روایتی از دین مدنی در امریکا

بلّا، جامعه­ شناس در دانشگاه برکلی است. هنگامی که او کار حرفه­ ای خود را با مطالعه روی ژاپن و شرق دور آغاز کرد، در مقالات خود به بررسی رابطه پیچیده میان دین و زندگی مدنی در آمریکا پرداخت و توجه به این مطلب در مقاله 1967 وی با نام "دین مدنی در آمریکا" آمده است.    

در این مقاله، بلّا به نقش فراگیر دین در زندگی ملی اشاره کرد. اما منظور او یک دین مشخص سازمان­ یافته نبود. او که چند سالی بعد از ترور کندی رئیس جمهور آمریکا به نوشتن این مقاله دست زده بود، یادآور شد که  کندی به عنوان یک  پیرو کلیسای کاتولیک رم بیشترهمان تصوراتی از دین را طلب می کرد تا "رسالت" آمریکا را توصیف کند، همان­ طوری که مؤسسان پروتستان آمریکا دو قرن زودتر این  کار را انجام دادند.

در عوض، به گفته بلّا آمریکا هویت ملی خود را برحسب مجموعه­ ای از اصول اخلاقی مانند آزادی، مساوات  و حاکمیت قانون تعریف کرد و این اصول در قالب اصطلاحات و نمادهای دینی بیان می­شود. گستره  این زبان دینی از طلب عمومی و اغلب کلیشه­ ای نهادهای رسمی تا کاربرد مکرر مضامین انجیلی  نظیر رستگاری و "سرزمین موعود" را دربر می­ گیرد.

بیشتر دستاوردهای پاس­داشته شده آمریکا همواره در این تعابیر دینی و شبه دینی ارج نهاده می شود. منشور حقوق، اعلامیه استقلال، قانون اساسی، الغاء برده­داری، غلبه بر کمونیسم- این­ها و بسیاری دیگر کمتر به صورت تاریخی درک می­ شوند. بلکه آن­ها حکایت از اراده خدا در کمک به هدایت سرنوشت آمریکا دارد.

و اما جولیوس چمبرز، کودکی از جنوب که بی­تردید یکی از مهم­ترین وکلای حقوق مدنی در قرن بیستم بوده است. همراه با همکارانش در قالب نخستین شرکت حقوقی ادغامی  در شارلوت در دیوان عالی به لطف سخنرانی درخشان و سلیس خود در دفاع از حقوق مدنی با 8 رأی برنده شد. او مدیر دفاع حقوقی و بودجه آموزشی NAACP در نیویورک شد و بعدها به ریاست دانشگاه کارولینای  شمالی رسید.

دین مدنی آمریکایی سرزنده­ تر از دوران مدرن حقوق مدنی به نظر نمی­ رسد. تلاش تاریخی برای دستیابی به مساوات از طریق حقوقی عموماً به صورت تعابیر دینی بازخوانی می شود. این حتماً تصادفی نیست. برای نمونه تاریخ عظیم آمریکا در دوران جنبش حقوق مدنی نوشته تیلر برنچ که برنده جایزه پولیتزر شد این عنوان را داشت: "Parting the Waters"

امروزه، کهنه­ کاران دوران حقوق مدنی همواره به انجام رساندن اراده خدا را گرامی­ می­ دارند، یعنی استقرار حاکمیت قانونی که اراده خداوند در زمین را محقق می­ سازد. شاید هیچکس این را بهتر از ستایش چمبرز نشان نداده باشد، همان­ طوری که توسط دوست و همکار قدیمی­اش جیمز فرگوسن بیان شده است:" من او را در حال قدم زدن در کنار آبراهام[لینکلن]، مارتین[لوترکینگ] و جان[ملکوم ایکس] دیدم."

اما بلّا به خوبی می­داند که دین مدنی آمریکایی"همیشه به خاطر دلایل ارزشمند طلب نمی­ شود." به همان اندازه که ما آن را به شکلی دیگر می­ خواهیم، زبان دینی هویت ملی می­ تواند به همان سادگی به چیزی حقیر قداست ببخشد که به چیزی شریف. زبان دین مدنی برای توجیه بخش­های تاریک تاریخ آمریکا به­ کار گرفته شده است، از کشتار بومیان آمریکایی به خاطر تبعیض تا بومی­ گرایی برای ناکامی­ های نظامی متناوب ما.

همچنین، بزرگداشت دوران حقوق مدنی در امروز، نباید ما را از دیدن این واقعیت غافل سازد که فعالان حقوق مدنی توسط برخی مدعیان دین مدنی آمریکایی تهدید شده ، صدمه دیده و حنی کشته شده­ اند. خود چمبرز در معرض این تهدیدها و خشونت­ها در خانه، محل کار و حتی ماشین شخصی خود بوده است.

دین مدنی آمریکایی اگرچه همواره با ما است اما باید به شکلی که به خود گرفته است آگاه بود. امروزه، میلیون­ها آمریکایی باور به یک خدای عصبانی را با احساسات تند ملی­گرایانه ادغام کرده­ اند تا ناکامی­ های بی­ پایان خود در جنگ علیه تروریسم را توجیه کنند، تا بدین وسیله پوششی سیاسی بر توسعه به ظاهر نامحدود دولت امنیت ملی بگذارند.

همان­ طوری که سناتور ویلیام فولبرایت درحدود 50 سال پیش هشدار داد، "قدرت تمایل دارد با با درآمیختن با فضیلت خود را پیچیده سازد و یک ملت بزرگ مخصوصاً مستعد پذیرش این ایده است که قدرتش نشانه­ای از لطف خداست. " این یکی از بزرگ­ترین چالش­های دین مدنی آمریکایی است و اگر رویدادهای اخیر شاخصی باشد، آینده شومی در پیش است. رابرت بلّا و جولیوس چمبرز این نکته را به خوبی درک کرده­ اند.

درباره نویسنده: جوزف مارجولیس استاد مدرسه حقوق در دانشگاه نورث وسترن و نویسنده کتاب "چه تغییری حاصل شد وقتی همه چیز تغییر کرد: 11 سپتامبر و ایجاد هویت ملی"

منبع: لس آنجلس تایمز 
در هفته اخیر، دو نفر به عنوان قهرمان شناخته شدند. تا آنجایی که می­دانم وکیل معروف حقوق مدنی جولیوس چمبرز و اندیشمند نامدار حوزه عمومی، رابرت بلّا یکدیگر را هرگز ملاقات نکردند. آن­ها در دو منطقه دور از هم زندگی می­کنند. اما آن­ها به شکل مهم و سمبولیکی به هم ارتباط پیدا کردند وفرصتی کوتاه دست داد تا آن­ها از درس­های مشترک خود درباره زندگی مدرن آمریکایی بگویند.