فاطمی، جانی میان ترور فداییان اسلام تا اعدام شاه
اعتماد در شماره امروز به گفتگو با محمد توسلی درباره دکتر حسین فاطمی پرداخته و حجاب را دغدغه یکی از سرمایه گذاران سریال شهرزاد دانسته است.
روزنامه اعتماد در صفحه ۷ و به مناسبت سالروز اعدام دکتر حسین فاطمی، به گفتگو با محمد توسلی پرداخته و در مقدمه آورده است: «اگر قرار باشد به زندگی چهره‌های معاصر ایران پرداخته شود، بی‌شک حسین فاطمی، جزو پیش‌قراولان ایشان خواهد بود. فاطمی، در برهه‌ای به همراه محمد مصدق، رهبری جبهه ملی را بر عهده گرفت و پس از نخست وزیری مصدق، در ابتدا به معاونت سیاسی و پارلمانی دولت و نمایندگی مجلس شورای ملی رسید و سپس در مهر ۱۳۳۱عهده‌دار وزارت امور خارجه شد. از جمله کارهای اساسی او در وزارت امور خارجه، قطع رابطه سیاسی با انگلستان، بستن سفارت انگلیس در تهران و کنسولگریهای آن دولت استعمارگر در شهرستان‌ها بود….»
محمد توسلی در بخش هایی از این گفتگو آورده است:
– دکتر فاطمی، شعار «خدا، شاه، میهن»را که در آن زمان مطرح بود، به شعار «خدا، ایران، آزادی» تبدیل کرد. این نگاه او نشان می‌دهد که چگونه با این نوع شگردهای روزنامه‌نگاری، شعارهای رایج آن روز را به سخره می‌گرفت.
– اینکه گفته می‌شود به‌طور مثال، فاطمی مشکوک بوده یا با وزارت امور خارجه فلان کشور در ارتباط بوده، امری طبیعی است که در ارتباطات اجتماعی وجود دارد، یک وزیر با همه ارتباط دارد. مثل این است که به‌طور مثال، بگویند مهندس بازرگان و دکتر سحابی یا بنده که در دیپلماسی انقلاب بودیم، در سال ۵۷ با امریکا ارتباط داشته‌ایم، در حالی که این دیپلماسی انقلاب بود که این ارتباط‌ها را موجب شده است؛ باید دید هدف آنها از این ارتباط‌ها چه بوده است.
– در تاریخ ۲۵ بهمن ۱۳۳۰، حادثه مهمی در زندگی او رخ می‌دهد. در سالگرد کشته‌شدن محمد مسعود، دکتر فاطمی به دلیل احساس تعلقی که به محمد مسعود داشته، علاقه‌مند می‌شود که در مزار او سخنرانی کند. مزار او هم در همان قبرستان‌های شمال تهران در تجریش واقع شده بود. ضمن سخنرانی، آقای محمدمهدی عبدخدایی او را با هفت‌تیری که داشته، ترور می‌کند. دکتر فاطمی آن زمان، نماینده مجلس نیز بودند، عبدخدایی هم یک جوان 15 ساله عضو سازمان فداییان اسلام بوده است.
– من در سال ۵۰ که در زندان بودم در یک فرصتی که مرحوم حاج‌مهدی عراقی هم که یکی از اعضای سابق همین فداییان اسلام بود، آنجا برنامه گذاشته بودیم و خاطرات را می‌گفت. در خاطراتش به‌طور مفصل به این مورد و دلایلی که خودش از فداییان اسلام خارج شده بود، برای ما توضیح داد. بعدها در سال 57 نیز در نوفل لوشاتو پاریس آن مرحوم این خاطرات را برای جمعی از فعالان سیاسی به تفصیل بازگو کردند…. با آقای عبدخدایی از جمله در سفر مکه دیدار داشتم و می‌دانم که یک آدم پاکی هستند ولی تحت‌تاثیر این نوع ارتباطات قرار گرفته بودند. خوشبختانه در آن ترور، فاطمی زنده می‌ماند البته صدمات جسمی سنگینی به او وارد می‌شود و مدتی تحت معالجه قرار می‌گیرد و سپس نیز مجبور می‌شود برای ادامه درمان به خارج برود.
– یکی از شعارهایی که توده‌ای‌ها در مرداد ۳۲ می‌دادند این بود: «ز جنبش توده‌ای، شاه فراری شده» و مردم مسلمان آن موقع و نیروهای ملی تمام احساس‌شان این بود که حزب توده برنده این تحول می‌شود. فضای بسیار ناامنی در شهر تهران به وجود آمده بود و بسیاری از روحانیون و کسانی که انگیزه‌های مذهبی داشتند، نگران بودند. قبل از این هم برخی از دوستان جبهه ملی مثل آیت‌الله کاشانی، بقایی و مکی هم در صف مخالفین دکتر مصدق قرار گرفته بودند. بنابراین این شکافی که در دولت دکتر مصدق و انحلال مجلس به وجود آمده بود؛ فضای بسیار ملتهبی را در شهر تهران به وجود آورده بود.
– در ۱۹ آبان ۳۳ که در هر حال به این مناسبت زندگی او را مرور می‌کنیم، او را در حالی که مریض هست کشان کشان به سمت اعدام می‌برند و او آخرین جملاتی که بر زبان می‌آورد که در مجموعه تاریخ آمده، با بسم‌الله الرحمن الرحیم شروع می‌کند؛ شعار پاینده ایران، زنده باد دکتر مصدق، با چند گلوله‌ای که نصیری و چند نفر دیگر به وی زدند او را از پای درمی‌آورند و در کنار شهدای ۳۰تیر در ابن‌بابویه او را دفن می‌کنند.
– دکتر مصدق پس از مرگ دکتر فاطمی می‌نویسد: «اگر ملی شدن نفت خدمت بزرگی است از آن کسی که اول این پیشنهاد را نمود باید سپاسگزاری کرد و آن شخص شهید راه وطن دکتر حسین فاطمی است. در تمام مدت همکاری با این جانب ترک اولی هم از آن بزرگوار دیده نشد.»
– دکتر فاطمی پس از صدور حکم اعدامش چنین می‌نویسد: «… ما از نهضتی به پیشوایی دکتر مصدق حمایت کردیم که هیچ قصد و غرضی جز عزت و استقلال مملکت نداشت. من برای آن کشته می‌شوم که نخستین اقدامم در وزارت بستن سفارت و قطع رابطه با انگلستان بود. هیچ مایوس نیستم، از هرقطره خون من هزاران نهال می‌روید و با تایید خداوند قهار انتقام این ملت ستم دیده را از استعمار ناپاک می‌گیرد.»
– ارزیابی بنده این است که با وجود آن ویژگی‌های شخصیت‌های ممتازی که در دکتر فاطمی هست، اما او گرفتار عدم‌واقع‌بینی، افراط‌گری و عدم اعتدال در سیاست‌ورزی می‌شود. این عدم اعتدال، موجب می‌شود که این سرمایه‌های اجتماعی ما نتوانند در یک زمان قابل‌قبول و با ایجاد تحول زمینه‌های تدریجی و گام‌به‌گام، تغییراتی را در ساختار سیاسی ایجاد کنند.
– در خاطرات مرحوم آیت‌الله سیدرضا موسوی زنجانی چاپ شده، که از مراجع به خصوص آیت‌الله بروجردی پیگیری می‌کنند که جلوی اعدام دکتر فاطمی را بگیرند! مرحوم آیت‌الله بروجردی به آیت‌الله زنجانی پاسخ می‌دهند که کینه انگلیس‌ها نسبت به دکتر فاطمی آنقدر عمیق است که هیچ کاری از دست هیچ کس برنمی‌آید. این واکنشی است که جامعه ما در آن شرایط داشته است. فضای اجتماعی آنقدر ملتهب و مبهم بود؛ یعنی اکثریت مردم فکر می‌کردند که جامعه ما در حال رفتن به طرف حزب توده و مارکسیسم است. حالا تحلیل اینکه چرا حزب توده، در واقع توده نفتی‌ها چنین فضای ملتهب و رادیکالیسمی را فراهم کرده بودند نیاز به فرصت بیشتری است.
یکی از سرمایه‌گذاران سریال شهرزاد: بحث حجاب در این سریال برایم پذیرفته نبود
این روزنامه در صفحه ۱۲ گزارش الهام نداف درباره حواشی ساخت سریال «شهرزاد» را منتشر ساخته و از قول سیدمحمدهادی رضوی یکی از سرمایه‌گذاران آن مجموعه آورده است: «من در این سریال روی مسائل اعتقادی بحث داشتم. به طور مثال بحث حجاب در این سریال برایم پذیرفته نبود و به عنوان کسی که شاگرد آقای عسگراولادی در حزب موتلفه اسلامی بودم برایم قابل قبول نیست سریالی بسازم که گویا در انقلاب اسلامی فقط نیروهای ملی- مذهبی نقش داشته‌اند و بچه‌های مذهبی حضور ندارند. اختلاف فاحش ما هم از قسمت ۱۷ که عکس آقای شریعتمداری را نشان دادند به وجود آمد که گذاشتیم سریال به اتمام برسد.»
در بخشی از این گزارش می خوانیم: «رضوی پیش از این، زمان پخش مجموعه اول از حسین شریعتمداری، مدیرمسوول روزنامه «کیهان» به خاطر تصویری که در یکی از نماهای فیلم از شریعتمداری پخش شده بود و او را در کنار زندانیان حزب توده نشان می‌داد، عذرخواهی کرده بود و این اقدام او واکنش حسن فتحی، کارگردان «شهرزاد» را در پی داشت. از همین رو، درست زمانی که زمزمه‌های کنار گذاشتن رضوی از «شهرزاد2» شنیده می‌شد، اواخر مهرماه با آرزوی موفقیت برای سازندگان سریال شهرزاد اعلام کرد که در روند ساخت قسمت دوم این مجموعه هیچ نقشی ندارد….»
دیگر عناوین برگزیده «اعتماد» امروز:
نوبخت، سخنگوی دولت: مراجع فقط درباره وزارت ارشاد اظهارنظر کرده بودند و درباره دو وزارتخانه دیگر صحبت خاصی نکرده بودند اما در کل برای دولت نظر مراجع مطاع و لازم الاحترام است. دولت تلاش دارد که بیشترین هماهنگی را با علما و آیات عظام داشته باشد و تقریبا با نظم خاصی با مراجع و آیات دیدار دارد، مطالب استماع می‌شود و تا جایی که لازم باشد اقدام صورت می‌گیرد.
آیت الله هاشمی رفسنجانی: هر چند در حال حاضر استفاده از مصلای تهران تغییر ماهیت داده، ولی چون در آغاز راه، نماز جمعه را آبروی نظام و به عنوان یک کار سیاسی ـ عبادی و ادامه‌دهنده اهداف صدر اسلام می‌دانستیم، نسبت به ساخت این مجموعه اهتمام شد./ استقرار اسلام و مبارزه با استبداد و استعمار، از جمله اهداف مهم امام بود که معلوم بود شرق، غرب و ارتجاع منطقه، به عنوان نهادهای استعمار و استبداد مخالف ایشان و انقلاب اسلامی بودند و هستند.
ظریف: تاسف‌بار است که عده‌ای در جهان اسلام تلاش می‌کنند خطر اسراییل را کمرنگ کنند و خطرات کاذب را جایگزین آن کنند. تروریسم در منطقه ما آتش و خون به پا کرده است. جالب اینجاست که تروریست‌های تکفیری هیچ خطر و تهدیدی علیه رژیم اسراییل نداشتند.
