از فلسفه نباید انتظار توجیه شرایط کنونی را داشته باشیم/نقادی لازمه پیشرفت است
عضو هیأت علمی گروه فلسفه‌ی دانشگاه آزاد اسلامی: از فلسفه نباید انتظار توجیه شرایط کنونی را داشته باشیم. در جوامعی که فیلسوفان آن حقوق‌بگیرانی هستند که به خواست حقوق‌دهندگان پژوهش می‌کنند و حقوق‌دهندگان نیز نقد بر روندهای کنونی را برنمی‌تابند، نباید انتظار پیشرفت را داشت. پیشرفت جز با نقادی رخ نخواهد داد.
جلسه سخنرانی هادی صمدی، عضو هیأت علمی گروه فلسفه‌ی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، با عنوان «روش و کارکرد فلسفه» نهم مردادماه ۱۴۰۰، با حضور مخاطبان برگزار شد.
در آغاز جلسه، شمس الملوک مصطفوی، رئیس گروه روش‌شناسی علوم انسانی، ضمن خوش‌آمدگویی به حاضرین در نشست، خاطرنشان کرد: گروه روش‌شناسی علوم انسانی شورای بررسی متون پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات انسانی، تلاش می‌کند با برگزاری نشست‌ها، کارگاه‌ها، سخنرانی‌ها و همایش‌های مختلف موضوع روش و روش‌شناسی را در حوزه‌های مختلف علوم انسانی مانند فلسفه، سیاست، اقتصاد، روان‌شناسی، علوم اجتماعی و … مورد بررسی قرار دهد، مسائل مبتلابه آن را روشن سازد و تصویر روشنی از روش و روش‌شناسی در علوم انسانی به جامعه‌ی علمی ارائه دهد. همچنین این گروه در تلاش است چالش‌های مربوط به روش را در رشته‌های مختلف علوم انسانی معلوم کرده و راه‌کارهای ممکن را ارائه دهد. سخنرانی صمدی نیز در راستای تحقق این اهداف برگزار شد.
در این سخنرانی به پرسش های ذیل پرداخته شد:
آیا فلسفه روش منحصر به‌فرد خود را دارد؟
اگر چنین روشی هست ویژگی آن چیست؟
آیا منظور از روش در فلسفه همان هدف یا کارکرد فلسفه است؟
صمدی به این پرسش‌ها از منظر تکاملی انواع مختلف فلسفه‌ورزی، یعنی فلسفه‌ی تحلیلی، فلسفه‌ی ترکیبی، فلسفه‌های قاره‌ای و … پاسخ داد و یادآور شد: سخن گفتن از روش فلسفه در دو دهه‌ی اخیر و با پیدایی رویکردهایی در فلسفه با نام فلسفه‌ی آزمایشی باب شده است. در ابتدای قرن بیستم سخن از چیستی روش علمی بود و با گسترش رویکردهای طبیعت‌گرایانه و در ابتدای قرن بیست و یکم سخن از روش فلسفی باب شد. همانند ناکامی در مشخص کردن روش منحصر به‌فردی برای علم، معرفی روش منحصر به.فردی برای فلسفه نیز ناکام مانده است. در این میان بحث به کارکرد فلسفه در جامعه کشیده شد. فلسفه برای جامعه نقش بخش تحقیق و توسعه را برای شرکت‌های تولیدی بزرگ بازی می‌کند. همان‌طور که بخش تحقیق و توسعه هم مسئولیت یافتن خطاهایی پنهان در سیستم را بازی می‌کند و هم نقش پیشنهاد راه‌حل‌هایی بدیل را فلسفه نیز کارکردش نقد روندهای رایج در بخش‌های مختلف جامعه و یافتن خطاهای پنهان در آن است و هم عرضه‌ی رویههایی بدیل برای آینده.
وی تأکید کرد: همان‌طور که از بخش تحقیق و توسعه نباید انتظار تعریف و تمجید از روندهای رایج را داشته باشیم (این کار بخش تبلیغات و بازاریابی شرکت است)، از فلسفه نیز نباید انتظار توجیه شرایط کنونی را داشته باشیم.
عضو هیأت علمی گروه فلسفه‌ی دانشگاه آزاد اسلامی ادامه داد: آیا قابل تصور است که صاحبان یک شرکت تولیدی از پژوهشگران بخش تحقیق و توسعه‌ی خود بخواهند که از سیستم رایج ایرادی نگیرند و راه‌کار جایگزینی عرضه نکنند؟ در این‌صورت چرا آن بخش را به‌طور کامل منحل نکنند؟! در جوامعی که فیلسوفان آن حقوق‌بگیرانی هستند که به خواست حقوق‌دهندگان پژوهش می‌کنند و حقوق‌دهندگان نیز نقد بر روندهای کنونی را برنمی‌تابند، نباید انتظار پیشرفت را داشت. پیشرفت جز با نقادی رخ نخواهد داد.
در پایان جلسه، مخاطبین پرسش‌های خود را مطرح کرده و سخنران به آن‌ها پاسخ داد.
منبع: خبرگزاری مهر
