عید غار؛ واکنشی در برابر عید غدیر

در منابع تاریخی ذیل سالهای زیادی از قرن ۴ و ۵  گزارش های فراوانی از حمله به محله های شیعه نشین و کشتار شیعیان و به آتش کشیدن خانه ها و بازارهای آنها ثبت شده است‌. اما با همه‌ی اینها، شیعیان سنت و شعائر خود را رها نکرده و عید غدیر را همچنان برگزار می‌کردند.

زمانی  که دشمنان شیعه در تلاشهای خود علیه شیعیان ناکام مانده و با برخورد و ممانعت حاکمیت از این حملات خونین  روبه‌رو شدند، دست به واکنش های دیگری زدند.

بدعتی نو: اختراع عیدی جدید(عید غار)

مخالفان، درمانده از برخوردهای فیزیکی و غارت و کشتار شیعیان، مغلطه‌گری علمی کرده و عیدی جدید را کشف و اختراع کردند؛ عیدی ساختگی در برابر عید غدیر شیعیان.

عیدى که آنان کشف کردند: «عید غار» یا (یوم الغار)بود، که به گمان ایشان در آن روز پیامبر خدا (ص) و ابو بکر در غار پنهان‏ شده بودند.

آنان روز بیست و ششم ذى حجه را به این عید اختصاص داده و برآن بودند که در این روز حادثه غار اتفاق افتاده بوده است.

آنها در آن روز، به چراغانى و آذین‏بندى محله های خود می پرداختند و همانند رسم شیعیان در روز عید غدیر، ایشان هم  مراسم جشن و شادی به پا می کردند .(1)

البته در اینجا اشتباه آشکارى صورت گرفته، که ناشى از جهل ایشان بوده است ؛ چراکه حادثه غار در آخر ماه صفر و یا اول ربیع الأول روى داده بود و نه در بیست و ششم ذی حجه.(2)

بر اساس گزارش هایی که ذهبی (3) و دیگر مورخین در ذیل وقایع سالهایی از قرن 4 و5 هجری نقل کرده اند، این عید سالیانی  برگزار می ‏شده است؛ اما پس از آن، دیگر در منابع  یادی از این عید نشده و احتمالا بعد از مدتی به فراموشى سپرده شده است.

جالب توجه این است که حتی برخی از علمای بزرگ و مورخین اهل سنت همچون ابن عماد حنبلی و ذهبی به شدت، این عید ساختگی را مردود شمرده و به مقابله با آن پرداخته و سازندگان آن را از «جاهلان اهل سنت» (4) و یا « غلات اهل سنت» (5) دانسته اند.

گزارش های فروانی از واکنشهایی اینچنینی، در برابر دیگر شعائر و مراسم مذهبی شیعه نیز در تاریخ  به ثبت رسیده است؛ که از جمله  به مراسم عزاداری مخالفان شیعه برای “مصعب بن زبیر” و رفتن به زیارت قبرش در برابر زیارت قبر مطهر سیدالشهدا علیه السلام و مراسم عزاداری روز عاشورا از سوی شیعیان، میتوان اشاره نمود و در آینده یادداشتی در خصوص آن خواهم نوشت.

منابع:
1) تجارب الأمم ،ج‏7 ،ص 401 ؛الکامل،ج‏9،ص:155 ؛المنتظم ،ج‏15 ،ص 14
2) شذرات الذهب ،ج‏4 ،ص 476 به نقل از العبر ذهبی : ج 3 ص 44 ( ذهبی برای این اشتباه عبارت :« هذا جهل و غلط » را به کار برده است)
3) تاریخ الإسلام ،ج‏27 ،ص 25 (ذیل سال 389) و ج‏28 ،ص 13 ( ذیل سال 402) و ج‏29 ،ص 14 ( ذیل سال 422) و…
4) العبر،ذهبی : ج 3 ص 44 (ذیل سال 389)
5)شذرات‏ الذهب،ج‏4،ص:476 ( ذیل سال 389)