مراکز دینی؛ از محدودیت و تعطیلی تا تغییر کاربری موقت

در ابتدای شیوع ویروس، بسیاری از رهبران دینی سنن و مناسک دینی خود را تغییر دادند و محدود ساختند. اما حالا با بدتر شدن اوضاع، بعضی از آنها دست به اقدامات جدّی‌تری زده‌اند؛ مثل لغو مراسم‌های عبادی، تعطیل کردن مدارس دینی و بسته شدن اماکن مقدّس، اما در این میان برخی از مراکز دینی و زیارتی مانند آستان قدس رضوی پس از تعطیلی زیارتگاه شیعیان با اقداماتی اثباتی به سراغ بیماران در مناطق مختلف رفته‌اند تا با رساندن تبرکی به آنان زمینه زیارت آنان را از راه دور فراهم سازند.

در حال حاضر درب‌های میلیون‌ها کلیسا، مسجد، کنیسه، سانگها، معبد و گوردواره موقتاً بسته شده است. برای بسیاری از رهبران دینی این تصمیم که اماکن مذهبی را تعطیل کنند کار سختی است، اما خطری که هم‌اکنون ما را تهدید می‌کند چنان بزرگ است که نمی‌توان نسبت به آن بی‌اعتنا بود.

واتیکان مراسم هفتۀ مقدس را که هر ساله هزاران زائر از سراسر جهان در آن حضور به هم می‌رساندند برای عموم مردم لغو کرد. سخنرانی‌های هفتگی پاپ نیز تا دوازدهم آوریل به حالت تعلیق درآمده است و در عوض صرفاً به صورت ‌زنده برای مردم پخش می‌شود.

برای نخستین بار پس از قرن‌های متمادی درب اماکن مقدّس شهر رم بسته و میدان سن‌پیتر از زوّار و گردشگران تهی شده است.

بسیاری از مسلمانان نماز جمعه را یک فریضه می‌دانند، اما به خاطر اجتناب از تجمّعِ مردم برگزاری این فریضۀ اسلامی نیز فعلاً به حالت تعلیق درآمده است. «جامعۀ اسلامی آمریکای شمالی» نیز بیانیۀ مهمی مبنی بر تعلیق نماز جمعه صادر کرده است. مسلمانان کویت، آلمان، ایران و دیگر نقاط جهان برگزاری نماز جمعه را موقتاً تعطیل کرده‌اند.

در ادیان غیر سلسله‌مراتبی مثل یهودیت و آئین بودایی، برپایی تجمعات مذهبی بسته به تصمیم خود آنها یا مشورت با متخصصان صورت می‌گیرد. «انجمن حاخام‌ها» توصیه کرده است که یهودیان از دستورالعمل‌های پزشکی و مدنی پیروی کنند و یهودیانی که نامزد هستند در صورت امکان عروسی خود را به تعویق بیندازند. «شورای حاخام‌های آمریکا» نیز تجمعات مذهبی در کنیسه‌ها و مدارس را به‌شدت محدود ساخته است.

«ائتلاف سیک‌ها» سیک‌ها را به احتیاط پیشه کردن و اجتناب از ترس در مقابل ویروس کرونا دعوت کرده است. گوردواره‌های بسیاری مراسم عبادی خود را تعطیل کرده‌اند.

بسیاری از مراکز و سانگهاهای بودایی نیز مراسم‌ها و رویدادهای جمعی خود را لغو کرده‌اند.

از آن سوی، برخی از اماکن مقدس و زیارتی شیعیان مانند زیارتگاه امام رضا در مشهد که هرساله در آستانه سال نو خورشیدی پذیرای میلیون‌ها زایر ایرانی و غیرایرانی بود امسال پذیرای هیچ زایری نبود، اما طرح نسیم مهر رضوی توسط بنیاد کرامت آستان قدس در همه بیمارستان‌های کرونایی کشور با اهدای بسته‌های تبرکی توسط خدام در حال اهداست. همچنین پنجاه هزار بسته کمک‌های معیشتی و بهداشتی در میان نیازمندان حاشیه شهر مشهد توزیع شده است. افزون براین، با مجهز شدن جایگاه‌هایی به سه هزار تخت، این جایگاه‌ها و تجهیزات بیمارستانی در اختیار دانشگاه علوم پزشکی مشهد قرار گرفته است.

شاید این اقدامات آستان قدس رضوی الگویی برای دیگر مراکز مذهبی جهان شود که با تغییر کاربری موقت خود به درمان بیمان و مبتلایان بپردازند و ضمن کمک به مراکز بهداشتی این‌گونه به شفای بیماران اقدام کنند.