نیمی از زندانیان فرانسه مسلمانانند

بیش از نیمی از زندانیان فرانسه را مسلمانان تشکیل می‌دهند/نخست‌وزیر فرانسه معتقد است کشورش در «جنگ تمدن‌ها» با افراط‌گرایان به سر می‌برد
روزنامه فرهیختگان در صفحه ۶، یادداشتی از اکونومیست با عنوان «فرانسه مهد تروریسم در اروپا» را با ترجمه آرش فرح‌زاد بازنشر کرده که در بخش هایی از آن می خوانیم:
– برای سومین‌بار طی هفت‌ماه اخیر، فرانسه هدف حملات تروریستی قرار گرفته است. عصر جمعه مردی مسلح به کلاشنیکف در متروی سریع‌السیری که از آمستردام عازم پاریس بود به روی مسافران آتش گشود و دو نفر را مجروح کرد و سپس توسط سه نفر متوقف شد که دو نفر از آنها ماموران خارج از خدمت آمریکایی بودند..
– به گفته وزیر کشور فرانسه، مقام‌های امنیتی اسپانیا که فرد مظنون در سال ۲۰۱۴ و پیش از نقل مکان به بلژیک در آن کشور زندگی می‌کرد پیش از این در مورد دیدگاه‌های افراط‌گرایانه این فرد به همکاران فرانسوی خود هشدار داده بودند و حتی برخی رسانه‌های فرانسوی مدعی شدند که وی قصد داشت اوایل سال ۲۰۱۵ به سوریه سفر کند.
– فرانسه میزبان پنج تا شش میلیون مسلمان است و از این نظر در قاره اروپا در صدر دیگر کشورها قرار دارد و این کشور به زمینی بارور برای به‌کار‌گیری افراط‌گرایان تبدیل شده است.
– براساس آمار به‌طور مطلق می‌توان گفت شهروندان فرانسه در میان کشورهای اروپایی بیشترین تعداد شبه‌نظامیان را در صفوف گروه‌های افراط‌گرا در عراق و سوریه تشکیل می‌دهند. براساس آماری که نهاد‌های اطلاعاتی فرانسه منتشر کردند، از سال ۲۰۱۲ تاکنون ۱۲۶ نفر از شبه‌نظامیان با ملیت فرانسوی در عملیات مختلف کشته شدند که فقط بیش از نیمی از آنها طی هفت ماه اول سال ۲۰۱۵ کشته شدند.

– در حالی که بیش از نیمی از زندانیان فرانسه را مسلمانان تشکیل می‌دهند، دولت این کشور این نگرانی را دارد که افراط‌گرایان بتوانند تعداد بیشتری را در زندان‌های این کشور به سمت خود جذب کنند.
– مانوئل والس، نخست‌وزیر فرانسه هم با اشاره به همین نگرانی‌ها می‌گوید کشورش در «جنگ تمدن‌ها» با افراط‌گرایان به سر می‌برد.
– دولت فرانسه در واکنش به اقدامات اخیر و برای کاهش نگرانی‌ها تصمیم به تشدید قوانین ضدتروریستی و نیز افزایش بودجه نهاد‌های امنیتی این کشور گرفته است.

حکومت فاشیستی و اندیشه‌هایی که پر و بال داد یا در نطفه خفه کرد
فرهیختگان در صفحه «اندیشه»، گزارش زهرا سلیمانی‌اقدم با عنوان « سایه قدرت بر سر اندیشه‌ها» را به چاپ رسانده و روایتی از متفکران تحسین‌شده، تخریب‌شده و مورد ظلم قرارگرفته به دست نازی‌ها را ارائه داده است.
در مقدمه این گزارش آمده است:
«اندیشه‌ها و فلسفه‌های مختلف، در بستر تاریخی یک کشور شکل می‌گیرند که تاثیر و تاثرهایی از خود برجا می‌گذارند، اما از سوی دیگر قدرت‌ها و نظام‌های حاکم در میزان تاثیر و تاثر و جاودانگی یا بی‌اثر کردن آنها نیز نقش دارند. کتاب معروف سال‌های اخیر با عنوان «فیلسوفان هیتلر» به هر دو نقش در بستر اندیشه آلمانی اشاره می‌کند و اینکه چه اندیشه‌هایی در شکل‌گیری مانیفست یک حکومت فاشیستی نقش داشته‌اند و این حکومت چه اندیشه‌هایی را در نطفه خفه کرد و چه اندیشه‌هایی را پروبال داد.»

در ادامه این گزارش می خوانیم:
ایوان شرات، فارغ‌التحصیل دکتری از کمبریج و مدرس این دانشگاه، در کتابی با عنوان «فیلسوفان هیتلر»، Hitler’s Philosophers درباره فلاسفه‌ای می‌نویسد که با هیتلر شکوفا یا به حاشیه رانده شده‌اند. این کتاب به خوبی نقش قدرت‌ها را بر سیر اندیشه‌ورزی در یک کشور نشان می‌دهد و اینکه چگونه قدرت حاکم می‌تواند یک اندیشه را مطرح کند و اندیشه دیگری را با همه توانایی‌هایش به حاشیه بکشاند؛ چنانچه بعد از گذشت ۸۰ تا ۹۰ سال هنوز زیر سایه آن قدرت گم باشد.

فیلسوفانی که فاشیسم ساختند
هیتلر معتقد بود یک نابغه فلسفی است. ۱۹۳۳ زمانی که او قدرت را در دست گرفت خودش را «فیلسوف پیشوا»(Philosopher Führer) نامید. او خودش را پیرو اندیشه‌های امانوئل کانت و فردریش نیچه می‌دانست. اما آنچه مسلم است اینکه آگاهی هیتلر از میراث فلسفی آلمان نصفه و نیمه و ناقص بود. او به یهودی‌ستیزی کانت اشاره می‌کرد که مدعی شده بود «یهودیان حق زیست مستقل را ندارند.» امانوئل کانت کسی بود که روزگاری نوشته بود مذهب یهود در واقع اصلا دین نیست و یهودیان را به‌عنوان یک ملت متقلب توصیف کرده بود. شرات می‌نویسد که بزرگ‌ترین متفکر عصر روشنگری (کانت) پایه‌گذار یک مبنای مشروع در فرهنگ اروپا می‌شود؛ مبنایی که براساس آن یهودیان به شکل بالقوه مجرم هستند. همچنین شرات توضیح می‌دهد چگونه ولتر، روشنفکر و فیلسوف بزرگ دیگر، نظریه پیش از آدمیت خود را ترویج می‌دهد؛ اساس این نظریه این است که یهودیان از بقایای گونه‌ای از انسان هستند. فیلسوف محبوب دیگر هیتلر، نیچه بود، نگرش نیچه نسبت به یهودیان متناقض بود اما هیتلر به آنچه دوست داشت، ارجاع می‌کرد. او از لابه‌لای حرف‌های نیچه به اندیشه لزوم کشتار برای «خیر جمعی» بسیار معتقد بود. چنانچه ایوان شرات در کتاب خود اشاره می‌کند منبع مورد علاقه دیکتاتور برای تکیه‌گاه‌های فلسفی، اندیشه اصلاح نژادی در داروینیسم اجتماعی ارنست هکل و هیوستون چمبرلین، یک انگلیسی عجیب و غریب که تابعیت آلمانی گرفته بود، بودند. هیچ‌یک از اینها فلاسفه معتبری نبودند. فلسفه هگل می‌آموخت که انسان‌ها را باید براساس قوانین تکامل مدیریت کرد و فقط باید به نژادهای شایسته حق بقا داد. هیتلر از این آموزه به این نتیجه رسیده بود که نژاد آریایی توانسته شایستگی‌اش را مقابل سیاه‌ها و جهودها نشان دهد. چمبرلین هم وقتش را صرف ارتباط بین نژادها کرده بود. همچنین یکی از کتاب‌هایی که هیتلر در سال‌های اولیه حکومتش آن را تحسین می‌کرد و از ابعاد نژادپرستانه آن به نفع خود بهره می‌برد، کتاب «گونه‌شناسی نژادی مردم آلمان» اثر هانس اف‌کی گونتر، از شارحان نژادپرستی علمی بود.

متفکران تحسین‌شده
آلفرد روزنبرگ به‌عنوان تئوریسین بزرگ حزب ملی سوسیالیست کارگران آلمان و مدیر امور فلسفی پیشوا مامور شده بود از ایدئولوژی‌ای دفاع کند که دموکراسی، آزادی فردی و مداراجویی را نابود خواهد کرد، برای این کار به جان فلاسفه یونان باستان هم افتاده بود و هومر و افلاطون را «پیشانازی» می‌خواند. او برخلاف فردریش هگل معتقد بود اصل، عامه مردمند نه حکومت. ایوان شرات به تصویر مارتین هایدگر در این نظام اشاره می‌کند و تصویر ارائه شده هایدگر در نظام دیکتاتوری آلمان را بهترین نماد فساد اخلاقی می‌داند. هایدگر از اخراج استادش ادموند هوسرل به دلیل یهودی بودن دفاع کرده، ولی در نسخه‌های بعدی «هستی و زمان»، نام هوسرل را که کتاب به او تقدیم شده بود، حذف کرده است. او سر کلاس درس با یونیفورم نازی‌ها حاضر می‌شد. تا آخر خط از حزب هواداری ‌کرد معتقد بود شهادت در راه آرمان‌های حزب مجاز است. شرات همچنین به گوتلوب فرگه اشاره می‌کند؛ کسی که اندیشه‌های فلسفه تحلیلی براساس نظریه‌های وی شکل گرفت؛ اما هیچ‌گاه به این قضیه، که وی ستایشگر پیشوا بوده است به صورت جدی پرداخته نشده است. یکی دیگر از فیلسوفان نزدیک نازی‌ها، کارل اشمیت بود. اشمیت که حقوق خواننده بود مشاوره حقوقی هیتلر را برعهده داشت. او سال ۱۹۴۵ توسط نیروهای آمریکایی دستگیر شد. با این حال بدون هیچ دادگاه علنی‌ای به زادگاهش بازگشت. زمانی که اشمیت در ۹۷سالگی درگذشت، آثارش ترجمه و در سراسر جهان منتشر شده بود.

اندیشه‌های در نطفه خفه شده
کسانی که قربانی تاثیر قدرت نازی‌ها بودند نیز کم نیستند. کورت هوبر نیز یکی از استادان فعال در برابر نازی‌ها بود که با وجود مقاومت‌هایش هیچ‌گاه نامی از وی برده نشد. شرات معتقد است سکوت و گمنامی او را می‌توان با حکمی که نازی‌ها علیه‌اش صادر کردند، یکسان دانست. هوبر در ژوییه ۱۹۴۳ به خاطر نوشتن رساله‌ای در مخالفت با سوسیالیسم ملی، که طبیعتا در مخالفت با اندیشه اصلی نازیسم بود، زیر گیوتین رفت و اعدام شد. او که یک محافظه‌کار کاتولیک بود، روی اندیشه لایب‌نیتس مطالعه کرد و آثار مهمی در آن زمان درباره زیبایی‌شناسی و موسیقی داشت؛ اما نامش امروز بیش از یک پاورقی در تاریخ نیست. از این رو شرات معتقد است جهان غرب تحت کنترل هیتلر قدم برداشته است. ایوان شرات در ادامه از قربانیان بیشتری نام می‌برد که اندیشه‌هایشان توسط نازی‌ها به حاشیه؛ شخصیت‌هایی چون هانا آرنت، تئودور آدورنو و والتر بنجامین. خواندن این کتاب تجربه جدیدی برای ایرانیان خواهد بود و امید است روزی این کتاب به فارسی ترجمه شود.»

فیلسوف دیوانه نازیست نبود
این روزنامه در بخش دیگری از صفحه «اندیشه»، به نسبت نیچه، هیتلر و نازیسم پرداخته و ذیل عنوان «فیلسوف دیوانه نازیست نبود»،
نیچه و اندیشه اش را بری از جنایات هیتلر دانسته و نوشته است:
«بسیاری مدعی هستند آدولف هیتلر به‌عنوان چهره‌ای که هیولای تاریخ شناخته می‌شود برآن بود که با توسل به پاره‌ای از آرمان‌های فردریش نیچه، اروپا را در یک قالب منسجم و از پیش تعیین شده، وحدت بخشد. اما این ایده هیتلر می‌تواند فلسفه نیچه را زیر سوال ببرد؟
نیچه اساسا با تسلط یک قوم و نژاد بر جامعه جهانی مخالف بود. درواقع او به دنبال وحدت فرهنگی اروپا بود نه در پی اصلاح نژادی و استیلای یک نژاد «برتر» بر دیگر نژادها.

او معتقد بود با بالندگی و رشد و غنی‌سازی فرهنگ و عبور از مرزهای محدود و عامیانه، ابرانسان می‌تواند ظهور پیدا کند. اما از این اندیشه این‌گونه برنمی‌آید که او طرفدار احساسات ناسیونالیستی و شوونیستی کوته‌فکرانه و عامه‌پسند باشد. او برای طبقه اشراف نجیب‌زاده احترام قائل بود و به دو طبقه اجتماعی باور داشت و معتقد بود کهتران و توده عوام در قاعده این هرم و مهتران و افراد استثنایی و نخبگان در راس آن قرار دارند؛ اما باور داشت ابرانسان ستاره‌ای است که بر آسمان این هرم اجتماعی خواهد درخشید. در این هرم اجتماعی کهتران و عامه مردم مکلف هستند فراغت حال مهتران و نخبگان را فراهم کنند تا آنها بتوانند بی‌دغدغه و در خاطر آسوده از مسائل پیش پا افتاده به مسئولیت‌های مهم‌تر خود برسند و شرایط را برای روزی که قرار است زمین از آن ابرانسان شود، فراهم کند.
چنانچه مسعود رضوی در کتاب «طلوع ابر انسان» شرح می‌دهد، نیچه نه فردگراست و نه جامعه‌گرا؛ بلکه نخبه‌گراست، به‌طوری که همین افراد نخبه هدف نیستند برای رسیدن به هدفی والاتر؛ یعنی انسان آرمانی. آنچه از نظر نیچه حقیقت دارد مردان نادر و استثنایی و نخبگان هستند. این نخبگان به طبقات تکیه دارند؛ نه بر نژاد یا قوم. درواقع نژاد برتر همچون علت ناقصه، شرطی است از شرایط موثر در پیدایش و رشد و بالندگی نخبگان؛ اما کل اندیشه نیچه معطوف به نژاد نیست و به خودی خود علت تامه به حساب نمی‌آید. بنابراین نباید در هیتلر آنچه را به‌عنوان اصل «ژنتیک» برای تمایز و تشخص استفاده می‌شد، با اندیشه کلی تاریخی و طبقاتی نیچه اشتباه گرفت.
تقارن یک فلسفه با فلسفه نازیسم شاید اذهان بسیاری را به اشتباه بیندازد و آنان به دنبال یافتن رابطه‌ها و تاثیر و تاثرها باشند؛ اما هیچ‌گاه دلیل بر بی‌اعتبار شدن آن فلسفه نمی‌شود.
شاید بتوان حتی گفت آنچه به‌عنوان صفات منفی بر نیچه و اندیشه‌اش بار می‌شود، می‌تواند تا حدی متاثر از نازیسمی باشد که به زور به آن چسبانده‌اند؛ مانند فیلسوف دیوانه، مغز شیطانی، فیلسوف ملعون. شاید سخن خود نیچه بهترین پاسخ به این نگرش درباره او باشد چنانچه در «چنین گفت زرتشت» می‌نویسد: «در جایی که دیگر تنها چیز درخشان زر دکانداران است، دکانداران سروری کنند. امروز دیگر روزگار شهریاران نیست .آنچه امروز خود را ملت می‌نامد شایسته هیچ شهریاری نیست. بنگرید که این ملت‌ها خود اکنون چگونه چون دکانداران رفتار می‌کنند: آنان از کمترین بهره در هیچ زباله‌ای نمی‌گذرند، در کمین یکدیگرند و یکدیگر را می‌پایند و نام آن را «حس همجواری» می‌گذارند.»

جشنواره نمایش‌های آیینی و سنتی به ایستگاه هفدهم رسید
روزنامه فرهیختگان در صفحه ۸ به هفدهمین جشنواره نمایش‌های آیینی و سنتی پرداخته و نوشته است:
«در آستانه برگزاری هفدهمین دوره جشنواره نمایش‌های آیینی و سنتی، حال و هوای سالن‌هایی که همچنان در اختیار معاونت هنری است، عوض شده است و فضای بیرونی آنها خبر از این اتفاق کاملا ایرانی می‌دهد. علی نصیریان از استادان بنام نمایش ایرانی ریاست این دوره از جشنواره را برعهده دارد تا لااقل نامش تاکیدی بر ایرانی‌بودن این جشنواره باشد. دیروز یکشنبه یکم شهریور، پنجمین سمینار بین‌المللی جشنواره نمایش‌های آیینی و سنتی با حضور پژوهشگرانی از کشورهای هندوستان، بلژیک، آلمان، تاجیکستان، اتریش، اندونزی، لهستان، فنلاند، ژاپن و ایران به صورت رسمی برگزار ‌شد تا تئاتر ایران به مدت ۱۰ روز رنگ و روی ایرانی بیشتر به خود بگیرد. در همین سمینار بود که داوود فتحعلی‌بیگی درباره بدل‌پوشی سخن گفت و‌ آتول تیواری، فعالیت‌های روایی – نمایشی در هندوستان و گرایش‌های آیینی از هند را تشریح کرد. سم ازارت درباره انسان، شهر و معماری آیینی روی کاغذ در بلژیک سخن گفت و‌ ابوطالب مظفری درباره سنت‌های سوگواری مردان و زنان از افغانستان توضیح داد. سمینار بین‌المللی جشنواره نمایش‌های آیینی و سنتی امروز و فردا نیز ادامه خواهد داشت و امروز فرانک الیور زایبت از آلمان درباره آیین‌ها، رویکرد نمایش و اتنوموزیکولوژی (موسیقی‌شناسی قومی) و لاله تقیان درباره نسخه‌های تعزیه به‌عنوان نمایشنامه سخن خواهند گفت. پروفسور روشن حمان‌اف از تاجیکستان هم به ایران دعوت شده است تا در روز دوم درباره اصطلاحات آیین‌های نمایشی عروسی تاجیکان گزارش بدهد. از برنامه‌های قابل‌توجه روز سوم نیز سخنرانی پروفسور گئورک نوسبامر از اتریش درباره صدا به مثابه تنها شاخه موسیقی است و یارسلاو فرت از لهستان درباره «تکنیک‌های منابع، منابع تکنیک» خواهد گفت و استاد ماده سی‌دیا از اندونزی نمایش سایه‌ای در بالی را تشریح خواهد کرد.

کارگاه‌های آموزشی
همزمان با این سمینارها و در حاشیه هفدهمین جشنواره نمایش‌های آیینی و سنتی، کارگاه‌ها و اجراهای ویژه‌ای در تهران به مدت چهار روز برگزاری می‌شود. «بدن بازیگر- یک درام برانگیخته» با گردانندگی یاروسلاو فرت و سیمونا سالا از کشور لهستان از کارگاه‌های قابل‌تاملی است که روز چهارم و پنجم شهریور به مدت ۲۴۰ دقیقه از ساعت ۱۰ صبح در پلاتوی تئاترشهر برگزار می‌شود. کارگاه دیگر اجرای ویژه «بهمن در تهران» با مدیریت پروفسور گئورک نوسبامر از کشور لهستان کاری از گروه نمایش «آنسامبل رادیکال تهران» هم چهارم شهریور به مدت ۱۸۰ دقیقه از ساعت ۲۱ در پلاتوی تئاترشهر برگزار می‌شود. کارگاه «وایانگ» نیز با گردانندگی ماده سی‌دیا از کشور اندونزی روز پنجم شهریور به مدت ۱۲۰ دقیقه از ساعت ۱۸ در پلاتوی تئاترشهر برگزار می‌شود….»

در صفحه «اندیشه» به این اخبار کوتاه پرداخته شده است:
فلسفه فرهنگ و علوم انسانی
بیست‌وهفتمین نشست از سلسله‌نشست‌های پژوهشکده مطالعات فرهنگی روایت با موضوع «نسبت فلسفه فرهنگ و علوم انسانی» با سخنرانی مالک شجاعی جشوقانی سه‌شنبه سوم شهریور ساعت ۱۷ در محل پژوهشکده روایت برگزار می‌شود. پژوهشکده روایت در میدان انقلاب اسلامی، ابتدای خیابان کارگرشمالی، کوچه ادوارد براون، پلاک ۱۲ واقع است.

سلجوقیان، فاطمیان و ناصرخسرو
هفدهمین درسگفتار درباره ناصرخسرو با عنوان «سلجوقیان، فاطمیان و ناصرخسرو» در موسسه شهر کتاب برگزار می‌شود. این نشست‌ها چهارشنبه ۴ و ۱۱ شهریور ساعت ۱۶:۳۰ برگزار می‌شود و در آن احمد تمیم‌داری استاد دانشگاه علامه طباطبایی سخرانی خواهد کرد. علاقه‌مندان برای شرکت در این درسگفتارها می‌توانند به مرکز فرهنگی شهر کتاب واقع در خیابان شهید بهشتی، خیابان شهید احمد قصیر (بخارست)، نبش کوچه‌ سوم مراجعه کنند.

دیگر عناوین منتشر شده در «فرهیختگان» امروز، از این قرار است:

بلیت ۱۰ هزار تومانی فیلم «محمد رسول‌الله(ص) » / از چهارم شهریور فیلم «محمد رسول‌الله(ص)» در سینماهای کشور با دو سرگروهی شروع می‌شود و تهیه‌کننده این فیلم درباره قیمت بلیت‌های این فیلم گفته است: «براساس درخواست سینماداران، ما به شورای صنفی نمایش پیشنهاد کردیم که قیمت بلیت فیلم محمد رسول‌الله(ص) در سینماهای مدرن و پردیس‌های سینمایی که به سیستم D سینما مجهز هستند ۱۰ هزار تومان، در سینماهای ممتاز هشت هزار تومان و در سینماهای درجه یک هفت هزار تومان تعیین شود.» به گفته رضا صابری فیلم محمدرسول‌الله(ص) با سیستم D سینما در پردیس‌های کوروش، آزادی، فرهنگ، چارسو، ایوان شمس و هویزه مشهد به نمایش درمی‌آید و قیمت بلیت این فیلم با توجه به زمان سه ساعته فیلم و اینکه نزدیک به دوسانس نمایش را در بر می‌گیرد تعیین شده است.

«۱۰ میلیون نفر خواندن و نوشتن نمی‌دانند»، گزارش فرهیختگان از آمار تکان‌دهنده بی‌سوادی در کشور/ تنظیم کننده: مطهره واعظی‌پور

گزارش «برخورد پلیس با فروشندگان مانتوهای بدن‌نما»

تسلط القاعده بر عدن / القاعده یمن، کنترل مناطق کلیدی بندر «عدن» در جنوب یمن را در دست گرفت.