهروند فلسطینی هدف قرار گرفت که طی آن ۱۰ نفر از اعضای این دو خانواده از جمله 6 کودک و دو زن به شهادت رسیدند. سخنگوی گردان‌های عزالدین قسام، شاخه نظامی حماس روز گذشته اعلام کرد که آمادگی ادامه حملات موشکی به شهرک‌های اسراییلی تا 6 ماه دیگر را دارد و مادامی که حملات اسراییل ادامه داشته باشد به این واکنش‌های موشکی ادامه خواهند داد. ادامه حملات رژیم اشغالگر به نوار غزه با حمله به ساختمانی که محل استقرار رسانه‌های بین‌المللی در این نوار سرزمینی تحت محاصره بود، بیش از پیش مورد توجه رسانه‌های جهان قرار گرفت. دوربین شبکه خبری الجزیره، لحظه هدف قرار دادن و با خاک یکسان شدن ساختمان محل استقرار رسانه‌های خارجی را به صورت زنده و مستقیم برای مخاطبانش در سراسر جهان پخش کرد و مدیرعامل خبرگزاری آسوشیتدپرس اقدام اسراییل را «بهت‌آور» توصیف و تاکید کرد که سال‌هاست این رژیم از استقرار خبرنگاران خارجی در این ساختمان خبر داشت. همزمان موج حملات راکتی و موشکی مقاومت به شهرهای سرزمین‌های اشغالی، باعث تعطیلی فرودگاه‌ها و بسیاری از مراکز عمومی در شهرهای یهودی‌نشین شده است. برای بررسی آخرین تحولات فلسطین اشغالی با سیدسلمان رضوی،کارشناس مسائل فلسطین گفت‌وگو کردیم. رضوی معتقد است که نحوه پایان گرفتن نبردهای اخیر بر سرنوشت نتانیاهو و حکومت 12 ساله‌اش در اسراییل موثر خواهد بود. او مهم‌ترین ویژگی نبرد اخیر را اعلام همبستگی فلسطینیان ساکن سرزمین‌های اشغالی 1948 از فلسطینیان غزه و کرانه باختری می‌داند و آن را نشانه‌ای از شکست. در ادامه متن کامل گفت وگوی «اعتماد» را با سلمان رضوی،کارشناس مسائل فلسطین مطالعه می‌کنید.
حجم خشونت رژیم اشغالگر در جنگ اخیر غزه نسبت به درگیری‌های سال‌های اخیر در سرزمین‌های اشغالی به شکل چشمگیری وسیع‌تر است. فکر می‌کنید آیا اسراییل از این حجم خشونت هدف مشخصی را دنبال می‌کند یا درگیری‌های اخیر نتیجه سوءمدیریت این رژیم در برابر اعتراضات فلسطینیان است؟
البته اگر جدای ریشه‌ها پیشینی وکلی بخواهیم به تحولات اخیر نگاه کنیم و به صورت کوتاه‌مدت بخواهیم عامل ازسرگیری درگیری‌های وسیع در فلسطین اشغالی را بررسی کنیم، یکی از عوامل این رخدادها را می‌توان در حکم اخیر یک دادگاه اسراییلی برای تخلیه بخشی از منطقه شیخ جراح در قدس اشغالی که فلسطینیان در آن ساکن هستند، جست‌وجو کرد. به‌زعم اسراییلی‌ها این زمین‌ها باید از فلسطینی‌ها خالی شود و زمین‌های آن به شهرک صهیونیست‌نشین معالوت دفنا اضافه شود تا برای گسترش این شهرک مورد استفاده قرار گیرد. به نظر می‌رسد این موضوع ریشه‌دار در اوضاع جاری منطقه به موازات سیاست‌های دایمی ظالمانه رژیم اشغالگر درکرانه باختری و غزه در مجموع باعث شد که شرایط به وضعیتی کشیده شود که خشونت‌ها به شکل چشمگیری افزایش پیدا کند. ظاهر امر نشان می‌دهدگروه‌های فلسطینی آمادگی داشتند که در مقابل چنین رفتارهایی واکنش نشان بدهند و انتظار افزایش تنش‌ها را می‌کشیدند.
فکر می‌کنید شرایط جنگی جاری چه تاثیری در شکاف‌های سیاسی داخلی اسراییل دارد؟ بعد از 12 سال حاکمیت بلامنازع بنیامین نتانیاهو، جنگ اخیر به نفع او تمام می‌شود یا به ضررش؟
به گمان من مساله تاثیرگذار در مسائل داخلی میان صهیونیست‌ها، نحوه خاتمه درگیری‌های اخیر باشد. با این حال نقش این جنگ‌ها در رای‌های صهیونیست‌ها چندان زیاد نیست. احزاب در سرزمین‌های اشغالی معمولا پایگاه رای ثابتی دارند و اگر دقت کنید در طول دو سال گذشته به رغم برگزاری 4 انتخابات متوالی، تغییر جدی در ساختار احزاب پیروز به وجود نیامده است. می‌توان نتیجه گرفت که هرگروه در اسراییل از پایگاه اجتماعی مشخصی برخوردار است که معمولا می‌تواند روی رای هوادارانش حساب باز کند. اما نحوه پایان گرفتن این نبرد می‌تواند تا حدی آرا و سرنوشت شخص نتانیاهو و حزب لیکودش را تحت تاثیر قرار بدهد. اینکه خسارات اسراییلی‌ها چه اندازه باشد اینکه فلسطینی‌ها چند اقدام غافلگیر‌کننده را در روزهای آینده رونمایی کنند و اینکه اقدامات غافلگیر‌کننده تا چه حد به ضرر رژیم اسراییل تمام شود و اینکه فشارهای جامعه جهانی وکشورهای اسلامی تا چه اندازه افزایش پیدا کند و اینکه آیا جامعه جهانی بتواند باعث عقب‌نشینی اسراییلی‌ها از موضع تهاجمی شود، همه مسائلی هستند که نخست در نحوه خاتمه این نبرد و دوم در وضعیت نتانیاهو موثر خواهد بود.
همزمان در میان گروه‌های فلسطینی هم شکلی از همفکری و همکاری در طول ماه‌های گذشته شکل گرفته بود و روند آشتی میان فتح و حماس با توافق برای برگزاری انتخابات سراسری سرعت بیشتری گرفته بود، هر چند که با تصمیم محمود عباس برای تعویق انتخابات، باز هم برخی اختلاف‌نظرها در حال شکل گرفتن بود. فکر می‌کنید این درگیری‌ها چه تاثیری در همکاری‌های گروه‌های فلسطینی خواهد داشت؟
فارغ از تشکیلات خودگردان فلسطینی، اگر وضعیت گروه‌های مقاومت فلسطینی را درنظر بگیریم حداقل اتحاد و همدلی میان گروه‌های مبارز در پی درگیری‌های اخیر به وجود آمده است. یکی از ویژگی‌های بارز نبرد اخیر خاصیت هم‌افزایی میان بخش‌های مختلف فلسطین اشغالی است. اینکه در قدس شرقی اتفاقی می‌افتد و غزه از مردم قدس حمایت می‌کند، اینکه کشتار در غزه اتفاق می‌افتد و فلسطینی‌های اراضی اشغالی 1948 قیام می‌کنند و اینکه در لبنان و اردن مردم به سمت مرزهای فلسطین اشغالی می‌آیند و حتی شهید هم می‌دهند، نشانه‌ای بر این است که فلسطینی‌ها از انفکاک و انشقاق تا حد زیادی به سمت اتحاد و انسجام پیش می‌روند و موضوعی است که باعث ترس و وحشت اسراییلی‌ها شده است. به ویژه مهم‌ترین موضوع مساله حمایت فلسطینیان ساکن سرزمین‌های اشغالی 1948از ساکنان کرانه باختری، قدس اشغالی و غزه است. اسراییلی‌ها دهه‌ها تلاش کردند که پروژه هویت‌زدایی از فلسطینیان ساکن مناطق اشغالی 1948را موفق نشان بدهند و تلاش کردند که این افراد را به عنوان اعراب خوب از اعراب بد جدا نشان بدهند و انفکاکی میان ساکنان سرزمین‌های اشغالی 1948 و ساکنان سرزمین‌های اشغالی 1967و آوارگان در کشورهای همسایه ایجاد کنند. اتفاق‌های اخیر همه این سیاست‌ها را بی‌فایده و بی‌نتیجه نشان داد و برخلاف اهداف رژیم اسراییل که دنبال دامن زدن به شکاف‌ها و جدا کردن فلسطینی‌ها از یکدیگر بود، نشان داد که اتحاد و همبستگی میان فلسطینی‌ها همچنان محکم است.
بعد از برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری در امریکا، سیاست دولت ترامپ در حمایت بدون مرز از اقدامات اسراییل تا حدی کنار گذاشته شده بود و به نوعی برخی اظهارات انتقادی به ادبیات سیاسی کاخ سفید بازگشته بود. فکر می‌کنید این نبرد اخیر تا چه اندازه در رویکرد دولت جدید امریکا نسبت به اسراییل موثر باشد؟
چند نکته را باید در این مورد اشاره کرد؛ نخست اینکه در چنین شرایطی سیاست کلی و همیشگی دولت امریکا این است که به صورت بلاشرط از اسراییل در چنین رخدادهایی حمایت کند.تفاوتی نمی‌کند که دولت باراک اوباما روی کار باشد، یا دولت دونالد ترامپ یا جو بایدن، استراتژی امریکا حمایت از اسراییل و محکوم کردن فلسطینی‌هاست. همان‌گونه که در روزهای گذشته هم شاهد بودیم که کاخ سفید از اسراییل حمایت و حماس را به عنوان شروع‌کننده درگیری‌ها معرفی و محکوم کرد. نکته دیگری که وجود دارد این است که حمایت‌های ویژه دولت ترامپ از رژیم اسراییل در رویکرد واشنگتن نسبت به مسائل منطقه باید به عنوان یک استثنا درنظر گرفت. سیاست استاندارد و رویکرد استراتژیک دولت‌های امریکا از دهه‌ها پیش تاکنون همان رویکردی است که در دولت اخیر امریکا شاهد هستیم یعنی ضمن حمایت تمام وکمال از دولت اسراییل،گاهی انتقادهایی هم از عملکرد آنها مطرح می‌شود. نکته سوم که نسبت به گذشته تغییر کرده است، بلندتر شدن صداهای حامیان حقوق فلسطینیان و منتقدان عملکرد اسراییل در جامعه و نهادهای حکومتی غیر ازکاخ سفید است. صداهای نمایندگان کنگره امریکا که به شکل‌های مختلف در شبکه‌های اجتماعی، در مصاحبه‌ها و اظهارنظرهای شفاهی و چه به صورت کتبی از حقوق فلسطینیان حمایت کرده‌اند و از جنایات اسراییل انتقاد می‌کنند، در ساختار حاکمیت امریکا کم‌سابقه است. راهپیمایی‌هایی که در شهرهای مختلف امریکا رخ داده است، نشان می‌دهد که افکار عمومی در این کشور نسبت به گذشته بیشتر در مقابل جنایات اسراییل علیه فلسطینیان حساس شده‌اند. در عین حال باید توجه داشت که اظهارنظرهای رسمی دولت بایدن در حمایت از رژیم اسراییل هم یک‌سری اظهارنظرهای تشریفاتی روتین است که هنوز نظر اسراییلی‌ها را جلب نکرده است چراکه به نظر می‌رسد اسراییلی‌ها حمایت‌های بیشتری را انتظار دارند. در طول روزهای گذشته تندروهای مذهبی و مسیحیان انجیلی امریکایی که عمدتا حامیان دولت ترامپ بودند به دولت بایدن اعتراض کرده‌اند که چرا حمایت کافی از اسراییل نشان نمی‌دهد و رسما و عملا فلسطینیان را محکوم نمی‌کند.
به تصور شما پایان نبردهای اخیر غزه به چه صورت می‌تواند باشد؟ به هر حال نبردهایی که رژیم اشغالگر علیه غزه در دو دهه گذشته به راه انداخته است،آثار و تلفات انسانی و اقتصادی وسیعی به جای می‌گذارد و ادامه آن آسیب‌های بیشتری به شهروندان محاصره شده در این باریکه سرزمینی به‌جا می‌گذارد.آیا طرفین تا زمان فرسایشی شدن به این نبرد ادامه می‌دهند یا اینکه با دخالت جامعه جهانی و میانجیگری دولت‌های خارجی انتظار پایان سریع این درگیری می‌رود؟
به نظرم مهم‌ترین عامل در اتمام این جنگ میزان تاب‌آوری رژیم صهیونیستی است. نبرد اخیر شرایطی متفاوت از گذشته در مقابل جامعه صهیونیستی قرار داده است.کما اینکه در نبرد اخیر ما شاهد استفاده گروه‌های مقاومت از موشک‌های نقطه‌زن با برد 250 کیلومتر با کلاهک جنگی سنگین بودیم.کل سرزمین‌های اشغالی در نتیجه این نبرد به تعطیلی کشیده شده است، فرودگاه‌ها تعطیل شده‌اند و بسیاری از شهرک‌نشینان در ترس و وحشت عمدتا مجبور به فرار به پناهگاه‌ها هستند. در چنین شرایطی جامعه رژیم اشغالگر نمی‌تواند مدت طولانی این وضع را تحمل کند. برای فلسطینی‌ها، هر چند که تعداد بسیار بیشتری از آنها در این نبرد شهید می‌شوند اما به این دلیل که خودشان را صاحب این سرزمین و آب و خاک می‌دانند و راهی به جز مقاومت برای بازپس گرفتن سرزمین‌شان پیش روی خود نمی‌بینند، قطعا از تاب‌آوری و مقاومت بیشتری برخوردارند. با این اوصاف من تصور نمی‌کنم که نبرد جاری چندان زیاد طول بکشد و حداکثر تا هفته آینده از طریق آتش‌بسی که اسراییلی‌ها پنهانی پیگیر آن هستند به پایان برسد. اما تا آن زمان اسراییلی‌ها تلاش خواهند کرد با استراتژی تخریب حداکثری زیرساخت‌ها، اماکن مسکونی و بیمارستان‌ها و مدارس در نوار غزه،کار را به جایی برسانند که هزینه انسانی و مادی این جنگ را برای گروه‌های مقاومت بالا ببرند تا بعد از آتش‌بس، حماس و گروه‌های مقاومت غزه به سرعت نتوانند خود را به میزان آمادگی قبل بازگردانند.
گفتگو از شهاب شهسواری
منبع: روزنامه اعتماد
