نوریلسک، شمالی ترین مسجد دنیا

 

به نقل از رادیو صدای روسیه نوریلسک 300 کیلومتر شمالی تر از دایره قطبی شمال است. این یک شهر صنعتی جوان است که در سال 1953 میلادی روی نقشه جغرافیای روسیه ظاهر شد. در زمان حاضر، این دومین شهر پرجمعیت جهان در قطب شمال می باشد.

 

بیش از 200 هزار نفر در نوریلسک زندگی می کنند. حدود یک چهارم ساکنان آن مسلمان هستند. اما همه آنها بومی نیستند.

 

عبدالله حضرت گالیموف فارغ التحصیل دانشگاه اسلامی روسیه و امام خاطب مسجد نوریلسک در اینباره چنین گفت: اکثر مسلمانان از مهاجرانی از ملیت های مختلف هستند. تعداد زیادی از قفقاز به اینجا نقل مکان کرده اند و در بین آنها تاتار، باشقیر، آذربایجانی هست. عمدتاً آنها برای کار به این شهر آمدند. به این دلیل کل جامعه مسلمانان از مهاجران کاری تشکیل شده است.

 

مهاجران آسیای مرکزی ، داغستانی ها و تاتارها که بیش از 4 هزار نفر هستند سنی اند و آذربایجانی ها شیعه هستند. اما این موضوع مانع از آن نیست که در یک مسجد نماز بخوانند. امام مسجد گفت: « زبان معاشرت ما یکی است ، مثل یک خانواده زندگی می کنیم بهم نزدیک شده ایم که شاید از سرمای زیاد باشد…»

 

در نوریلسک جا برای کار هست. این شهر یکی از بزرگترین مراکز صنعتی روسیه است که کمپانی معدن ـ متالورژی «نوریلسک نیکل» در آنجا قرار دارد. زمانی جونسون خاکاژیف، مسلمان بومی ریاست آن را عهده دار بود. او در جمهوری قفقاز شمالی کاباردینو – بالکاریا متولد شده، مهندس متالورژی و قهرمان کار سوسیالیستی بود.

 

در زمان حاضر سهم کمپانی « نوریلسک نیکل» بیش از 20 درصد تولید جهانی نیکل و پلاتین است. در آنجا مس، کوبالت و دیگر فلزات گران قیمت مورد فرآوری قرار می گیرد. تصادفی نیست که نوریلسک را شهر – کارخانه ها می نامند. اما تأمین نیازهای معنوی مومنان در نوریلسک در دهه های اول تأسیس این شهر مشکل بود.

 

در سال 1996 میلادی کلیسای ارتدکس ساخته شد و دوسال بعد از آن مسجد زمردی زینت بخش شهر شد.

 

موکومجان سیدیکوف حافظ شمالی ترین مسجد جهان در این خصوص گفت: ساخت مسجد در سال 1995 میلادی آغاز شد و 19 ماه اوت سال 1998 میلادی گشایش یافت. تمام مسجد فرش پوش است. مردم آنها را به عنوان هدیه به مسجد می آورند. 

 

 

او که ازبک الاصل است از شهر قرقیزی «اوش» برای کار به نوریلسک نقل مکان کرد. قبل از آن در ارتش شوروی خدمت کرده بود و در دو شهر دیگر سیبری زندگی کرده و بعد به این شهر شمالی رفت. او محافظ و نگهبان مسجد است. تا دیر وقت شب درهای مسجد به روی همه باز است.

 

سکینه صلاح الدینووا 78 ساله ریاست جامعه مسلمانان را عهده دار است. او همراه شوهرش از جمهوری چوواشیا (واقع در مرکز روسیه) در سال 1963 میلادی برای کار به آنجا رفتند و همانجا هم ماندند. آودوویف و سکینه نهایتاً به کاری پرداختند که در سالهای جوانی انجام می دادند – خواندن قرآن و آموزش مراسم مذهبی به مومنان.

 

آیات قرآن مقدس ، کنده کاری روی درهای چوبی ، فرش ها – اینها یگانه چیزهای نیستند که مسجد را زیبا می کنند. مسجد، زیور معماری شهر است.

 

عبداله حضرت در اینباره گفت: مسجد به شکل ستاره و مناره به شکل چهار گوش است. شبستان مسجد گرد و دایره وار است و ارتفاع مناره 30 متر. مسجد چندان بزرگ نیست و 60-50 نفر برای نماز جمعه در آن جمع می شوند. اما دو برابر این تعداد در داخل مسجد جا می گیرند. سالن زنانه کوچک است . مسجد دو طبقه است. طبقه اول به عنوان مدرسه مورد استفاده قرار می‌گیرد. معلم داریم و اکثراً جوانان در کلاس ها شرکت دارند. آنها وقت مناسب برای خود را انتخاب می کنند بعد از درس و یا اوقات فراغت. چند گروه محصل داریم. زبان عربی به آنها یاد می دهیم تا بتوانند قرآن مقدس را بخوانند. از درس های دیگر، اصول اسلام، قوانین نماز ، روزه در ماه رمضان و وضو گرفتن است. هر یکشنبه، مسلمانان پس از کار هفته برای « ذکر» در مسجد جمع می شوند.

 

مؤمنان با سپاسگزاری از کسی یاد می کنند که این مسجد را در نوریلسک ساخت- مختاد بکمییف تاتار. او مسجد را به افتخار والدینش که در خاک نوریلسک دفن شده اند،« نورد کمال» نامید. نام پدرش نورالدین و مادرش قاینی کمال بود.

 

– این مسجد مانند سازه های زیادی در نوریلسک بر پایه های شمعی ساخته شده است. زیرا در اینجا در عمق کمی از سطح زمین یخبندان دائمی تا عمق 500-300 متری وجود دارد. اگر یکدفعه یخ زمین در فصل تابستان آب شود، پایه تکان خواهد خورد. برای محکم کردن پایه ساختمان، از ستون های شمعی استفاده می کنند. آنها را در عمق زمین فرو می کنند، البته بهتر است گفته شود در عمق یخچال های یخی منجمد می کنند. مسجدی شمالی تر از این مسجد در جهان وجود ندارد. در شمال هر ساختمانی نیاز به تعمیر دارد. هرازگاهی ترک هایی روی دیوارها ظاهر می شوند. به این دلیل ما بدقت بر وضع مسجد نظارت می کنیم.

 

شمالی ترین مسجد دنیا از خودویژگی های معماری خاصی برخوردار است. معمولاً مناره های مساجد مخروطی شکل هستند اما مناره مسجد نوریلسک مربع شکل است. علت، سرمای شدید شمال است. دو سوم سال دمای متوسط هوا در نوریلسک زیر صفر است و سرما در زمستان به منهای 50 و گاهی حتی به منهای55 درجه هم می رسد. در صورت ساخت مناره به صورت استوانه‌ای شکل دیواره های آن یخ می زنند و نسبت به باد های شمال واکنش بیشتری نشان می دهند.

 

سقف مسجد و مناره شیب دار است، به غیر از این نمی شود. می گویند بطور متوسط سهم هر یک از ساکنان نوریلسک ، 10 تن برف است!

 

کافه غذای حلال در نزدیکی مسجد قرار دارد که در آن می توان غذا های ملی تاتاری، ازبکی، چچنی و دیگر اقوام مسلمان روسیه و کشورهای همسود را خورد. تا چندی پیش این غذاها را با استفاده از گوشت گاو می پختند. زیرا در شمال اقصی، در یخبندان دائمی گوسفند پرورش نمی دهند. فقط با هواپیما می توان از خشکی بزرگ به نوریلسک رسید. حتی در عید قربان در نوریلسک از گوزن شمالی به جای گوسفند استفاده می کنند.

 

عبدالله حضرت گالیموف از پاییز سال 2011 میلادی در نوریلسک خدمت می کند. او از طرف اداره روحانی مسلمانان مرکز روسیه به آنجا فرستاده شد.

 

– در اینجا همه چیز با مناطق جنوبی فرق دارد. شبهای قطبی و روزهای قطبی. یعنی نصف سال شب و نصف سال روز است. باد خیلی شدید و قوی است. اگر دمای هوا فقط 10 درجه زیر صفر است ولی باد می وزد، فوق العاده سرد می شود. همه چیز در شمال اقصی با جاهای دیگر فرق دارد. اما مردم مثل هر جای دیگر و ایمان آنها هم یکسان است. مهمترین وظیفه من کمک به مومنان از نظر معنوی است.

 

در هر جایی، افق آنچه را که قابل وصل نیست بهم پیوند می دهد: زمین را به آسمان، زندگی ومرگ و نیکی و شر. شمال اقصی نوریلسک نیز همینطور است که مسلمانان در آنجا به حفظ دین خود – اسلام ادامه می‌دهند.

 
نام یکی از هفت هزار مسجد روسیه وارد کتاب رکورد های گینس شد. مسجد شهر نوریلسک، شمالی ترین مسجد جهان شناخته شده است.