«حیات دینی در ترکیه»؛ چند درصد از زنان ترکیه هنگام خروج از خانه حجاب دارند؟

سازمان دیانت ترکیه نتایج پژوهش علمی «حیات دین در ترکیه» با هدف شناسایی گرایش‌های دینی و تأثیرات و نقش آن در زندگی روزانه مردم ترکیه را منتشر کرد.

این پژوهش حاصل پرسش از 21 هزار و 632 نفر از اتباع ترکیه ساکن در این کشور در سال 2013 است. 50/9 درصد از سؤال شوندگان زن و مابقی مرد بوده‌اند. همه سؤال شوندگان بالاتر از 18 سال سن داشته‌اند.

تعلق دینی یا مذهبی، عقاید، عبادت، اطلاعات دینی، دین و زندگی روزمره، دینداری بخش‌هایی بودند که سؤالات مرتبط با آن طراحی و از مصاحبه‌شوندگان در سراسر ترکیه و در نقاط شهری و روستایی پرسیده شد.

گزارش زیر بخشی از نتایج این پژوهش است که در 270 صفحه از سوی انتشارات سازمان دیانت ترکیه در سال 2014 منتشر شده است.

بر اساس این پژوهش، 99/2 درصد مردم ترکیه مسلمان هستند. تنها 0/4 درصد معتقد به هیچ دینی نبودند. از میان مسلمانان، ‌77/5 درصد حنفی، ‌11/1 درصد شافعی، 0/1 درصد حنبلی و سه هزارم درصد مالکی بودند و یک درصد نیز مذهب خود را تشیع (جعفری) اعلام کردند. 6/3 هم اعلام کرده‌اند که منسوب به هیچ مذهبی نیستند. 2/4 درصد نیز اعلام کرده‌اند که نمی‌دانند منسوب به چه مذهبی هستند.

98/7 درصد سؤال شوندگان در پاسخ به سؤال درباره اعتقاد به وجود خدا گفته‌اند که خدا را باور دارند و در شکی نیز در این باره ندارند. بقیه نیز گفته‌اند که «علی‌رغم وجود برخی شبهه‌ها به وجود خدا اعتقاد دارم»، «گاهی اعتقاد به خداوند برای من معقول به نظر می‌رسد»، «از بود یا نبود خدا مطمئن نیستم» و یا «به وجود خداوند باور ندارم».

96/5 درصد نیز معتقد بوده‌اند که همه آن‌چه در قرآن کریم آمده صحیح است و حقیقت دارد و در همه زمان‌ها مصداق دارد.

96/2 درصد معتقد بوده‌اند که پس از مرگ دوباره زنده شده و به حساب اعلام آنان رسیدگی خواهد شد. 0/9 درصد نیز گفته‌اند که به این مسئله باور ندارند.

95/3 درصد نیز به موجوداتی مانند فرشته، جن و شیطان اعتقاد دارند.

42/5 درصد از مصاحبه شوندگان نماز خود را در وقت آن به جای می‌آورند. 16/9 درصد نیز گفته‌اند که هیچ‌گاه نماز نمی‌خوانند. از میان کسانی که نماز به جای می‌آورند، 50/5 درصد در روستاها و 39/4 درصد در شهرها زندگی می‌کنند. از نظر زن و مرد نیز 49/8 درصد را زنان و 34/8 درصد را مردان تشکیل می‌دهند. طبق این بررسی‌ها با افزایش سن، میزان به جای آوردن نماز در افراد افزایش می‌یابد به نحوی که میزان نماز خواندن در سطح سنی 18 تا 24 سال، 26/2 درصد است اما در سطح سنی 65 سال و بیشتر، 69/9 درصد است.

هم‌چنین با افزایش سطح تحصیلات، میزان پایبندی به اقامه نماز کاهش می‌یابد به نحوی که 69/3 درصد کسانی که فقط سواد خواندن و نوشتن دارند، به برپای نماز پایبند هستند ولی این میزان در میان دارندگان مدرک لیسانس و بالاتر،‌به 27/4 درصد می‌رسد.

بر اساس این گزارش، بیش از نیمی از مصاحبه شوندگان (57/4 درصد)‌ همیشه در نماز جمعه شرکت می‌کنند. 7/2 درصد نیز گفته‌اند که هیچ‌گاه در نماز جمعه شرکت نکرده‌اند. 17/6 درصد نیز گفته‌اند که غالباً نماز جمعه را به جای می‌آورند و 12/7 درصد نیز گفته‌اند که بعضی اوقات نماز جمعه را به جای می‌آورند.

83/4 درصد مردم ترکیه گفته‌اند که در صورتی سلامتی، در ماه رمضان روزه‌داری می‌کنند و تنها 2/5 درصد گفته‌اند که هیچ‌گاه روزه‌داری نمی‌کنند. از نظر جنسیتی نیز 80/7 درصد مردان و 86 درصد زنان در ماه رمضان روزه‌داری می‌کنند.

در خصوص ادای فریضه زکات نیز 71/9 درصد گفته‌اند که به این فریضه پایبند هستند و 1/1 درصد نیز گفته‌اند که هیچ‌گاه  زکات پرداخت نمی‌کنند. در مورد فطریه نیز 83 درصد اعلام کرده‌اند که فطریه خود را به طور سالانه پرداخت می‌کنند.

92/5 درصد مردان سؤال شونده گفته‌اند که همیشه بدون دلیل مشخصی دعا می‌کنند. 55/4 درصد نیز هنگام شکرگزاری دعا می‌کنند و 47/1 درصد نیز هنگام گرفتاری‌های مادی و معنوی دعا می‌کنند.

71/7 درصد از مصاحبه شوندگان مدعی شده‌اند که هنگام خروج از خانه حجاب بر سر می‌کنند. 27/2 درصد نیز مدعی شده‌اند که از حجاب استفاده نمی‌کنند. 1/1 درصد نیز به این سؤال جوابی نداده‌اند.

در میان رعایت کنندگان حجاب، شهرنشینان 65 درصد و روستائیان 88/9 درصد هستند. 91/8 درصد زنان محجبه دلیل رعایت حجاب را اعتقادات دینی عنوان کرده‌اند و 5/9 درصد سنت و آداب و رسوم، 1/8 درصد خواسته خانواده و 0/1 درصد فشار جامعه عنوان کرده‌اند.

همه سؤال شوندگان کسب اطلاعات دینی را از سن شانزده سالگی و پیش از آن شروع کرده‌اند. مصاحبه شوندگان اطلاعات دینی خود را به ترتیب از طریق خانواده و سپس افراد دارای سمت‌های دینی،‌ تلویزیون، روزنامه، دوره‌های آموزش قرآن سازمان دیانت و مراکز رسمی آموزشی کسب کرده‌اند.

4/6 درصد معتقدند که «نوشیدن مشروبات تا حدی که مست نشویم، گناه نیست» و 87/6 درصد چنین عقیده‌ای را رد کرده‌اند.

85/2 درصد نیز معتقد بودند که نباید حوائج و خواسته‌های خود را از مزار و آرامگاه‌ها بطلبیم. 3/77 درصد نیز در تصمیم‌گیری‌های روزمره خود به این مسئله می‌اندیشند که خداوند از این تصمیم خرسند است یا نه.

87/1 درصد مدعی شده‌اند که فرزندان خود را با توجه به شرایط و اصول دین اسلام تربیت می‌کنند. 27/4 درصد نیز ترجیح می‌دهند که در مهمانی‌ها زنان و مردان جدا از هم باشند. 38/5 درصد نیز هیچ‌گاه چنین ترجیحی نمی‌دهند.

68/9 درصد مصاحبه‌شوندگان معتقد بودند که در انتخاب همسر،‌ دینداری باید اولویت اول همسر آینده‌شان باشد. و تقریباً همه مصاحبه شوندگان معتقد بودند که مراسم ازدواج‌شان باید به صورت عقد دینی انجام شوند.

نیمی از مصاحبه‌شوندگان معتقد هستند که تشکل‌ها و گروه‌های دینی، برای جامعه مفید هستند. 19 درصد نیز گفته‌اند که گاهی در این گروه‌ها و انجمن‌های دینی شرکت می‌کنند. 67/5 درصد نیز معتقد بوده‌اند که فعالیت‌های گروه‌ها و انجمن‌های دینی باید از سوی دولت ارزیابی شود.
پاسخ مسلمانان ترکیه به پرسشهای متفاوت پژوهشی مربوط به سازمان دیانت درباره حجاب، مشروبات و فرایض دینی