رابطه میرزای جنگلی با روسیه بلشویک و کمونیسم

روزنامه شرق در نخستین شماره هفته، از برگزاری باشکوه آیین اربعین گفته و به مناسبت سالروز درگذشت میرزا کوچک خان، مشی مبارزاتی و اندیشه نوگرای او را بررسی کرده است.

جمهوری سرخ در جنگل سبز
این روزنامه در صفحه 6، گزارش مهدی قدیمی پیرامون نهضت جنگل را با عنوان «جمهوری سرخ در جنگل سبز» به چاپ رسانده است. نگارنده معتقد است برای پی‌بردن به جزئیات راه هفت ساله میرزا، لازم است این دوره به دو بخش تقسیم شود: بخش اول میرزا در قامت یکی از اعضای ارشد هیأت اتحاد اسلام و بخش دوم میرزای مستقلی که با بلشویک‌های روس متحد می‌شود.

میرزا در مسلک سیدجمال
گزارشگر با مرور اجمالی زندگی میرزای جوان، به گرویدن او به «هیأت اتحاد اسلام» تقریبا یک‌سال پیش از آغاز جنگ جهانی اول اشاره نموده و گروه «اتحاد اسلام»را دنباله‌رو اندیشه سیدجمال‌الدین اسدآبادی به شمار آورده است. در بخشی از این گزارش، به موازات حضور گروه «اتحاد اسلام» در استانبول و ایران اشاره شده و از سیدحسن مدرس، سیدمحمدرضا مساوات، سیدمحمد کمره‌ای، سلیمان محسن اسکندری و میرزاطاهر تنکابنی به عنوان اعضای گروه «اتحاد اسلام» در ایران نام برده شده است.

آشنایی مبارز مسلمان با افکار سوسیالیستی
این گزارش با همزمان دانستن آغاز قیام دلیران تنگستان و نهضت جنگل، میرزا را مبارزی تحت‌تأثیر نواندیشی دینی و مشی سیدجمال و تحت‌تأثیر افکار هیأت اتحاد اسلام دانسته که پس از سفر به تفلیس، بنیان‌های فکری سوسیالیستی نیز در ذهنش شکل گرفته است.
 
میان کمونیست، اسلام و ایران
گزارشگر در ادامه می نویسد: «برای میرزا که به تبع مشی سیدجمال، می‌خواست ضمن حفظ هویت اسلامی، از دستاوردهای دنیای مدرن نیز بهره گیرد، بسیار مقبول بود که دموکراسی و عدالت و آزادی روس‌های انقلابی را سرلوحه کار خود قرار دهد و درحالی‌که بنا به خاطرات و روایات موجود، همچنان فرایض شرعی را با دقت به‌جا می‌آورد و از الطاف خدا به مجاهدان جنگل سخن می‌گوید و خطبه‌هایی در وصف سیدالشهدا می‌خواند، به دنبال بازآفرینی چیزی شبیه انقلاب اکتبر مسکو، در ایران باشد. اما نکته تأمل‌برانگیزی که می‌تواند فرضیه پیوستن میرزا به بلشویک‌ها را رد کند، این است که در همان ایام و درست در روز هفتم فروردین ١٢٩٧، در شماره ٢٨ روزنامه جنگل می‌خوانیم: «ما به نام اتحاد اسلام قیام کردیم و به این جمعیت مقدس منتسبیم… نباید مسلمانان برادرکشی کنند و به نام شیعه و سنی و سایر عناوین مذهبی به جان هم افتاده و مجال استفاده به دشمن بدهند….»
….

مرگ در تنهایی
این گزارش پس از مرور سالیان زندگی میزا و فراز و فرودهای نهضت جنگل، فرجام او را چنین بیان نموده است: «میرزا در زمان تنهایی فقط یک همراه داشت و او هم گائوک بود. روس آلمانی‌تبار و سوسیالیستی که معتمد بلشویک‌ها بود، متون میرزا و روس‌ها را ترجمه می‌کرد و می‌گویند در اعلامیه فارسی اعلام جمهوری شوروی ایران، لفظ «هوالحق» را برای ارضای مردم مسلمان منطقه آورده بود. درحالی‌که در متن روسی چنین واژه‌ای وجود نداشت. او با گائوک راه کوهستان را به سمت خلخال در پیش گرفت و در این کوهستان بر اثر سرما جان باخت…. خالو قربان که از یاران سابق میرزا و از هواداران سردار سپه بود، سر میرزا را به تهران، به نزد سردار سپه فرستاد تا در نهایت، آرمان‌گرای مسلمان و نواندیشی که شیفته مرام انقلابیون کمونیست روسی شده بود، در کوهستان‌های برفی، سرچشمه داستان‌های اغراق‌آمیز مردمی شود که هنوز برخی می‌ستایندش و برخی  نقدش می‌کنند.»
 
 
 
جنبش جنگل، قربانی بلشویک‌های تازه‌به‌قدرت‌رسیده‌
احمد غلامی، سردبیر روزنامه شرق در سرمقاله «چریک محنت‌زده»، به بهانه سالگرد درگذشت میرزا‌کوچک‌خان، به آغاز و انجام قیام  او پرداخته است. وی در این نوشتار، میرزا را «روحانی مبارز و روشنفکر» و  «چریکی دیندار اما محنت‌زده» نامیده و یکی از دلایل افول قیام جنگل را رفتار یاران ایدئولوژیک بلشویک‌های تازه‌به‌قدرت‌رسیده‌ دانسته است.
 
در این یادداشت، «اشکال در مفهوم مبارزه» از دیگر دلایل شکست میرزا خوانده شده و موعظه مسیح وار او برای اسرای دشمن و نهایتا آزادی آنان را رمانتیسمی انقلابی با چاشنی سیاستی رهایی‌بخش توصیف کرده است.

وزارت کشور عراق: ایرانی ها برای عبور غیرمجاز از مرز به مرزبانان ما حمله کردند
روزنامه شرق در نخستین شماره این هفته، با تیتر «26میلیون زائر کربلا» به برگزاری مراسم اربعین و پیاده روی زائران مشتاق ایرانی پرداخته و با اشاره به گلایه‌های دولت عراق در خصوص آنچه «حمله هزاران زائر ایرانی بدون ویزا به مرزبانان عراقی برای ورود به خاک عراق» نامیده، از قول وزیر حمل‌ونقل این کشور، تعداد شرکت کنندگان در این مراسم را 26میلیون نفر اعلام کرده و جمعیت ایرانیان حاضر را دو میلیون نفر تخمین زده است.
 
این روزنامه که به بیانیه وزارت کشور عراق مبنی بر محفوظ دانستن حق استفاده از زور علیه شهروندان ایرانی اشاره کرده، مهم‌ترین بخش مراسم اربعین را موضوع تامین امنیت برشمرده است.

 
دیگر عناوین برگزیده «شرق» امروز:
 
 شعبه ویژه برای پرونده‌های بدحجابی در خرم‌آباد/ رئیس کل دادگاه عمومی خرم‌آباد: چنانچه اندک افرادی بخواهند مظاهر علنی بی‌حجابی را در جامعه اشاعه دهند، با برخورد قانونی و قاطع دستگاه قضا مواجه می‌شوند و در کوتاه‌ترین زمان ممکن به پرونده‌ها رسیدگی می‌شود.
 
 

روزنامه شرق در نخستین شماره هفته، از برگزاری باشکوه آیین اربعین گفته و به مناسبت سالروز درگذشت میرزا کوچک خان، مشی مبارزاتی و اندیشه نوگرای او را بررسی کرده است.مرور مطبوعات/ ‌شنبه‌ 14 آذر/ روزنامه شرق

مطالب مرتبط
درج دیدگاه

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.