از ماجرای قرآن گمشده فروزانفر تا گله گزاری از شفیعی کدکنی

نخستین جایزه استاد بدیع‌الزمان فروزانفر ادیب، پژوهشگر و شاعر بزرگ کشورمان با عنوان «از قونیه تا بشرویه» شامگاه سه‌شنبه با حضور هنرمندان و ادیبان برجسته در موزه هنرهای معاصر برگزار شد.

این جایزه که با هدف قدردانی از شاعران، نویسندگان و هنرمندانی که در رشد و اعتلای ادبیات ایران‌زمین نقش دارند، کار خود را آغاز کرده است و قرار بود در این دوره از هشت شاعر و پژوهشگر برجسته تجلیل شود، اما در آیین پایانی خود این تعداد را افزایش داد و از 21 هنرمند و پژوهشگر ادبی قدردانی کرد.

قرآن گمشده فروزانفر

در ابتدای این مراسم، غلامحسین مراقبی، سخنگوی هیات امنای آثار فروزانفر درباره دلایل شکل‌گیری این جایزه توضیحاتی ارائه کرد و سپس گفت: قرآنی که متعلق به مرحوم فروزانفر بوده سال‌هاست گم شده است و کسی که آن را در اختیار دارد، بروز نمی‌دهد. خواهش می‌کنم هر فردی آن را در دست دارد، در اختیار هیات امنا قرار دهد.

در ادامه، توفیق سبحانی، نویسنده پیشکسوت و استاد دانشگاه با اظهار خشنودی از برگزاری مراسمی برای فروزانفر گفت: من افتخارم این است که سال‌ها در خدمت استاد مهدوی دامغانی بودم و از ایشان و شفیعی‌کدکنی بسیار از مرحوم فروزانفر شنیده‌‌ام. او افزود: سال‌ها پیش در بشرویه همایشی به‌نام فروزانفر برگزار شد و دکتر زرین‌کوب از من خواست چیزی درباره فروزانفر بنویسم، اما تا سال 78 که ایشان در قید حیات بود، توفیق نگارش نیافتم. ولی در مقدمه یک پایان‌نامه درباره فروزانفر نوشتم و آرزو کردم کاش کسانی که حضور او را درک کرده‌اند، خاطرات خود را بنویسند و مجسمه‌ای کنند از فروزانفر بر سردر دانشکده ادبیات تا به سبب روح او پژوهش به دانشگاه تهران بازگردد. سبحانی در پایان تاکید کرد: عنوان این مراسم باید از «بشرویه تا قونیه» باشد، چون مولانا شمع ماجراست و باید از «بشرویه به قونیه» برسیم.

فروزانفر و معرفی دانشگاه تهران به دنیا

همچنین مهدی محقق، ادیب پیشکسوت با بیان شادی خود از برگزاری مراسمی به یاد فروزانفر گفت: مسرورم از این‌ که این مجلس به مناسبت استاد بزرگ و بی‌نظیر مرحوم بدیع‌الزمان فروزانفر تشکیل شده است. ما اگر خواسته باشیم در علم و دانش پیشرفت کنیم، باید محضر استادان بزرگ را گرامی بداریم.

این پژوهشگر تاکید کرد: فروزانفر توانست دانشکده ادبیات را به مرحله‌ای برساند که بزرگ‌ترین دانشمندان دنیا دوست داشتند به این دانشکده بیایند. هانری کربن سالی شش ماه می‌آمد و در این دانشگاه تدریس می‌کرد و باید گفت مرحوم فروزانفر دانشکده ادبیات دانشگاه تهران را به عنوان یک آکادمی علمی به دنیا معرفی کرد. بسیاری چون خرمشاهی دانشکده پزشکی را رها کردند تا در دانشکده ادبیات درس بخوانند.

او گفت: این مایه تأسف است که در مملکت ما اگر کسی مثل فروزانفر از دنیا می‌رود، عنوان می‌کنند، جانشینی ندارد. این اقرار به خفت یک جامعه است، در حالی که سنت اسلامی کشور ما این بوده که اگر استادی 30 سال زحمت کشیده و به درجه‌ای از علم رسیده، باید 20 سال را به شاگرد درس بدهد و ده سال بعد را هم شاگرد در کنارش فعالیت کند.

محقق در پایان تصریح کرد: فروزانفر در شصت و پنج سالگی با قوانین باطله بازنشسته شد، خود من 30 سال پیش از دانشگاه بازنشسته شدم، در حالی که اکنون بیش از گذشته تحقیق می‌کنم. اگر سنت ما سنت علمی اسلامی است، علمای ما بالای 90 سال سن داشتند و تدریس می‌کرده‌اند.

فروزانفر به سوختگی رسیده بود

همچنین در این همایش، میرجلال‌الدین کزازی، استاد پیشکسوت ادبیات اظهار کرد: من بخت آن را نداشتم که از دانش روانشاد استاد فروزانفر بهره ببرم. دریغی است بزرگ برای من، اما آنچه از تیزی و تلخی این دریغ می‌کاهد، آن است که با دو‌شیوه از آن استاد بهره بردم یا از نوشته‌های او یا از شاگردانش.

کزازی ادامه داد: اگر فروزانفر را با مولانا هم‌تراز بدانیم، بر مولانا ستم نیست، چون مولانا خورشیدی است که پشت هیچ‌ابری پنهان نمی‌شود. بر فروزانفر است که ستم‌دار بوده‌اید. نازِش فروزانفر به این است که او به سوختگی رسیده بود و شایستگی آن را یافته بود که مولانا در این سوخته آتش در زند.

گلایه از شفیعی‌کدکنی

غلامحسین مراقبی نیز با اشاره به حاضر نبودن محمدرضا شفیعی‌کدکنی در این مراسم گفت: جای گله است از شفیعی‌کدکنی. بارها از او خواستیم در این مراسم شرکت کند، اما قبول نکرد. ما همه می‌خواستیم از فروزانفر یاد کنیم، اما شاگرد تاب نیاورد. بدیع‌الزمان فروزانفر نخستین پژوهشگری است که همه آثارش وقف شناساندن و شرح آثار مولوی شده است، از وی آثار بسیار به جا مانده که می‌توان به تصحیح دیوان شمس، شرح مثنوی شریف، ماخذ قصص و تمثیلات مثنوی، احادیث مثنوی، سخن و سخنوران، احوال و تحلیل آثار فریدالدین عطار نیشابوری و… اشاره کرد.

برگزیدگان جایزه فروزانفر

ادبیات: محمدرضا شفیعی‌کدکنی، میرجلال‌الدین کزازی، بهاءالدین خرمشاهی، توفیق سبحانی، احمد مجاهد، کاظم محمدی، تقی پورنامداریان، ناصر صاحب‌زمانی، علی اوجبی و عنایت‌الله مجیدی.

ترانه و موسیقی: شهرام ناظری، عبدالحسین مختاباد

نقاشی و تجسمی: محمد ابراهیم جعفری

تالیف: منیژه آرمین نویسنده

نوازندگی: نوشین پاسدار و مهدی خمسه، فرزان افشار خانجانی(خواننده)، علیرضا پوررفعتی، سیدروح‌الله فریدونی، مهدی سالاری‌نژاد

تصویرگری: ریحانه طاهانی تصویرگر چهره استاد بدیع‌الزمان فروزانفر

داستان قرآن گمشده

پس از این‌که غلامحسین مراقبی، سخنگو و عضو هیات امنای آثار «بدیع‌الزمان فروزانفر» در آیین اهدای نخستین جایزه فروزانفر تقاضای خود و بنیاد را برای بازگرداندن ترجمه قرآن مفقود شده این استاد فقید ادبیات فارسی مطرح کرد، توضیحاتی درباره این موضوع ارائه کرد.

مراقبی به فارس گفت: مرحوم استاد بدیع‌الزمان فروزانفر فردی است که به زبان عربی مسلط بود، فردی که از سیزده سالگی بتواند قصیده‌های عربی را بخواند، ترجمه کند و حتی شعر بگوید باید فرد باهوشی باشد.

سخنگو و عضو هیات امنای آثار فروزانفر ادامه داد: استاد فروزانفر به قرآن مسلط بود و از سوی دیگر ترجمه و اصول آن را می‌دانست، قرآن را ترجمه کرد و قرار بود وزارت معارف آن را چاپ کند، اما اکنون نمی‌دانیم این اثر کجا و دست چه کسی است..

مراقبی در پاسخ به این‌که آیا خانواده این مرحوم نمی‌دانند این ترجمه دست چه کسی است، بیان کرد: شنیده‌ام که شفیعی‌کدکنی دو جا اعلام کرده که این قرآن در دست آقای مجیدی بوده است (فردی که دیوان ایشان را تصحیح کرده است)، اما ما با آقای مجیدی صحبت کردیم و او هم اظهار بی‌اطلاعی کرد، هر چند هنوز هم برخی معتقدند این قرآن نزد اوست.

مراقبی تاکید کرد: احمد مجاهد هم معتقد است که این قرآن گمشده دست آقای مجیدی است، ایشان می‌گفت من برخی از یادداشت‌های مرحوم فروزانفر درباره قرآن را دارم، اما نکته اینجاست که استاد بدیع‌الزمان فروزانفر کل قرآن را ترجمه کرده بود.

این استاد ادبیات در پاسخ به این‌که آیا می‌دانید این قرآن مربوط به چه سالی است، تصریح کرد: می‌دانیم که این ترجمه باید برای دهه30 باشد، چون آن زمان مشغول ترجمه بودند و قطعا این ترجمه بی‌نظیر است، چون ایشان ریشه دقیق هر واژه را می‌دانستند و تسلط کامل به هر دو زبان فارسی و عربی داشتند.

منبع: جام جم
در آیین پایانی نخستین جایزه ادبی زنده‌یاد استاد بدیع‌الزمان فروزانفر ضمن تجلیل از هنرمندان بزرگی از جمله محمدرضا شفیعی‌کدکنی، میرجلال‌الدین کزازی، بهاءالدین خرمشاهی، توفیق سبحانی، تقی‌ پورنامداریان و شهرام ناظری، از کسی که سال‌هاست ترجمه قرآن کریم فروزانفر را در اختیار دارد خواسته شد تا این قرآن گمشده را بازگرداند.در حاشیه جایزه فروزانفر: