حسین علایی: مهم‌ترین موضوع معرفتی برای رسیدن به صلح، تغییر در تفکر پیروان ادیان و ایدئولوژی‌هاست

روزنامه اعتماد در صفحه ۷، به گزارش نشست «صلح و مطالعات میان‌رشته‌ای» با سخنرانی مقصود فراستخواه، سردار حسین علایی، مجتبی مقصودی و منصور رحمانی پرداخته است. عاطفه شمس در مقدمه این گزارش نوشته است:

«نشست «صلح و مطالعات میان‌رشته‌ای» به همت انجمن مطالعات صلح و اندیشگاه فرهنگی سازمان اسناد و کتابخانه ملی، دوشنبه سی‌ام شهریورماه همزمان با بیست و یکم سپتامبر «روز جهانی صلح» در اندیشگاه فرهنگی برگزار شد. حسین علایی از فرماندهان سابق سپاه پاسداران اسلامی و استاد دانشگاه امام حسین(ع)، مقصود فراستخواه استاد دانشگاه تهران و عضو هیات علمی موسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی، منصور رحمانی عضو هیات علمی دانشکده روابط بین‌الملل وزارت امور خارجه و محمد منصورنژاد دانش‌آموخته علوم سیاسی و علوم حوزوی از مهمانان این نشست بودند. رضا اسلامی عضو هیات علمی دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی نیز از غایبان این مراسم بود.

در این مراسم، فراستخواه با برشمردن ١٠ مولفه ذاتی برای پایه‌ریزی و برقراری صلح، تبلور این مفهوم را در مطالعات میان‌رشته‌ای تبیین کرده و تاکید کرد که خود میان‌رشته‌ای شدن مطالعات، از جنس صلح است. علایی، مولفه‌های مشترک جنگ‌ها را نام برده و در ادامه با بیان زمینه‌هایی که باعث خاتمه جنگ‌ها می‌شوند حرکت دادن زمینه‌های جنگ به سمت صلح با شناخت اندیشه‌های آن مثل گفتگو بر سر مشترکات را راه‌حلی دانست که به زعم او می‌تواند در چنین نشست‌هایی مورد بررسی قرار گیرد. رحمانی، باب مطالعات میان‌رشته‌ای را از این نشست آغاز کرده و از دیدگاه روانشناسی اجتماعی، تغییر نگرش افراد را مهم‌ترین عامل برای نزدیک شدن به صلح برشمرد و بر نقش انجمن در تحلیل و آموزش افراد تاکید کرد. منصورنژاد، با اشاره به اینکه بحث دانش و معرفت شرط لازم صلح است اما شرط کافی نیست، گفت که به نظر می‌رسد در مطالعات صلح باید اخلاق، دین، عرفان، ادب و مسائل دیگری را نیز در نظر بگیریم.»

سخنرانان این نشست به این نکات اشاره کرده اند:

مجتبی مقصودی، رییس انجمن مطالعات صلح ایران: صلح، مسوولیت اجتماعی مشترک جامعه علمی است
– هرجا که سفره کتاب باز باشد بساط تزویر و خشونت‌گرایی کمتر می‌شود و در ذات کتاب خشونت پرهیزی و آرمانگرایی وجود دارد و امید می‌رود که با حضور در این مراکز صلح، خشونت‌ورزی کاهش یابد.

– موضوع صلح یک دغدغه همگانی و میان‌رشته‌ای است و همه از دانشگاهیان، سیاستمداران، عالم دینی، ورزشکاران، هنرمندان و… خواهان آن هستند.

– خاورمیانه آبستن حوادث زیادی است…. به نظر می‌رسد این وضعیت، مسوولیت مشترکی را به جامعه علمی تحمیل می‌کند و این مسوولیت مشترک اجتماعی و علمی چیزی نیست جز ظرفیت‌سازی برای صلح و تولید ادبیات ضدخشونت‌ورزی.

مقصود فراستخواه، استاد دانشگاه تهران: آغاز صلح در بیرون، صلح با خویشتن است
– انسان‌ها به بهانه‌های زیادی با یکدیگر جنگیده و می‌جنگند؛ بر سر قدرت، سرزمین، ثروت، منزلت و… اما یک جنگ بزرگ‌تر، جنگی بود که آنها بر سر حقیقت با یکدیگر داشتند. شاید منشا بسیاری از جنگ‌های ما در کوچه‌ها و خیابان‌ها و در زمین و آسمان و دریاها، جنگ‌هایی بود که در افکار و اذهان خود با یکدیگر داشتیم.

– آغاز صلح در بیرون، صلح با خویشتن است. بیشتر تندخویی‌ها و جنگ‌های ما در بیرون با دیگران ناشی از جنگی است که با خود داریم. کسی که با خود به وحدت می‌رسد و ظرفیت‌های خود را می‌شناسد با خود صلح می‌کند و دیگر در بیرون زمینه‌ای برای ستیزه و پرخاشگری او باقی نمی‌ماند.

– علوم با تمام کثرت برای وصل کردن آمده‌اند بنابراین مطالعات بین رشته‌ای یک امید معرفتی به ما می‌دهد و نشانه‌ای است از اینکه می‌تواند در حوزه معرفت، صلح و گفت‌وگو اتفاق بیفتد.

– مواردی که منجر به روی آوردن به صلح می شوند:
۱- صلح کردن با خود
۲- فهم غیر
۳- درک پیچیدگی
۴- گذر از عینیت‌گرایی خ
۵- درک وابستگی متقابل زندگی ما به یکدیگر
۶- عقلانیت به جای عقل
۷- توافق اختلافی یا وحدت در کثرت
۸- زیبا‌شناسی

حسین علایی، استاد دانشگاه امام حسین (ع): همه به دنبال صلح هستند حتی کسانی که جنگ را آغاز می‌کنند
– طبیعی است که در هیچ اندیشه‌ای و در هیچ کجای جهان کسی از جنگ استقبال نمی‌کند و همه به دنبال صلح هستند حتی کسانی که جنگ را آغاز می‌کنند.

– عوامل دخیل در وقوع جنگ:
۱- مساله قدرت و ضعف
۲- برهم خوردن موازنه بین قوا
۳- مداخله یک قدرت بیرونی

– اگر در اندیشه‌ها تغییرات ایجاد شود، سریع‌تر به صلح می‌رسیم. مهم‌ترین موضوع معرفتی برای رسیدن به صلح، تغییر در تفکر پیروان ادیان و ایدئولوژی‌هاست.

– اگر آنها تکیه بر مبانی صلح تفکر الهی بکنند بشر زودتر به صلح می‌رسد اما متاسفانه گاه می‌بینیم به بهانه حمایت از دین الهی به جنگ روی‌می‌آورند و ما اکنون در خاورمیانه اسیر چنین وضعیتی هستیم.

….

منصورنژاد، دانش‌آموخته علوم سیاسی و علوم حوزوی: دانش و معرفت شرط لازم صلح است اما شرط کافی نیست
– در بین دانشگاهیان ما در دهه‌های اخیر چه کسانی بیشترین جنگ را با یکدیگر داشته‌اند؛ کسانی که انتظار بیشترین گفت‌وگو و مفاهمه از آنها می‌رفت، کسانی که فهم، بصیرت و دانش بالایی داشتند بنابراین اینکه بر علم، دانش و معرفت تاکید کنیم و آن را پایه و اساس صلح بدانیم خیلی با واقعیات بیرونی سازگاری ندارد.

– بحث دانش و معرفت شرط لازم صلح است اما شرط کافی نیست. به نظر می‌رسد پای اخلاق، دین، عرفان، ادب و مسائل دیگری را در کنار علم و دانش باز کنیم. دین- مراد اسلام است- را نیز می‌توان بین رشته‌ای مطالعه کرد و دید که نگاه عرفانی به صلح در اسلام، نگاه متکلمان، فقها و معلمان اخلاق ما به صلح چگونه است. در واقع می‌توان وجه اشتراک صلح در فقه، کلام، عرفان و اخلاق را مطالعه کرد.

– اسلام دین صلح و رحمت است و هدف از آفرینش انسان این است که شناخته شود و راه آن نیز گفت‌وگو است.

– آموزش به تنهایی کافی نیست بلکه انسان نیاز به تعلیم، تربیت و تهذیب دارد و باید از آموزش، یک پله جلوتر رفت.

سیر مولانا از «توهم سراب» تا «سرچشمه واقعیت»
اعتماد در این شماره از برگزاری «همایش مهر مولانا با سخنرانی مصطفی ملکیان» در روزهای سه‌شنبه و چهارشنبه ٧ و ٨ مهرماه خبر داده و نوشته است:
«این همایش تحت عنوان: از سراب تا سرچشمه (سیر مولانا از توهم تا واقعیت) با سخنرانی مصطفی ملکیان در تالار همایش‌های پژوهشکده فرهنگ، هنر و معماری جهاد دانشگاهی برگزار می‌شود. در این همایش با طرح پنج پرسش از مولانا به نظاره مسیری که این عارف گرانقدر در زندگی خویش پیموده پرداخته می‌شود.
قابل توجه است که امسال بر خلاف چهار سال گذشته همایش مهر مولانا از «نظام اخلاقی مولانا» جدا شده است.»

دیگر عناوین منتشر شده در «اعتماد» امروز:

آیت‌الله مصباح‌یزدی: اینترنت و تلفن همراه عامل گرانفروشی‌ها و وضعیت بدحجاب هستند

علی مطهری: برخی اصلاح‌طلبان از اصولگرایان، اصولگراتر و متدین‌ترند

در نخستین نشست فصلی حزب ندای ایرانیان مطرح شد: اندیشه های امام برای اصلاح طلبان یک خط قرمز است