وزارت ارشاد و دغدغه های فرهنگی رهبری

معاون فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در گفت‌وگو با ایسنا درباره نگرانی‌های فرهنگی مقام معظم رهبری اظهار کرد: رهبر معظم انقلاب در دوره‌های مختلف دغدغه‌های خود را راجع به فرهنگ ابراز کرده‌اند و به طور جدی به عنوان کسی که در حوزه فرهنگ صاحب‌نظر و خبیر هستند، دیدگاه‌های‌شان را بیان کرده‌اند. ایشان به درستی این دیدگاه را دارند که فرهنگ زیربنا و بنیاد توسعه اجتماعی و هویتی در کشور ماست و طبعا هر اتفاقی در حوزه فرهنگ بیفتد، اهمیت زیادی دارد. در حیطه‌های دیگر اگر احیانا اتفاقات نادرستی بیفتد، بازگشت ممکن است، اما در حیطه فرهنگ به خاطر ماندگاری و تأثیرات گسترده‌اش، چنین نیست.

صالحی ادامه داد: همچنین آثار کم‌کاری‌ها بر حوزه فرهنگ آثار ماندگار تاریخی است نه آثار کوتاه‌مدت؛ به این جهت ایشان نگرانی‌های‌شان را در حوزه فرهنگ در برهه‌های مختلف به شکل‌های مختلف مطرح کرده‌اند. در سخنان اخیر هم ایشان سخنانی گفته‌اند که باید متولیان فرهنگی به آن‌ها توجه کنند، ابعاد نگرانی‌های‌شان را دریابند و برای رفع آن‌ها بکوشند.

معاون فرهنگی ارشاد همچنین در پاسخ به این‌که این توجه در معاونت فرهنگی ارشاد به چه شکلی حاصل می‌شود، گفت: این حرکت از قبل هم شروع شده بود که با صحبت ایشان جدی‌تر شد. یک کارگروه درباره دیدگاه‌های ایشان در زمینه کتاب و کتاب‌خوانی در خانه کتاب راه‌اندازی شده است. به طور قطع ایشان از کتاب‌شناسان جدی ایران هستند و یک سرمایه اجتماعی در حوزه کتاب‌شناسی محسوب می‌شوند. نوع نگاه ایشان به بحث کتاب و کتاب‌خوانی و این‌که چگونه می‌شود کتاب و کتاب‌خوانی را وارد یک فضای جدی در حوزه هویتی کشور کرد، اهمیت زیادی دارد که ان‌شاءالله با بررسی‌هایی که صورت می‌گیرد ما بتوانیم قدمی در راه تحقق رهنمودها و مطالبات ایشان در حوزه کتاب برداریم.

***

همچنین سیدعباس صالحی در «همایش بزرگ فعالان فرهنگی» که روز دوشنبه 26 اسفندماه در مجموعه فرهنگی شهدای انقلاب اسلامی در حال برگزاری است، در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه نگرانی مقام معظم رهبری در حوزه فرهنگ معطوف به کدام حوزه است، گفت: دغدغه‌های رهبر معظم انقلاب در ارتباط با بحث‌های فرهنگی دغدغه‌هایی دیرین و قدیمی است. در هر دوره‌ای ممکن است نگرانی‌های ایشان شدید شود و اهمیت ویژه‌ یابد.

او ادامه داد: به عنوان مثال ایشان در سال 75 دغدغه‌هایشان را به این صورت بیان کردند و می‌فرمایند، از اوایل انقلاب تاکنون در مقوله فرهنگ دغدغه و نگرانی بسیار دارم که این دغدغه و نگرانی گاه درک می‌شد و گاه نمی‌شد، گاه تجاوب می‌شد و گاه نمی‌شد، یعنی گاهی به آن پاسخ داده می‌شده و گاهی نمی‌شده است.

صالحی همچنین اظهار کرد: این سخنان به این معناست که با توجه به جایگاه فرهنگ به عنوان روح و عامل انقلاب اسلامی، این موضوع همواره به طور جدی مورد نظر بوده است. نگرانی‌های فرهنگی مقام معظم رهبری در حوزه‌های مختلف است اما اگر بخواهیم در این زمینه دسته‌بندی داشته باشیم می‌توان دغدغه‌های اصلی ایشان را در چهار مقوله با توجه به شرایط تاریخی و عینی دسته‌بندی کرد.

معاون فرهنگی وزارت ارشاد در ادامه در تشریح این دغدغه‌ها گفت: دغدغه اول ایشان حفظ، ارتقا و تعمیق ایمان و تدین مذهبی است. با توجه به اینکه مذهب در معرض برخی تهاجمات قرار گرفته، حفظ و ارتقای ایمان بخش مهمی از دغدغه‌های ایشان در دهه‌های اخیر بوده است.

او ادامه داد: دغدغه دوم مقام معظم رهبری مربوط به استقلال فرهنگی است. استقلال یکی از شعارهای انقلاب اسلامی بوده که بخش قابل توجهی از آن استقلال فرهنگی است. استقلال فرهنگی و حفظ هویت باید دغدغه‌ای جدی باشد و از این منظر بسیاری از دغدغه‌های مقام معظم رهبری در این زمینه است.

صالحی اضافه کرد: دغدغه دیگر ایشان حفظ و نوسازی نهادهای سنتی و رویه‌های موثر فرهنگی است. در مسیری که ما از سنت به تجدد حرکت می‌کنیم پاره‌ای از رویه‌ها و سنت‌های ما مثل خانواده در معرض تهدید قرار می‌گیرد. از جمله این رویه‌ها و سنت‌ها مساجد، منابر، هیأت‌ها و… است که نهادهای سنتی حامل فرهنگ بوده‌اند. دغدغه حفظ، نوسازی و تقویت این نهادها و رویه‌ها کانون سومی است که برای مقام معظم رهبری کانون دغدغه است که این نهادها تضعیف نشوند.

او همچنین اظهار کرد: دغدغه چهارم ایشان در این زمینه انتشار و توسعه فرهنگ اسلام و انقلاب در فضای جهانی است و اینکه فرهنگ اسلام و انقلاب تا چه حد پژواک جهانی پیدا کرده است. اگر صحبت‌های ایشان را در موارد مختلف پیگیری کنیم به نظر می‌رسد این چهار دغدغه، دغدغه‌های اصلی ایشان است. اما در زمینه اینکه برای رفع این دغدغه ها چه باید کرد اگر فرصت دوباره‌ای بود چند نکته خواهم گفت.
در پی اظهار نگرانی های اخیر مقام معظم رهبری از وضعیت نابسامان مدیریت فرهنگی در کشور، تنها نهاد فرهنگی، وزارت ارشاد بود که بیانیه داد و عزم جدی خود را برای پاسخ دادن به این نگرانی ها نشان داد. به همین مناسبت، سیدعباس صالحی برخی دلایل نگرانی های فرهنگی رهبری را با رسانه ها در میان گذاشت.