توصیه‌های اخلاقی یک پزشک برای فراهم آوردن زمینه شادی در کودکان

دکتر عمر ردا

مدتی است که درباره تأثیرات روانی-اجتماعی همه‌گیری کووید 19 به ویژه بر روی کودکان فکر می‌کنم و دوست دارم در اینجا مطالبی را در این رابطه به اشتراک بگذارم تا شاید کمکی به این مخلوقات کوچک و زیبا کند و امید را برایشان به ارمغان آورد. اکثر زخم‌هایی که مصائب بر وجود ما وارد می‌آورند، زخم‌های نامرئی هستند! زخم‌هایی که جسم و ذهن و قلب و روح ما را می‌آزارد. در واکنش به ناملایمات و سختی‌ها، هورمون‌ها و مواد شیمیایی بسیاری فعال می‌شوند؛ به‌ویژه در هنگام تجربه استرس طولانی‌مدّت، مثل همه‌گیری کووید 19 که هم‌اکنون با آن دست به گریبان هستیم. من در اینجا خلاصه‌وار به پنج مورد از این هورمون‌ها اشاره می‌کنم.

هورمون آدرنالین (که نام دیگر آن اپینفرین است) به عنوان هورمون اضطراری شناخته شده است. این هورمون به ما کمک می‌کند خطرها را پیش‌بینی کنیم و آماده آنها باشیم، یا این که «واکنش جنگ یا گریز» را فعال می‌کند. وجود این هورمون مفید و حتی در کوتاه‌مدت حیاتی است، اما اگر در وضعیت انگیختی بمانیم و دائماً از چیزی بترسیم، این حال می‌تواند پیامدهای منفی بلندمدتی در پی داشته باشد. یکی از راه‌هایی که می‌توانیم از طریق آن به کودکان و اطرافیانمان کمک کنیم تا بر مشکلات چیره شوند این است که ابتدا ذهن خود را آرام و اضطراب خود را مدیریت کنیم. این کار را می‌توانیم به طرق مختلفی انجام دهیم؛ مثل مدیتیشن، ذهن‌آگاهی و پرداختن به فعالیت‌هایی که به لحاظ جسمانی و ذهنی روان‌پاک‌ساز(cathartic) باشند.

هورمون کورتیزول معمولاً به اسم هورمون استرس شناخته شده است. این هورمون کمک‌مان می‌کند تا در برابر استرس واکنش نشان دهیم، اما از سوی دیگر ترشح طولانی‌مدت آن می‌تواند به ما آسیب بزند. یک راه برای به تعادل رساندن سطح کورتیزول آن است که با بدن خود مهربان باشیم؛ یعنی عادات تغذیه، خواب و سبک زندگی سالم را در پیش بگیریم.

حالا می‌خواهم بر روی سه ماده شیمیایی دیگر تمرکز کنم که هر سه با هم به اسم هورمون‌های شادی شناخته شده‌اند. دوپامین (هورمون هیجان) هم در اعتیاد، ماجراجویی و تکانش‌گری دخیل است و هم هورمونی حیاتی برای سلامت عاطفی ما است. وقتی پای صحبت از کودکان به میان می‌آید، می‌توانیم تنها با بذل توجه به آنها باعث شویم سطح هورمون دوپامین در بدنشان افزایش یابد. کودکان زمانی موفق و شکوفا می‌شوند که احساس کنند مورد توجه هستند، لذا باید از هر فرصتی استفاده کنیم تا نشانشان دهیم که آنها را می‌بینیم، حرف‌هایشان را می‌شنویم و احساسشان را درک می‌کنیم. کودکانی که احساس امنیت می‌کنند، شکوفا می‌شوند و کم‌کم به زیبایی خود ایمان می‌آورند و آن را نشان می‌دهند.

سروتونین (هورمون شادی) هم در افسردگی دخیل است و هم هنگام احساس ارزشمند شمرده شدن ترشح می‌شود. این مهم است که به کودکان‌مان ابراز کنیم قدرشان را می‌دانیم. وقتی آنها به عشق بی‌قیدوشرط ما اعتماد کنند، به توانایی‌های خود نیز ایمان خواهند آورد و متعاقباً از عزت نفس بالاتری برخوردار خواهند شد.

و هورمون آخر اکسی‌توسین (هورمون عشق) زمانی ترشح می‌شود که کودکان احساس دوست داشته شدن کنند. یک راه برای افزایش این هورمون ابراز علاقه به آنهاست. انجام کارهای ساده‌ای که نشانگر احساس لطف و سپاس ما باشد، مثل معجزه عمل می‌کند؛ برای مثال تماس چشمی، لمس امن، لبخند زدن، استفاده از کلمات محبت‌آمیز و اختصاص دادن زمان کافی به آنها.

من هورمون‌های شادی را به این روش برای شما تجویز می‌کنم؛ توجه کنیم، قدرشناس باشیم و به کسانی که بیش از همه برایمان مهم هستند محبت کنیم.

مترجم: زهرا رحیمی

منبع psychiatrictimes
مطالب مرتبط
درج دیدگاه

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.