تعامل اکثر شهروندان آپارتمان‌نشین تهرانی دراندازه «سلام و علیک» است
اگر آپارتمان‌نشینی در ایران در دهه شصت و هفتاد در اقلیت بود سبک زندگی غالب شهروندان ایرانی به ویژه در شهرهای بزرگ در دودهه هشتاد و نود آپارتمان‌نشینی شده است. سبک زندگی جدید الزامات جدید را دارد و ویژگی‌های گذشته از آن سلب شده است. بسیاری از ویژگی‌های گذشته ممکن است هویتی تلقی شوند اما ویژگی‌های جدید معلوم نیست تا چه اندازه تبدیل به هویت شهروندان خواهد شد. سبک غالب شهروندان در ایران توأم با فرهنگ دینی است. سبک زندگی دینی در ایران در عناصری مانند شرکت در مناسک و آیین‌های دسته‌جمعی تا سنت‌هایی مانند سر زدن و احوال‌پرسی از همسایه تا چهل منزل نمود داشته است. نظرسنجی جدید مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران به بخشی از این ویژگی‌ها مانند آشنایی همسایگان با هم و مزاحت‌های درو همسایگی پرداخته است. مطالعه سبک زندگی شهروندان برای فهمیدن پیامدهای تغییرات در هسته سخت و نرم شهروندی ضرورت دارد.
مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران با همکاری دفتر مطالعات اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران طرح فرهنگ آپارتمان‌نشینی مردم تهران را در آبان 1399 با جامعه آماری کلیه شهروندان بالای 18 سال ساکن شهر تهران که در منازل آپارتمانی، مجتمع‌های مسکونی بزرگ و خانه‌های چندطبقه زندگی می‌کنند، اجرا کرده است.
حجم نمونه طرح 2133 نفر و شیوه گردآوری اطلاعات تلفنی بوده است. از کل پاسخگویان 50.8 درصد مرد و 49.2 درصد زن بوده‌اند. میانگین سن پاسخگویان حدود 40.3 سال بوده است. از بین کل پاسخگویان 45.2 درصد دارای تحصیلات غیردانشگاهی و 53.3 درصد دارای تحصیلات دانشگاهی بوده‌اند. 83.6 درصد از شهروندان در منزل آپارتمانی، 9.9 درصد در مجتمع‌های مسکونی بزرگ و 6.2 درصد در منزل حیاط‌دار (با دو یا سه طبقه و همراه با همسایه) زندگی می‌کنند.
34 درصد از شهروندان تهرانی ناآگاهی همسایه‌ها از قوانین آپارتمان نشینی، 29.6 درصد عدم رعایت نظافت و بهداشت راه‌پله و راهرو، 27.9 درصد استفادهٔ شخصی از فضاهای مشاع، 25.6 درصد بازی و سروصدای کودکان، 23.6 درصد عدم پرداخت هزینه شارژ یا هزینه‌های مشترک مثل آب یا برق و گاز را از جمله عوامل مهم در ساختمان خود می‌دانند که باعث آزار و اذیت آنها شده است.
این عوامل برای ساکنان مجتمع‌های مسکونی عبارتند از غیرقابل‌اعتماد بودن همسایه‌ها با 39 درصد، ناآگاهی همسایه‌ها از قوانین آپارتمان‌نشینی با 31.3 درصد، سروصدای میهمانی همسایه با 30.2 درصد، عدم پرداخت هزینه شارژ یا هزینه‌های مشترک مثل آب یا برق و گاز با 28.4 درصد، کشیدن سیگار و انداختن فیلتر در راهرو با 27.2 درصد و دخالت همسایه‌ها در زندگی شخصی آنها با 26.3 درصد.
در مناطق توسعه‌یافته شهر تهران 27.1 درصد از پاسخگویان ناآگاهی همسایه‌ها از قوانین آپارتمان‌نشینی، 26.8 درصد عدم پرداخت هزینه شارژ یا هزینه‌های مشترک مثل آب یا برق و گاز، 26.5 درصد استفادهٔ شخصی از فضاهای مشاع و 25.4 درصد عدم رعایت نظافت و بهداشت راه‌پله و راهرو را مهمترین عوامل آزار و اذیت خود می‌دانند.
در مناطق توسعه‌نیافته شهر تهران نیز 38.1 درصد از پاسخگویان ناآگاهی همسایه‌ها از قوانین آپارتمان‌نشینی، 33.2 درصد عدم رعایت نظافت و بهداشت راه‌پله و راهرو، 32.5 درصد استفادهٔ شخصی از فضاهای مشاع و 32.4 درصد بازی و سروصدای کودکان را به عنوان مهمترین عواملی ذکر کردهاند که موجب آزار و اذیت آنها شده است.
نتایج نشان می‌دهد در 35 درصد از ساختمان‌ها اصلاً جلسه‌ای برای رسیدگی به امور و مشکلات ساختمان برگزار نمی‌شود. در 25.6 درصد از ساختمان‌ها، جلسه رسیدگی به امور و مشکلات ساختمان به صورت ماهیانه برگزار می‌شود. ساکنین مناطق کمتر توسعه‌یافته و توسعه‌نیافته بیشتر از مناطق دیگر بیان کردهاند در ساختمان آنها برای رسیدگی به امور و مشکلات ساختمان اصلاً جلسه‌ای برگزار نمی‌شود.
در مقابل ساکنان مناطق توسعه‌یافته و با توسعه متوسط بیشتر از مناطق گفته‌اند در ساختمان آنها برای رسیدگی به امور و مشکلات ساختمان جلسه ماهیانه برگزار می‌شود. در 35 درصد از ساختمان‌ها اصلاً جلسه‌ای برای رسیدگی به امور و مشکلات ساختمان برگزار نمی‌شود. در 25.6 درصد از ساختمان‌ها، جلسه رسیدگی به امور و مشکلات ساختمان به صورت ماهیانه برگزار می‌شود. در 18.1 درصد به صورت فصلی و در 13.5 درصد از ساختمان‌ها این جلسات به صورت سالیانه برگزار می‌شود. این میزان برگزاری جلسات در مجتمع‌های مسکونی با کل نمونه متفاوت است یعنی فقط 16.5 درصد شهروندان ساکن در این مجتمع‌ها گفته‌اند که در ساختمان آنها هیچ جلسه‌ای برگزار نمی‌شود. بر اساس گفته 34.9 درصد، این جلسات ماهیانه و طبق اظهار 26.7 درصد جلسات مذکور فصلی برگزار می‌شود.
ارتباط پاسخگویان با همسایه‌ها و دیگر ساکنان ساختمان به گونه‌ای است که 69.4 درصد فقط با هم سلام و علیک دارند، 11.5 درصد گاهی به هم سر می‌زنند و 9.9 درصد با هم ارتباط و تعاملی ندارند. زنان بیشتر از مردان بیان کردهاند گاهی به هم سر می‌زنند. در مقابل مردان بیشتر از زنان گفته‌اند به میهمانی هم رفته و رفت‌وآمد زیادی باهم دارند.
87.8 درصد از پاسخگویان گفته‌اند تا به حال آموزشی در خصوص اصول صحیح فرهنگ آپارتمان نشینی ندیده‌اند. تنها 12 درصد بیان کردهاند در خصوص اصول صحیح فرهنگ آپارتمان، آموزش لازم را دیده‌اند. افراد 30 تا 49 سال بیشتر از دیگر گروه‌های سنی بیان کردهاند در مورد اصول صحیح فرهنگ آپارتمان‌نشینی آموزش دیده‌اند.
