گزارشی از نخستین جشن ملی برای بخشایش
«تالار وحدت» و ورودی‌اش دیروز بنفش بود، همچون ایران در خردادماه سال پیش. جشن ملی بخشش با شعار «بگذاریم سینه‌ها از کینه‌ها خالی شود»؛ شعاری که حسن روحانی در آیین تنفیذ ریاست‌جمهوری‌اش بیان کرده بود، آغاز شد؛ با میهمانانی از طیف‌های مختلف: خانواده‌های مقتولی که از قصاص قاتل فرزندشان گذشتند، فعالان عرصه عفو و بخشش جوانان اعدامی، قضات و زندانبانان و ماموران اجرای حکم خلاق و موثر در این حوزه، هنرمندان سینما ورزشکاران و فعالان عرصه‌های اجتماعی.
موج بخششی که در جامعه راه افتاد خبرهای پی‌درپی از نور و شهرکرد و ایلام و ساوه از حکم‌های قصاصی حکایت داشت که اجرا نشد، طناب‌هایی که به دور گردن مقتولان نیفتاد، پاهایی که در میان زمین و آسمان معلق نماند و جان‌هایی که بخشیده شد. بسیاری به این موج پیوستند. ایران سرتیتر رسانه‌های خارجی شد. این بار در اخباری که روایت‌گر بخشش‌ها بود. روز گذشته معاونت ساماندهی جوانان وزارت ورزش و جوانان در برنامه‌ای با حضور پرشمار چهره‌های سیاسی، فرهنگی، ورزشی و اجتماعی به پاسداشت این بخشش پرداخت.
محمود گودرزی وزیر ورزش و جوانان که معاونت ساماندهی وزارتخانه متبوعش میزبان جشن دیروز بود در آغاز جشن با بیان اینکه باید تلاش کنیم بخشش به فرهنگ جامعه تبدیل شود، گفت: باید تلاش کنیم تا یاد بگیریم تحمل همدیگر را داشته باشیم تا خداوند هم بر ما آسان بگیرد چراکه امروز جوامع مختلف درگیر مشکلات ناشی از خشم هستند.
او ادامه داد: امروز شاهد هستیم که خشم، حصر، دفع، برخورد، نزاع و امثال آن، چه مشکلاتی را در جامعه به وجود آورده است که البته این موضوعات را در مسایل سیاسی هم شاهد هستیم.
وزیر ورزش و جوانان افزود: در آموزه‌های دینی ما آمده است که حضرت‌علی(ع) نیز سفارش کردند تا ضارب خود را عفو کنند و رهبر معظم انقلاب نیز همواره در جشن‌ها و مناسبت‌ها، افراد زیادی را می‌بخشند ما هم باید به سمتی برویم تا بخشش به فرهنگ جامعه تبدیل شود.
در ادامه برنامه، خانواده شهید حسن باقری به روی سن رفتند تا از خانواده‌هایی تقدیر کنند که قاتل فرزندانشان را بخشیده بودند.
خانواده‌های فتحعلی کاووسی از شهر کرد، خانواده داراب جان‌زمین از ایلام که پسر 18 ساله‌شان را در یک نزاع از دست داده بودند، خانواده کهرایی از ساوه که از خون پسر 15ساله‌شان گذشته بودند و خانواده حسین‌زاده از شهرستان نور به روی صحنه آمدند. این خانواده‌ها در یک چیز مشترک بودند: ازدست‌دادن فرزند و گذشتن از جان قاتلش و بخشش. تشویق‌های ممتد حضار در جشن بخشش با غم همراه بود همچون لبخندهای خانواده‌ها تا فضای سالن تالار وحدت شامگاه شب گذشته آغشته به بغض و لبخند توامان شود.
مهندس سیدمحمد مجابی به همراه دکتر گلزاری، معاون ساماندهی وزارت ورزش و جوانان، احمد مسجدجامعی رییس شورای شهر و مهندس سیدمحمد مجابی به روی صحنه رفتند تا از کتاب دیدار با مسافران مرگ مجابی رونمایی کنند. کتابی که روایت مجابی از دیدارهایش با شش خانواده اولیای دم و قاتل است، در شبی که قرار بود صبحگاهش شش حکم اعدام جاری شود. او از فرزند هفت‌ساله‌ای گفت که امید داشته اولیای دم فرزندش را ببخشند.
در ادامه جشن بخشش از فعالان اجتماعی همچون زهرا رحیمی مدیرعامل جمعیت امام علی که گروه مسلم را برای پیگیری بخشش و گذشتن از قصاص کودکان زیر 18سال تشکیل داده، آرش خاموشی عکاس ایسنا برای تهیه گزارش تصویری بخشش خانواده حسین‌زاده از قصاص و احسان لشکری دبیر ورزشی ایسنا برای به‌راه‌انداختن موج تقاضا از خانواده حسین‌زاده و… تقدیر شد.
اما در ادامه، جشن بخشش شاهد حضور مسوولانی از دستگاه قضا از سراسر ایران بود مسوولانی که یکی از آنها به تنهایی توانسته بود برای 160حکم قصاص بخشش بگیرد. او تاکید کرد که قصاص حق تمامی اولیای‌دم است و باید با احترام به آنها بگوییم «بله بخشش حق شماست.»
در ادامه برنامه از خانواده بیرامی رییس محیط‌زیستی که توسط شکارچی به قتل رسید و از قاتل فرزند، همسر و پدرشان گذشتند توسط سیدحسن خمینی تقدیر شد.
حجت‌الاسلام سیدحسن خمینی یادگار نوه امام راحل سخنران بعدی جشن بود. او گفت: قصاص روزگاری در جامعه اسلام تشریح شد که به ازای هر یک نفر که کشته می‌شد قتل‌های سنگین بین قبایل شکل می‌گرفت.
در قبایل عرب وقتی یک نفر کشته می‌شد در ازای آن جنگ‌های قبیله‌ای پیش می‌آمد بنابراین القصاص بالحیات تحلیل ظریفی در اجرا و تشریح این حکم است. نوه امام راحل با بیان اینکه اصل حکم قصاص یک حکم بازدارنده است، گفت: قصاص از واژه قص می‌آید و قص نیز به معنای پی‌درپی است بنابراین به همان قتل‌های پی‌درپی بین قبایل اشاره دارد. قرآن کریم در رابطه با این حکم می‌فرماید اگر کسی بخشیده شد باید به دو نکته توجه شود یکی ابتلا به معروف و دوم احسان به سرعت.
حجت‌الاسلام خمینی خاطرنشان کرد: حکم قصاص یک حالت بازدارندگی دارد و مانع از گسترش قتل در جامعه می‌شود و چون مشروط به عفو است باز هم به نوعی از دل این عفو حکم حیات ایجاد می‌شود.
وی معتقد است که عفو در روایات ما خصلت اهل بیت(ع) است و جوانمردی ما در این است که از کسی که به ما ظلم می‌کند، بگذریم.
نوه امام راحل با تاکید براینکه عفو عزت‌آفرین است، گفت: آنهایی که عفو می‌کنند عزیز و باعزت هستند و ما امروز دیدیم شما این عزیزان را مورد تکریم قرار دادید.
حجت‌الاسلام خمینی همچنین در ادامه به حدیثی از پیامبر‌اکرم (ص) اشاره و خاطرنشان کرد: عفو هیچ‌چیز جز عزت به شما اضافه نمی‌کند بنابراین ببخشید تا خدا شما را عزیز بدارد کسی که از یک ظلم می‌گذرد خداوند جایگزین آن را عزت دنیا و آخرت می‌دهد.
وی با بیان اینکه این جشن بخشش یکی از مظاهر عزت است، گفت: دومین خصلت عفو این است که بسیار ثواب دارد به‌گونه‌ای که امیرالمومنین می‌فرماید هیچ‌چیز ثوابش با ثواب عفو برابری نمی‌کند.
به‌گفته نوه امام راحل، عفو رافع کینه است و ما جز با رفع کینه نمی‌توانیم به یک جامعه آرمانی برسیم.
وی تاکید کرد: کینه همچون موریانه‌ای است که یک جامعه را از بین می‌برد به همین دلیل است که پیامبر اکرم(ص) می‌فرماید عفو دو طرفه کنید تا کینه‌ها از جامعه‌تان رخت ببندد. نوه امام راحل ادامه داد: کسانی که بخشایش می‌کنند یک حق بر گردن قاتل دارند که به آنها زندگی دوباره می‌دهد و حق دیگر بر گردن اجتماع دارد که جامعه را از کینه صاف می‌کند. بنابراین این بخشش به جامعه عزت می‌دهد.
حجت‌الاسلام خمینی با بیان اینکه عفو باعث بخشش در آخرت می‌شود، تصریح کرد: اگر لغزش یک نفر را در این دنیا ببخشیم خداوند لغزش ما را در آن دنیا خواهد بخشید. پیامبر اکرم(ص) نیز می‌گوید: از گناه مردم بگذرید تا خداوند عذاب آتش را از شما برحذر دارد.
وی ادامه داد: عفو همچنین سبب طول عمر می‌شود چرا که باعث می‌شود دل‌ها از کینه‌ها پاک شود و شما وقتی دلتان آرام می‌گیرد روحی آرام‌تر نیز خواهید داشت.
نوه امام راحل تاکید کرد: بخشش یک زندانی کار خوبی است اما شرط اول این است که ما و مسوولان از خودمان شروع کنیم بمباران خبری می‌کنیم که کسی را می‌خواهند قصاص کنند اما اگر ما از خودمان شروع کنیم این تبدیل به یک فرهنگ می‌شود.
حجت‌الاسلام خمینی خاطرنشان کرد: برای اینکه عفو در جامعه ما فراگیر شود باید ابتدا تبدیل به فرهنگ شود برای تبدیل‌شدن به فرهنگ نیز ابتدا باید از خودمان شروع کنیم.
عادل فردوسی‌پور، کتایون ریاحی، محمدرضا هنرمند کارگردان زیر تیغ، بهروز شعیبی کارگردان دهلیز، پرویز پرستویی، رضا عطاران، رضا کیانیان، مریلا زارعی، بهاره رهنما، مهتاب کرامتی، هادی ساعی و… میهمانان بعدی بودند که در بخش تقدیر هنرمندان به روی سن رفتند و تقدیر شدند. هنرمندانی که در موج بخشش مردم از آنها عقب نماندند و به آنها پیوستند و حتی گاه جلوتر از جامعه حرکت کردند.
سعید بیرانی برادر مقتول به «شرق» گفت: برادر من رییس محیط زیست بروکان استان بوشهر بود و توسط شکارچی متخلف به قتل رسید. قاتلش جوان 22ساله‌ای بود که 10 سال و دو ماه است در زندان به سر می‌برد و علت اینکه اینقدر طول کشید این بود که خواستار قصاص بودیم اما بعد دیدیم لذتی که در بخشش هست در قصاص نیست.
او افزود: از برادرم دو فرزند به نام‌های مریم و محمدامین 13 ساله و 16 ساله به‌جا مانده که آن زمان سه و شش سال داشتند.
مریم دختر محیط‌بان شهید هم به «شرق» گفت: وقتی پدرم شهید شد من سه‌ساله بودم. اما دوست داشتم قصاص نکنیم و خیلی خوشحال شدم چون بچه آنها هم مثل من گناهی نکرده بود.
او ادامه داد: از پدرم بزرگی و گذشت و مردم‌داری شنیدم و به او افتخار می‌کنم.
در ادامه برنامه از معصومه ابتکار رییس سازمان محیط‌زیست به‌عنوان «جوان‌یار» و یکی از پیشتازان این عرصه تقدیر شد و گفته شد او در فرآیند بخشش قاتل پسرکی 18ساله نقشی چشمگیر داشته است.
شرق، هجدهم خرداد/ فاطمه جمالپور
