رونمایی از متممی که ضامن عدم مخالفت قوانین ایران با قواعد اسلام شد

جشنواره فارابی، حاصل تلاش فراگیر و اقدام جمعی در شناسایی با استعدادهای حوزه علوم انسانی و اسلامی/داوری و انتخاب آثار توسط ۱۲گروه علمی از جمله فقه، اصول، فلسفه، کلام، اخلاق‌، ادیان و عرفان انجام می شود
روزنامه فرهیختگان در صفحه «دانشگاه» به جشنواره فارابی و حضور برترین‌های علوم انسانی در آن پرداخته است.
پیوند نیک‌پی در مقدمه این گزارش می نویسد:
«کم نیستند جشنواره‌ها و همایش‌هایی که عنوان علمی بودن را به دوش کشیده‌اند و به دنبال یافتن استعدادهایی در کشور هستند تا تولید علم و تلاش برای اول شدن در منطقه را محقق کنند. بعد از انقلاب اسلامی ایران شاهد رشد روزافزون همایش‌ها و مسابقاتی بودیم که در کنار رسالت فرهنگی‌ای که داشتند بیشتر بر علمی بودن محوریت همایش‌ها تمرکز داشتند. این موضوع باعث شد که برخی از این همایش‌ها با نام و نشانی ویژه خود بیشتر بدرخشند و بتوانند جای خود را میان جشنواره‌های علمی در سراسر دنیا باز کنند و هر ساله میزبان بسیاری از محققان و پژوهشگران باشند. در این میان می‌توان به جشنواره بین‌المللی فارابی اشاره کرد که هرچند در حوزه‌ای خاص در حال فعالیت است اما توانسته است با کیفیتی مثال‌زدنی به یکی از بهترین‌ها در زمینه فرهنگی و علمی در کشور تبدیل شود. این جشنواره با تمرکز بر علوم انسانی و اسلامی توانسته است در خاورمیانه هم به‌عنوان یکی از معتبر‌ترین جشنواره‌ها معرفی شود و سالانه میزبان بسیاری از محققان کشورهای اسلامی در ایران باشد.

گزارشگر از ۴ مرحله برای ارزیابی آثار ارسالی به این جشنواره نام برده و برای هر کدام توضیحاتی ارائه نموده است. این مراحل عبارتند از:
مرحله اول: پالایش علمی
مرحله دوم: ارزیابی همه‌جانبه اول
مرحله سوم: ارزیابی همه‌جانبه
مرحله چهارم: گزینش

در ادامه این گزارش آمده است:
جشنواره بین‌المللی فارابی یکی از همایش‌های سالانه کشور است که تنها به حوزه تحقیقات علوم انسانی و اسلامی اختصاص دارد. این جشنواره با توجه به اهداف مشخص شده برای آن در دو حوزه نظری و کاربردی، از حیث سازمانی به‌گونه‌ای تعریف شده تا از حداکثر حمایت مراکز پژوهشی- آموزشی فعال در گستره علوم انسانی برخوردار باشد….
نهادهای علمی- پژوهشی حوزوی و دانشگاهی برای مشارکت در سیاستگذاری جشنواره در این همایش شرکت دارند که در مجموع، تلاشی فراگیر و اقدامی جمعی را برای شناسایی با استعدادهای حوزه علوم انسانی و اسلامی، شکل می‌دهـد….

تمایز در ساختار جشنواره هم یکی دیگر از نکته‌هایی است که باعث متفاوت بودن این جشنواره شده است. این جشنواره متشکل از چهار رکن اصلی است که شامل رئیس، شورای سیاستگذاری، دبیر و دبیرخانه و شورای علمی است. ریاست جشنواره فارابی را وزیر علوم، تحقیقات و فناوری برعهده دارد و شورای سیاستگذاری به‌عنوان بالاترین رکن نظارت و تصمیم‌گیری در برنامه‌ریزی‌‌های کلان جشنواره شامل وزیر علوم، تحقیقات و فناوری به‌عنوان رئیس شورا، معاون فرهنگی و اجتماعی وزیر علوم، تحقیقات و فناوری به‌عنوان نایب‌رئیس شورا، معاون پژوهشی وزیر علوم، تحقیقات و فناوری، معاون فرهنگی حوزه معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رئیس‌جمهور، یکی از معاونان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به انتخاب وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی، رئیس فرهنگستان علوم، رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی، رئیس فرهنگستان هنر، رئیس پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، رئیس پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، رئیس پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، رئیس موسسه حکمت و فلسفه، رئیس جهاد دانشگاهی، رئیس سازمان صدا و سیما، رئیس بنیاد ایران‌شناسی، معاون پژوهشی حوزه علمیه قم، دبیرکل کمیسیون ملی و دفتر منطقه‌ای آیسسکو، دبیرکل کمیسیون ملی و دفتر منطقه‌ای یونسکو، دبیر جشنواره بین‌المللی خوارزمی و سه تا پنج نفر از استادان برجسته و صاحب‌نام در حوزه علوم‌انسانی و اجتماعی به پیشنهاد وزیر علوم، تحقیقات و فناوری و تایید شورای عالی انقلاب فرهنگی است. دبیرخانه جشنواره به‌عنوان رکن سوم این مجموعه بر همه امور مربوط به حوزه علمی و اجرایی جشنواره اشراف داشته و مدیریت کلان آن را عهده‌‌دار است.

شورای علمی جشنواره هم مرجع اصلی تصمیم‌گیری و نظارت بر برنامه‌ها و اقدامات گروه‌های علمی جشنواره در اجرای آیین‌نامه‌های مصوب مربوط به داوری و انتخاب برگزیدگان است که مفاد آن توسط این شورا نهایی می‌شود. اعضای شورا عبارتند از: دبیر جشنواره، روسای گروه‌های علمی یازده‌گانه، رئیس دبیرخانه و دبیر شورای علمی. گروه‌های علمی اصلی‌ترین جایگاه کارکردی و عملیاتی در فرآیند داوری و انتخاب آثار برتر جشنواره را برعهده دارند. این مجموعه دارای ۱۲ گروه علمی تاریخ، جغرافیا و باستان‌شناسی، حقوق، زبان و ادبیات، علوم اجتماعی و علوم ارتباطات، علوم اقتصادی، مدیریت و حسابداری، علوم تربیتی، روانشناسی، علوم رفتاری و تربیت بدنی، علوم سیاسی، روابط بین‌الملل و مطالعات منطقه‌ای، فقه، اصول، علوم قرآنی و حدیث، فلسفه، کلام، اخلاق‌، ادیان و عرفان، فناوری اطلاعات، اطلاع‌رسانی و کتابداری، مطالعات هنر و زیبایی‌شناسی و مطالعات انقلاب اسلامی و امام خمینی(ره) است.

جوایزی برای تمایز
جشنواره بین‌المللی فارابی کمی متمایز‌تر از دیگر جشنواره‌های علمی تسهیلات و جوایزش را تعریف کرده است؛ کسب رتبه برگزیده (اول، دوم و سوم) و شایسته تقدیر در هر یک از سطوح بزرگسال و جوان گروه‌های علمی جشنواره موجب برخورداری از همه امتیازات موجود در آیین‌نامه‌ها و مصوبات وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ویژه جشنواره‌های بین‌المللی خواهد بود….

کمدی الهی یک کتاب ایمانی است و دانته مدعی شده اتفاقات کتاب را پشت سر گذاشته است/دانته حتی افراد خوب سایر منابع تاریخی را به صرف اختلاف عقیده به قعر جهنم یا دوزخ فرستاده است
فرهیختگان در صفحه «ادب و هنر» از قول کاوه میرعباسی نوشته است: « کمدی الهی مرا به یاد نمایشنامه‌های شکسپیر می‌اندازد»
در ادامه این گزارش کوتاه می‌خوانیم: «انتشار ترجمه کاوه میرعباسی از«کمدی الهی» دانته یکی از اتفاق‌های قابل تامل نمایشگاه کتاب تهران امسال بود که با استقبال مخاطبان نیز روبه‌رو شد. این در حالی است که بنابرگفته کاوه میرعباسی در دومین شب از «شب‌های هنوز» که عصر سه‌شنبه ۱۳ مرداد در کتابفروشی هنوز برگزار کرد، خبر داد که از این کتاب تاکنون قریب به ۵۰ ترجمه منتشر کرده است.
میرعباسی که یکی از مترجمان سرشناس ادبیات آمریکای لاتین در ایران شناخته می‌شود، درباره علت رفتن سراغ کتابی که آن همه ترجمه شده، گفته است: «در۱۰ سال گذشته من آثار متنوع و متعددی ترجمه کردم؛ متاسفانه این کتاب‌ها با اینکه در شمار بهترین آثار ادبی جهان به‌ویژه رئالیسم جادویی قرار می‌گیرند، اما در لیست کتاب‌های نفروش قرار گرفتند و آن‌گونه که باید دیده نشدند و برای همین در انبار نشرها خاک می‌خورند. این بار تصمیم گرفتم از ناشر پیشنهاد ترجمه بگیرم و او کتاب کمدی الهی دانته را به من معرفی کرد.»

میرعباسی درباب اهمیت «کمدی الهی» هم گفته است: «یک کتاب ایمانی است و دانته مدعی شده که اتفاقات کتاب را پشت سر گذاشته است. کمدی الهی، تاریخ سیاسی و اجتماعی زمانه مولف نیز به شمار می‌رود. او در این اثر به نوعی از کسانی که با دیدگاه‌های او مخالف بوده‌اند انتقام گرفته است و در این اثر با افرادی مواجه می‌شویم که در این دوره از سوی سایر منابع تاریخی به‌عنوان افراد خوب و تاثیرگذار یاد می‌شوند، اما چون دانته با آنها مشکل شخصی داشته، آنها را به قعر جهنم یا دوزخ فرستاده است و برعکس فردی که شاید هیچ جنبه مثبتی از نگاه عمومی نداشته در این اثر تبدیل به یک قدیس شده مثل معشوقه نخستین دانته. مثلا دانته چون با پاپ آن دوران مشکل داشته در این اثر او را مورد آماج شدیدترین انتقادها قرار داده است و تنوع زبانی که در این اثر شاهدیم گاه من را به یاد نمایشنامه‌های شکسپیر می‌انداخت.»

هر چه تمایزها میان افراد جامعه بیشتر باشد، مردم نیاز بیشتری به قوانین و قاعده‌هایی عام برای همزیستی دارند
این روزنامه در صفحه «اندیشه» ذیل عنوان «حکومت شرط لازم تمدن»، فصل نخست آخرین کتاب پاتریشیا کرون با ترجمه مسعود جعفری‌جزی را به چاپ رسانده که در آن آمده است:
« پیدایش حکومت همیشه برای تحول جامعه و سیر آن از بدویت به تمدن کافی نبوده است. بسیاری از جوامع در میانه راه متوقف شده‌اند. با این حال، این حقیقت را نباید نادیده گرفت که ظهور حاکمان نتیجه تخصصی‌شدن امور است و حاکمان در واقع متخصص پدیده‌ای به نام قدرتند و قدرت هم عمدتا به معنی اعمال زور و خشونت است. همین تخصص‌گرایی عاملی بنیادین در تحول سامان پیچیده‌ای است که مختص جوامع متمدن است. از یک سو، هر گاه تحولاتی که در یک جامعه روی می‌دهد از حد معینی بیشتر شود، آن جامعه یا دچار فروپاشی می‌شود یا سامان نویی فراهم می‌آورد تا با هماهنگی همه اعضا، این تحولات مدیریت شود. هر چه تمایزها در میان افراد جامعه بیشتر باشد، مردم نیاز بیشتری به قوانین و قاعده‌هایی عام برای همزیستی و همکاری مسالمت‌آمیز دارند و هر چه این قوانین و قاعده‌ها مهم‌تر باشند نیاز بیشتری به کارگزار و عاملی نیرومند است که بتواند همگان را به رعایت آنها ملزم کند. بنابراین حکومت‌ها شرط لازم همه پیچیدگی‌های فرهنگی، اجتماعی و نهادی گوناگونی هستند که ما آنها را تمدن می‌نامیم. از سوی دیگر، همین واقعیت که حاکمان متخصص قدرتند به آن معناست که آنان مناسب‌ترین و موثرترین افراد برای متحول کردن جوامع هستند. حکومت‌ها نه‌فقط شرط لازم بلکه عاملی بسیار تاثیرگذار در تکامل تمدن‌ها هستند. بنابراین بهتر است در اینجا با دقت بیشتری به این نکته بپردازیم که پیدایش حکومت دقیقا مستلزم چه مسائلی است.

ظهور حاکمان، یا به زبانی عینی‌تر، پیدایش حکومت‌ها به آن معناست که قدرتی که تاکنون در جامعه پراکنده بود، در قالب یک یا چند شخص یا مجموعه‌ای از نهادها که حاکمیت را در دست دارند، متمرکز شده است. در جامعه بدون حکومت هیچ تمرکز قدرتی دیده نمی‌شود. چنین جامعه‌ای حتی رئیسی هم ندارد. در این جامعه کسی نمی‌تواند دیگری را به اجبار ملزم به کاری کند یا به عبارت بهتر، کسی نمی‌تواند این کار را برای مدتی طولانی انجام دهد. ممکن است برخی افراد شخصیتی قوی‌تر یا دوستان و خویشاوندان بیشتری داشته باشند یا برخی دیگر در وضعیتی که محصولات کشاورزی همه آفت دیده، محصول بهتری برداشت کرده باشند، اما این امتیازات گذراتر از آنند که منجر به انباشت قدرت و تمرکز دائمی آن شوند.
بر همین اساس، هیچ‌کس قادر نیست به دیگری فرمان بدهد و او را وادار به اطاعت کند. البته امر و نهی‌هایی صورت می‌گیرد؛ اما اجرای قوانین و قاعده‌ها در گرو همیاری خود افراد است.
طبیعی است که برای اعمال خشونت باید قوانین و قاعده‌هایی باشد، وگرنه جامعه دچار فروپاشی خواهد شد. در جوامع بدوی معمولا اصل خودیاری و همیاری بر پایه روابط خویشاوندی شکل می‌گیرد. اینکه هر کس چه هنگام و در چه اوضاع و احوالی باید به یاری چه کسی بشتابد عمدتا بر مبنای نسبت‌های خویشاوندی تعیین می‌شود.
حکومت نهادی است که وظیفه تامین نظم داخلی جامعه و دفاع از آن در مقابل دشمن خارجی را برعهده دارد و مهم‌ترین وجه تمایز آن با دیگر نهادها آن است که در کاربرد زور حق انحصاری دارد. این تعریف، با اینکه سودمند و راهگشاست، چندان دقیق نیست زیرا حکومت‌های فئودالی، برای مثال، ادعای حق انحصاری کاربرد زور را نداشته‌اند تا چه رسد به اینکه بخواهند ابزارهای لازم برای این کار را به تمامی در اختیار داشته باشند. برخی دیگر از انواع حکومت‌ها نیز خودیاری و همیاری را تا حد قابل ملاحظه‌ای تحمل می‌کرده‌اند. تعریف‌های دیگر بر این نکته تاکید دارند که حکومت داور نهایی است: ممکن است خودیاری و همیاری نیز مقبول باشد، اما درنهایت این حکومت است که حق دارد تصمیم بگیرد چه کار باید کرد. ممکن است حق انحصاری کاربرد زور در اختیار حکومت نباشد، اما حکومت به شیوه‌های گوناگون از زور استفاده می‌کند تا همچنان داور نهایی باقی بماند. بیشتر تعریف‌ها به دیگر ویژگی‌های حکومت نیز توجه دارند، به‌ویژه حق حاکمیتش بر قلمروی خاص. علاوه‌بر در اختیار داشتن قلمروی خاص، حکومت‌ها غالبا با توجه به علایق و پیوندهای تباری، شخصی یا مذهبی نیز تعریف می‌شوند. صرف‌نظر از اینکه بهترین تعریف حکومت چه باشد، حاکمان معمولا ترجیح می‌دهند مردم تحت حاکمیت‌شان فاقد سلاح باشند مگر در موارد خاص و با اجازه حکومت و همچنین از حق به‌کارگیری زور محروم باشند؛ مگر در دفاع از خودشان. مفهوم دفاع از خود نیز به تدریج محدودتر شده است.
تقسیم کار میان تولیدکنندگان و نگاهبانان نظم در جامعه یکی از مهم‌ترین زمینه‌های شکل‌گیری رابطه‌ای کاملا نابرابرانه است. تخصص‌گرایی لزوما و همواره چنین عواقبی ندارد. اگر من پنبه تولید کنم و شما گندم، من همان‌قدر به شما وابسته‌ام که شما به من. رابطه ما بیش از آنکه از نوع وابستگی صرف باشد، رابطه‌ای کامل‌کننده و متقابل است. البته اگر من مواد غذایی تولید کنم و شما حفظ نظم را عهده‌دار باشید، باز هم علی‌الاصول می‌توان به رابطه‌ای از همین نوع اندیشید: اگر من از پرداخت مالیات خودداری کنم شما دچار مشکل می‌شوید و اگر شما به بومیان کینه‌توز اجازه دهید وارد قلمروی من شوند من آسیب می‌بینم، اما در عمل تخصص من تولید ثروت است و تخصص شما به کارگیری قدرت. بنابراین، اگر من از دادن مالیات خودداری کنم، شما به زور آن را از من خواهی گرفت و اگر هم تصمیم بگیری راه ورود بومیان را باز بگذاری، هیچ کاری از دست من برنخواهد آمد. چنانکه می‌بینیم، رابطه ما در عمل، به‌گونه‌ای است که گویی شما رئیس من هستید و من زیردست شما.»

رونمایی از متممی که ضامن عدم مخالفت قوانین ایران با قواعد اسلام شد
روزنامه فرهیختگان در صفحه «اندیشه» به پرده‌برداری از توشیح محمدعلی‌شاه و رونمایی از سند متمم قانون اساسی مشروطه
در سازمان اسناد ملی ایران اشاره کرده و نوشته است:
«این رونمایی که به مناسبت ۱۰۹ سالگی مشروطه در ایران به وقوع پیوست، با نشست تخصصی «مشروطیت و تاسیس نهاد قانون» نیز همراه بود و با حضور سیدرضا صالحی‌امیری، رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی و علی اسلامی‌پناه، رئیس اداره تنقیح مجلس ادامه یافت.
فرمان مشروطه، اولین نظام‌نامه، متمم آن و استعفانامه رضاخان در جعبه‌ای مهر و موم نگهداری می‌شده و سه ملازم مسئول آن بوده‌اند. اما زمانی که در دهه پنجاه برای مداقه در تفسیر یکی از اسناد موجود در این جعبه به آن مراجعه شده، معلوم می‌شود این اسناد در این جعبه نیستند. بعدها به واسطه سفارتخانه آمریکا در ایران معلوم می‌شود شخصی این اسناد را به کتابخانه کنگره آمریکا برای فروش فرستاده، اما در آنجا به خاطر آنکه این سند را جعلی یا دزدی خوانده بودند حاضر به خرید آن نشده و فروشنده آن را به یکی از دلالان عتیقه فروخته است. متن متمم نیز توسط یکی از نمایندگان مجلس، در زمان به توپ بستن مجلس به دست محمدعلی شاه قاجار از این جعبه خارج شده و دولت وقت ایران، در سال ۱۳۵۴، آن را به مبلغ ۲۰۰ هزار تومان از فرزند آن نماینده خریداری و این مبلغ را به‌عنوان حق‌الحراسه به او پرداخت کرده است.

قانون اساسی مشروطیت ۵۱ اصل داشت که تقریبا تمامی این اصول مربوط به نحوه تشکیل مجلس شورای ملی و مجلس سنا بود. این اصول درباره ترتیب کار مجلسین و نحوه رای‌گیری از نمایندگان و چگونگی طرح لوایح و طرح‌ها در مجلسین مقرراتی وضع کرده بود اما درباره سایر مسائل مربوط به حقوق ملت چیزی در آن به چشم نمی‌خورد. همین کاستی‌ها بود که باعث شد متمم قانون اساسی به فاصله کمتر از یک سال بعد از تصویب قانون اساسی برای تایید به محمدعلی شاه ارائه شود. متممی که شامل ۱۰۷ اصل و یک اصل الحاقی درباره نحوه تجدیدنظر در قانون اساسی بود. متمم قانون اساسی در فصل کلیات پس از معرفی مذهب جعفری اثنی‌عشری به‌عنوان مذهب رسمی ایران، اعلام می‌کند که هیچ‌یک از قوانین ایران نباید مخالفتی با قواعد مقدس اسلام داشته باشند. تشخیص آن برعهده هیات پنج‌نفره‌ای از روحانیون و مراجع تقلید گذاشته شده بود. تعیین این هیات به این شکل بود که پس از اینکه روحانیون اسامی ۲۰ نفر از علما را به مجلس شورای ملی معرفی کردند، پنج نفر از میان آنها توسط نمایندگان مجلس مذکور به اتفاق آرا یا به قید قرعه انتخاب می‌شدند.»

در صفحه «اندیشه» به این اخبار کوتاه پرداخته شده است:
پیشرفت عدالت‌محور
کتاب «پیشرفت عدالت‌محور» اثر جمعی از محققان از سوی گروه مطالعات انقلاب اسلامی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی منتشر شد. هدف این کتاب زمینه‌سازی گفتمانی و مطالعاتی در راستای تبیین سیاست‌ها و راهبردهای لازم برای گام‌های بلند پیشرفت عدالت‌محور با رویکردی اسلامی و بومی است که مرحله‌ای از مراحل تکاملی انقلاب اسلامی ایران را رقم می‌زند. این کتاب با شمارگان ۳۰۰ نسخه و قیمت ۲۷۰ هزار ریال از سوی گروه مطالعات انقلاب اسلامی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی منتشر شد.

مدار انسانیت
کتاب «مدار انسانیت: پرتویی از اخلاق و حقوق در ساحت پیامبر اسلام(ص)» تازه‌ترین اثر محمد فولادی به همت انتشارات امید فردا منتشر شده است. فولادی کتاب حاضر را در دو بخش تدوین کرده است. «اخلاق» عنوان بخش نخست و «حقوق» بخش دوم این کتاب است. این کتاب در ۲۲۴ صفحه، با شمارگان هزار نسخه، به بهای ۹ هزار تومان منتشر شده است.

همایش نسبت دین و اخلاق برگزار می‌شود
فراخوان ارسال مقالات به همایش ملی نسبت دین و اخلاق با موضوعاتی همچون دیدگاه احادیث و روایات پیرامون نسبت دین و اخلاق اعلام شد. این همایش ملی هفتم تا نهم مهر امسال از سوی دانشگاه پیام نور خراسان‌رضوی برگزار می‌شود. دیدگاه عرفان و فیلسوفان مسلمان پیرامون نسبت شرع و اخلاق، دیدگاه احادیث و روایات پیرامون نسبت دین و اخلاق، دیدگاه قرآن پیرامون نسبت دین و اخلاق، رابطه حقوق و اخلاق، رابطه فقه و اخلاق، رابطه دین و اخلاق در ادوار مختلف تمدن اسلام ازجمله محورهای این همایش اعلام شده‌اند. علاقه‌مندان تا ۳۱ مرداد مهلت دارند مقالات خود را به دبیرخانه همایش ارسال کنند.

دیگر عناوین منتشر شده در «فرهیختگان» امروز، از این قرار است:
ترکیه: جنگ با داعش به‌زودی آغاز می‌شود
تظاهرات در لیبی در حمایت از قذافی