مرحوم عبدالحسین حائری: آقا موسی در لبنان، بین شیعه و سنی و مسیحی، اسلام واقعی را اجرا کرد
«دین آنلاین» با این عناوین اقتباسی، روزنامه «فرهیختگان» را مرور کرده است: «آنچه امام موسی صدر را به فردی مهم در لبنان تبدیل کرد، نوع ارتباط او با اقوام، مذاهب و گروه‌ها بود/ هر یک از قطعات پازل شخصیتی امام صدر به تنهایی می‌توانست برای حذف یک رهبر بزرگ کافی باشد/ نماینده واتیکان در مراسمی پس از سخنرانی امام صدر گفت: تاریخ لبنان را باید به دو دوره پیش از موسی صدر و دوره موسی صدر تقسیم کرد»، «مرحوم عبدالحسین حائری: آقا موسی که به لبنان رفت، آنجا بین شیعه و سنی و مسیحی، اسلام واقعی را اجرا کرد» و « ماهنامه «حاشیه»، مجله‌ای برای طلاب و فضلای جوان »
آنچه امام موسی صدر را به فردی مهم در لبنان تبدیل کرد، نوع ارتباط او با اقوام، مذاهب و گروه‌ها بود/ هر یک از قطعات پازل شخصیتی امام صدر به تنهایی می‌توانست برای حذف یک رهبر بزرگ کافی باشد/ نماینده واتیکان در مراسمی پس از سخنرانی امام صدر گفت: تاریخ لبنان را باید به دو دوره پیش از موسی صدر و دوره موسی صدر تقسیم کرد
روزنامه فرهیختگان در صفحه «اندیشه» و در گزارشی با عنوان «خاموشی مصلح»، به چرایی ربوده شدن امام موسی صدر در ۹ شهریور ۱۳۵۷ پرداخته است.
سجاد صداقت در این گزارش آورده است:
«من معتقدم رسالتى که بر دوش دارم، همان دعوت حقیقى به اسلام است. این رسالت به گونهاى فعالانه به همان میزان که در توسعه جوامع و تحول زندگى مردم نقش دارد، در اصلاح رابطه انسان با خدا و زندگى پس از مرگ انسان دخیل است. من عملا این اصل را بر خود و کلیه فعالیت‌هایم، چه در مجلس بحث و گفت‌وگو و چه دیگر کارهاى اجتماعىام، منطبق کردهام. همواره سعى کردهام تاکید کنم که دین، پیش از آنکه توشه آخرت باشد، والاترین وسیله براى زندگى است.» زمانی که نهم شهریور ۱۳۵۷، معمر قذافی و مقامات وقت حکومت لیبی مدعی شدند امام موسی صدر و همراهانش با یک هواپیمای خطوط هوایی ایتالیا (آل ایتالیا) طرابلس را به قصد شهر رم ترک کردند، شاید کسی باور نمی‌کرد که ۳۶ سال بعد هنوز سرنوشت مردی که جملات ابتدایی این مقاله از او نقل شده است، همچنان نامعلوم باشد.
امام موسی صدر از آن روز تاکنون دچار سرنوشتی نامعلوم بوده است؛ سرنوشتی که در طول سال‌های اخیر به‌شدت توفان شایعات گوناگون را به خود دیده ولی هیچ‌گاه به ساحل آرامش نرسیده است. اما امروز و دقیقا ۳۶ سال پس از ربوده شدن امام موسی صدر و در میان همه گمانه‌هایی که درباره سرنوشت او بیان شده است، شاید پرسیدن این سوال اساسی‌تر به نظر برسد که چرا امام موسی صدر باید ربوده می‌شد؟
از قم تا بیروت
تاریخ تولد امام موسی صدر را ۱۴ خرداد ۱۳۰۷ ثبت کرده‌اند. او در محله چهارمردان شهر قم و در یکی از منتقدترین خانواده‌های شیعی به دنیا آمد. از مهم‌ترین اتفاقات زندگی‌اش باید ورود به حوزه علمیه قم در خرداد ۱۳۲۲ و وارد شدن به به دانشگاه تهران -به‌عنوان اولین دانشجوی روحانی- در رشته «حقوق در اقتصاد» را نام برد. او پس از فارغ‌التحصیلی برای ادامه تحصیلات حوزوی به نجف رفت. در اواخر سال ۱۳۳۸ امام موسی صدر به دنبال فوت رهبر متوفی شیعیان لبنان، آیت‌الله سیدعبدالحسین شرف‌الدین، به‌عنوان جانشین او به لبنان هجرت کرد. شاید مهم‌ترین نکته‌ای که درباره صدر بتوان گفت همان دلیلی است که خود به‌عنوان انگیزه هجرت به لبنان آن را مطرح می‌کند: «من احساس می‌کردم که باید روزی کار ناتمام سیدجمال‌الدین اسدآبادی را به سرانجام برسانم با این تفاوت که خطای او را تکرار نکنم. سیدجمال‌الدین تصور می‌کرد می‌تواند اصلاح جامعه را از مسئولان آغاز کند؛ در حالی که من معتقدم باید کار را از توده مردم آغاز و با ارتقای سطح فکری و اجتماعی آنان؛ مصالح جامعه را بر مسئولان تحمیل کرد.»
سال‌های حضور در لبنان
برای پاسخ به سوالی که در ابتدای این مقاله مطرح شد، شاید بهترین جواب نظر به فعالیت‌ها و کارهایی باشد که امام موسی صدر در این کشور انجام داد. او که در ۳۱ سالگی به‌عنوان رهبر شیعیان لبنان مشغول فعالیت بود در طول سال‌های حضور خود در این کشور در ابعاد گوناگون به اقدامات مهمی دست زد. امام موسی صدر با بیان این مساله که «در وضعیت امروز علما باید به سوی مردم بروند» در جنوب لبنان از مردم دعوت می‌کرد که شب پنجشنبه و جمعه دور هم جمع شوند و هر کس اطلاعاتی درباره اسلام دارد، بیان کند و در وهله اول با این طرح شیعیان جنوب که در فقر فرهنگی و مادی به سر می‌بردند، جذب کرد.
او توانست کشمکش و کشتاری را که به نام خون‌خواهی، میان قبایل لبنان وجود داشت به صلح و صفا تبدیل کند. امام موسی صدر در ابعاد گوناگونی به فعالیت برای مردم لبنان به‌خصوص شیعیان این کشور دست زد. باشگاه فرهنگی – تفریحی «هیئه الشباب المسلم»، حوزه علمیه بعلبک، «دارالافتاء فقه جعفری»، «نهضت عام‌المنفعه» برای سامان بخشیدن به وضع ناپسند معیشت و زندگی شیعیان لبنان، «جمعیت البر و الاحسان» برای کمک به فقرا و دارالعجزه محل نگهداری معلولان و افراد بی‌سرپرست و «هیات یاری جنوب» برای مسلح کردن جنوب لبنان در برابر تجاوزات اسرائیل از جمله کارهایی بود که او در این کشور انجام داد. اما آنچه امام موسی صدر را به فردی مهم تبدیل کرد، نوع ارتباط او با همه اقوام، مذاهب و گروه‌ها در لبنان بود. مشکل تاریخی وجود گروه‌ها، مذاهب و قومیت‌های متفاوت در لبنان از سوی امام موسی صدر به یک مزیت تبدیل شد و او با شرکت در نمازجمعه اهل سنت، دعوت از اهل سنت برای شرکت در نمازجمعه شیعیان و حتی ایراد خطبه، شرکت در جشن‌های مسیحیان و سخنرانی در آنجا از خود چهره‌ای ساخت که می‌تواند بین همه گروه‌ها جای گیرد. از سویی تشکیل مجلس اعلای شیعیان و جنبش امل شرایط را به جایی رساند که امام موسی صدر را بیش از پیش محبوب کرد. به همین دلیل بود که او سال ۱۳۵۷ سفرهای گوناگونی به کشورهای عربی داشت. رهبری محبوب که با اسرائیل مخالف بود، هر روز در جهان عرب بزرگ‌تر می‌شد و در عین حال در راستای عظمت بخشیدن به مذهب شیعه از هیچ تلاشی فروگذار نمی‌کرد؛ پازلی که هر یک از عوامل آن به تنهایی می‌توانست برای حذف یک رهبر بزرگ کافی باشد.
ربوده شدن
سوم شهریور سال ۱۳۵۷ امام موسی صدر در آخرین مرحله از سفر دوره‌ای خود به کشورهای عربی، با شیخ محمد یعقوب و عباس بدرالدین (خبرنگار) بنا بر دعوت رسمی معمر قذافی، برای شرکت در مراسم سالگرد انقلاب نظامی لیبی وارد طرابلس شد؛ سفری که هیچ‌گاه خروجی به همراه نداشت و سرنوشت اعجاب‌انگیز و مرموزی را برای امام موسی صدر رقم زد. سرنوشتی که شاید تنها فردی چون قذافی می‌توانست آن را رقم بزند. کاردینال کونیک، اسقف اعظم اتریش و نماینده واتیکان در مراسمی پس از سخنرانی امام موسی صدر درباره او گفت: «عالیجناب، من درباره شما حرف‌های زیادی شنیده بودم، ولی اکنون با اطمینان کامل می‌کویم: تاریخ لبنان را باید به دو دوره پیش از موسی صدر و دوره موسی صدر تقسیم کرد.» مصلحی که ۳۶ سال است خاموش شده؛ اما اندیشه‌هایش در میان ما به جا مانده است.»
مرحوم عبدالحسین حائری: آقا موسی که به لبنان رفت، آنجا بین شیعه و سنی و مسیحی، اسلام واقعی را اجرا کرد
فرهیختگان در دومین بخش صفحه اندیشه، بخشی از سخنان مرحوم عبدالحسین حائری در خصوص امام موسی صدر را منعکس ساخته و از قول وی نوشته است: «سرشناسه آقا موسی اخلاق بود»
در این زمینه می خوانیم:
«عبدالحسین حائری، فقیه، محقق و نسخه‌شناس معاصر دوم شهریور امسال درگذشت. موسسه فرهنگی تحقیقاتی امام موسی صدر به مناسبت این اتفاق بخشی از مصاحبه گروه تاریخ شفاهی موسسه را که نزدیک به پنج سال پیش انجام شده، منتشر کرده است؛ گفت‌وگویی که در بخشی از آن او درباره امام موسی صدر صحبت می‌کند. این بخش از گفت‌وگو را که حائری در آن درباره سابقه دوستی و خصوصیات اخلاقی امام موسی صدر صحبت می‌کند، در ادامه خواهید خواند:
– من و آقا موسی از نظر درسی هم‌عرض نبودیم. من جلو‌تر بودم اما ایشان به خاطر هوش زیادش مورد توجه بود و من دقیقا یادم نیست که از چه زمانی با هم دوست شدیم اما می‌دانم که سابقه آن خیلی طولانی است.
– هر وقت سفری به ایران می‌آمد، همدیگر را می‌دیدیم. ما خیلی باهم رفیق بودیم. شب و روزهای زیادی را با هم طی کردیم. شب و روزهای زیادی چه در قم و چه در تهران… دوستی ما با ایشان جوری نبود که فراموش بشود. این اواخر یک آقای وجدانی بود که اهل علوم غریبه بود. من رفتم پهلویش. گفتم ازاین دوست ما شما می‌توانید خبری بگیرید؟ او حرف‌های عجیب و غریبی زد و گفت در جایی زندگی می‌کند، کمی خمیده و پیر شده…
– اخلاقش ممتاز بود. گاهی به بچه‌های کوچک‌تر هم سلام می‌کرد. خصوصیات اخلاقی قابل بحث و بیان نیست. فقط اینکه آقاموسی کسی بود که خیلی از اخلاقیات پدرش را داشت. این را می‌‌توانیم به‌عنوان سرشناسه آقاموسی بگوییم. آقا موسی جوانی صاحب فضل و فضیلت بود. خیلی زود حقیقت را قبول می‌کرد. اگر با حقیقتی مواجه می‌شد، حتی اگر نظرش مخالف بود، قبول می‌کرد.
– آیت‌الله سیدمحمد صدر، رئیس مجلس عراق که از بستگان خانواده صدر بود، بعد از فوت آیت‌الله سیدصدرالدین صدر برای تسلیت سفری به ایران آمد. در همان سفر با آقا رضا و آقا موسی صحبت‌هایی کرده و گفته بود که بر شما واجب است درباره لبنان فکر کنید و اگر لازم است به آنجا بروید یعنی موضوع از اینجا شروع شده بود.
– آنچه می‌گویم از مسلمات است. من شکیات را نمی‌گویم. بعدا که آقا موسی به لبنان رفت، آنجا بین شیعه و سنی و مسیحی، اسلام واقعی را اجرا کرد. به همین دلیل معتقدم یکی از کسانی که در هجرت آقا موسی به لبنان تاثیر داشت، همین سیدمحمد صدر، رئیس مجلس عراق بود.
ماهنامه «حاشیه»، مجله‌ای برای طلاب و فضلای جوان
روزنامه فرهیختگان در ادامه معرفی مجلات علمی، به ماهنامه « حاشیه » پرداخته و آن را مجله‌ای برای طلاب و فضلای جوان توصیف نموده است. در این گزارش کوتاه آمده است: ماهنامه «حاشیه» از سوی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی و با همکاری حوزه علمیه امام رضا علیه‌السلام منتشر می شود.
این ماهنامه با هدف بازشناساندن و احیای سنت‌های اصیل، آزموده و دیرپای علمی، تربیتی و معیشتی حوزه مقدسه شیعه، بازنمایی تجارب کامیاب چهره‌های موفق حوزه، تحلیل و آسیب‌شناسی امور و شئون حوزه و چالش‌های فرارو، سعی در افزایش نشاط و امید، تبیین و ترویج آرمان «تحول حوزه» و اصول، روش‌ها، آسیب‌ها و راهکارهای آن، طرح و تبیین مباحث فکری و معرفتی مورد نیاز فضلا و طلاب جوان حوزه، انعکاس مناسب وقایع، مسائل حوزه‌های علمیه و شئون صنفی حوزویان و توسعه و تعمیق گفتمان فکری انقلاب اسلامی در محیط حوزه در حال فعالیت است و تاکنون نزدیک به ۱۶ شماره از این مجموعه منتشر شده است.
علاقه‌مندان برای رصد و چاپ اثر در این مجموعه می‌توانند به تارنمای اصلی این ماهنامه به آدرس http://hashye.net مراجعه کنند.»
اخبار کوتاه صفحه «اندیشه»:
لوح کارگاه‌های فلسفه
مجموعه لوح‌های فشرده کارگاه‌های ادبیات و فلسفه گروه زبان و ادبیات فارسی شورای بررسی متون، منتشر شد. سلسله‌نشست‌های تخصصی نسبت ادبیات و فلسفه که از آبان تا اسفند سال ۹۳ در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی برگزار شد، در قالب لوح فشرده شامل مجموعه‌ای با پنج لوح فشرده صوتی- تصویری و یک لوح فشرده صوتی (از کل نشست‌ها) عرضه شده است.
اسفار مجازی، ارتباطات نوین
دومین گردهمایی «اسفار مجازی، ارتباطات نوین» دوشنبه ۱۶ شهریور ساعت ۱۰ از سوی پژوهشکده ارتباطات در پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات برگزار می‌شود. در این نشست که به‌منظور بررسی راه‌‌های ایجاد کرسی ارتباطات صدرایی برگزار می‌شود، حمید پارسانیا به ارائه دیدگاههای فلسفی درباره زیستجهانی خواهد پرداخت و جمعی از چهره‌های مطرح علوم ارتباطات، این دیدگاه را نقد و بررسی خواهند کرد؛ همچنین زمینه ایجاد کرسی ارتباطات صدرایی بررسی خواهد شد.
نقد «برابری و جانبداری»
انجمن علوم سیاسی ایران با همکاری خانه اندیشمندان علوم انسانی نشست نقد و بررسی کتاب «برابری و جانبداری» نوشته تامس نیگل را برگزار می‌کند. این نشست با حضور محمدجواد غلامرضا کاشی، عضو هیات‌علمی دانشگاه علامه طباطبایی(ره)، علی مرشدی‌زاد، عضو هیات‌علمی دانشگاه شاهد، سیدرضا موسوی، عضو هیات‌علمی دانشگاه تهران و جواد حیدری، عضو هیات‌علمی دانشگاه شاهد و مترجم کتاب برگزار می‌شود. نشست نقد و بررسی کتاب «برابری و جانبداری» از ساعت ۱۹ تا ۱۷ چهارشنبه ۱۱ شهریور برگزار می‌شود. علاقه‌مندان برای حضور در این نشست می‌توانند به نشانی خیابان نجات‌اللهی، نبش خیابان ورشو، خانه اندیشمندان علوم انسانی مراجعه کنند.
دیگر عناوین منتشر شده در «فرهیختگان» امروز:
علی‌اکبر ولایتی، رئیس مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام: ایران تا آخر از ملت و دولت سوریه حمایت می‌کند
اردوغان عقب‌نشینی کرد/ اولین حمله آمریکا و ترکیه به داعش
یادداشت « پیچیدگی بحران سوریه و آمریکا» به قلم حسین دهشیار، استاد دانشگاه
حمایت ماهاتیر محمد از مخالفان دولت / دولت باید ساقط شود / تعداد معترضان مخالف دولت مالزی، که شنبه در پی حضور ناگهانی ماهاتیر محمد، رهبر باسابقه مالزی در جمع‌شان به هیجان آمده بودند، به ده‌ها هزار نفر افزایش پیدا کرده است.«دین آنلاین» با این عناوین اقتباسی، روزنامه «فرهیختگان» را مرور کرده است: «آنچه امام موسی صدر را به فردی مهم در لبنان تبدیل کرد، نوع ارتباط او با اقوام، مذاهب و گروه‌ها بود/ هر یک از قطعات پازل شخصیتی امام صدر به تنهایی می‌توانست برای حذف یک رهبر بزرگ کافی باشد/ نماینده واتیکان در مراسمی پس از سخنرانی امام صدر گفت: تاریخ لبنان را باید به دو دوره پیش از موسی صدر و دوره موسی صدر تقسیم کرد»، «مرحوم عبدالحسین حائری: آقا موسی که به لبنان رفت، آنجا بین شیعه و سنی و مسیحی، اسلام واقعی را اجرا کرد» و « ماهنامه «حاشیه»، مجله‌ای برای طلاب و فضلای جوان »مرور مطبوعات/ دوشنبه ۹ شهریور / روزنامه فرهیختگان
