موقوفی‌های اختصاص‌یافته به دانشگاه هاروارد ۳۵ میلیارد دلار گزارش شده است

هیوم از شهرت ادبی تا تناقض در مقالات علمی/ آغاز شهرت هیوم از عرصه معرفت‌شناسی و اخلاق بوده است
روزنامه فرهیختگان در صفحه «اندیشه» و به مناسبت سالروز تولد دیوید هیوم، یادداشت «در میانه تناقض‌ها» به قلم سجاد صداقت را منتشر ساخته و به بررسی آرا و اندیشه‌های وی پرداخته است.
در این نوشتار می خوانیم:
«دیوید هیوم (۱۷۷۶-۱۷۱۱) مورخ و فیلسوف تجربی اسکاتلندی متولد ادینبورگ در اسکاتلند بود. یکی از ویژگی‌های عجیب در زندگی شخصی او این بود که تا پایان عمر مجرد باقی ماند؛ اما در زندگی‌اش عهده‌دار چندین مقام شد. هیوم هرگز در جهان دانشگاهی یا جای دیگر به شغل مهمی دست نیافت؛ با این همه به «شهرت ادبی» که بلندپروازی آشکار خود او بود، رسید. آثار او به نحو گسترده‌ای در اسکاتلند، فرانسه، انگلستان و ماورای آن مورد بحث و تحسین قرار گرفت. شهرت او، از سوی محققان برجسته عصر ویکتوریا نظیر توماس کارلایل به‌شدت مورد حمله قرار گرفت، ولی بعد از آن شهرت بسیار زیادی کسب کرد. این شهرت در وهله نخست مربوط به نظریه سیاسی نمی‌شود، بلکه مربوط به عرصه معرفت‌شناسی و اخلاق است؛ چراکه کتاب «تحقیقی پیرامون فهم انسانی» و «رساله‌ای در باب طبیعت»، جایگاه غیرقابل بحثی در تاریخ فلسفه برای او باز کرد.

نویسنده‌ای با زبان معمولی
اما با این اوصاف مقام او در تاریخ تفکر سیاسی به‌طور کلی به این گستردگی نیست. هیوم هیچ اثری که قابل مقایسه با کتاب‌های «لویاتان» توماس هابز، «قرارداد اجتماعی» ژان ژاک روسو و حتی «دو رساله در باب حکومت» جان لاک باشد، ندارد. این امر بیشتر نتیجه رهیافت او به سیاست بود. آثار متعارف «سیاسی» هیوم چیزی بین ۱۲ تا ۲۵ مقاله را دربر می‌گیرد. با این وجود، او از بسیاری جهات یک نویسنده عمیق سیاسی بود؛ چراکه هر کسی در پی تبیین سیاست باشد، نمی‌تواند معرفت‌شناسی او را نادیده بگیرد.

هیوم با نیرومندی تمام و نثری ساده می‌نوشت. هیچ فیلسوف انگلیسی‌ای به اندازه هیوم از رفتار آلمانی اختراع اصطلاحات و خلق مفاهیم دور نشده است. با این همه، غالبا گفته می‌شود شفافیت هیوم به‌گونه‌ای نیرنگ‌وار و حتی فریبنده و گمراه‌کننده است. تناقضات و بلندپروازی‌های نوشته‌های هیوم فراوان است و می‌تواند یک مفهوم به ظاهر ساده، نظیر «جمع اندیشه‌ها» را، که غالبا به بیش از حد استفاده کردن آن متهم است، به معمای مبهمی نظیر آنچه در آثار کانت یا هگل هست، تبدیل کند.

هیوم و تناقض‌هایش
یکی از نکات مهمی که در اندیشه و آثار هیوم دیده می‌شود، تناقضاتی است که در مقاله‌ها و آثارش با آن روبه‌رو است؛ تناقض‌هایی که حتی شفافیت نوشته‌های سیاسی او را تهدید می‌کند. هیوم در مقاله‌ای به نام «در مورد قرارداد اجتماعی» با قدرت و ظرافت تمام، اعتبار و سودمندی هر اندیشه دولت مبتنی‌بر قرارداد اجتماعی مورد نظر توماس هابز، جا ن لاک یا ژان ژاک روسو را مورد تحقیر قرار می‌دهد. هیوم توضیح می‌دهد حکومت براساس «غصب و فتح» بنیان گذاشته شده است؛ باید از حکومت به‌خاطر نتایج سودمندش حمایت کرد. چنانچه حکومت در معرض آزمایش یک قرارداد معتبر قرار گیرد، پنج دقیقه بیشتر دوام نمی‌یابد. اما ظاهرا در بسیاری از عبارات دیگر از جمله مقاله «در باب ریشه حکومت» همراهی بیشتری نسبت به قرارداد اجتماعی از خود نشان می‌دهد. در مقاله «سیاست می‌تواند به مقام علم تنزل یابد» علیه امکان تجویزهای کلی پیرامون چگونگی سازماندهی حکومت سخن می‌گوید؛ در حالی که در مقاله «اندیشه یک جامعه مشترک المنافع کامل» به ظاهر چنین تجویزی کلی؛ یعنی یک جمهوری تفویض شده و منتخب متکی بر حق رای و مبتنی‌بر مالکیت اموال و تفکیک قوا را به ما پیشنهاد می‌کند.

استدلال‌های فلسفی
استدلال‌های فلسفی و قضاوت‌های تاریخی هیوم را می‌توان این گونه شرح داد: هدف حکومت رفاه مردم است، اما شما نمی‌توانید حکومت را به وجود آورید یا حکومت‌ها را در رابطه با آن هدف نابود کنید، چون این کار مقرون به‌صرفه نیست. حکومت‌ها بر حسب تصادف ظهور می‌کنند؛ آنها شایسته اطاعت هستند، اما نه به خاطر هرگونه انضباط شدید، بلکه به این خاطر که حفظ و تداوم آزادی آنها باعث آزادی و ثبات و در نتیجه رفاه عمومی می‌شود. نهادهای انسانی نه براساس اصول انتزاعی، بلکه براساس توافق‌ها بنا می‌شوند؛ و عدالت و مالکیت در شرایط کمیابی، میثاق‌هایی ضروری هستند. برخی توافق‌ها اساس طبیعی دارند، نه به این خاطر که می‌توانند به‌طور طبیعی از عقل استنتاج شوند، بلکه به این جهت که از همدردی طبیعی موجود در همه ما که ما را به هم متصل می‌کند، سرچشمه می‌گیرند. سوال موردنظر نظریه‌پردازان سیاسی این نیست که «در چه شرایطی می‌توانیم پذیرش اطاعت از حکومت را توجیه کنیم؟» بلکه این است که «چگونه می‌توانیم به ماهیت علایقی پی ببریم که یک جامعه را تشکیل می‌دهند و ما را عادت می‌دهند تا بدون توسل به عقاید و احکام جزمی که از نظر فکری غیرقابل قبول و از نظر عمل خطرناک هستند، حکومت را بپذیریم؟»
معاصران هیوم با بخش اعظم این مجموعه نظری موافق هستند؛ شارلی دو مونتسکیو با نسبی‌گرایی و علاقه به حکومت معتدل هم‌عقیده است؛ هدف احساس نهایی، هر چند بدون مفهوم خطی رفاه یا صلابت ظاهری جرمی بنتام، با نظر فایده‌طلبانه یکی است.»

موقوفی‌های اختصاص‌یافته به دانشگاه هاروارد ۳۵ میلیارد دلار گزارش شده است
این روزنامه در صفحه ۷، به هدایا‌ی دریافتی دانشگاه‌های مطرح آمریکا از محل موقوفات اشاره کرده و نوشته است:
«براساس اطلاعات به دست آمده از یواس‌نیوز و سازمان گزارش جهانی دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی، متوسط مبلغ موقوفی کالج‌های ایالات متحده آمریکا در پایان سال ۲۰۱۳ حدود ۳۵۵ میلیون دلار اعلام شده است. این در حالی است که به گفته امیلی استوارت در گزارش سایت یونیورسیتیز ورد نیوز، موجودی بسیاری از صندوق‌های موقوفی دانشگاه‌ها بسیار بیشتر از مبلغ اعلام شده است. مبلغ موقوفی‌های اختصاص‌یافته به دانشگاه هاروارد به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین مراکز آموزشی در سی‌ام ژوئن سال ۲۰۱۴، ۳۵ میلیارد دلار گزارش شده است. همچنین دانشگاه تگزاس با دریافت حدود ۲۵ میلیارد دلار مبلغ‌های موقوفی، دانشگاه ییل با حدود ۲۴ میلیارد دلار، دانشگاه استنفورد با ۲۲ میلیارد دلار و درنهایت دانشگاه پرینستون با ۲۱ میلیارد دلار در رده‌های بعدی دانشگاه‌‌های ثروتمند قرار دارند.»

در صفحه «اندیشه»، این عنوان نیز به چشم می‌خورد:
مصطفی محقق‌داماد از آمال و آرزوهای عبدالحسین حائری می‌گوید: جنازه حائری شبیه جنازه ابن‌رشد است

در صفحه «اندیشه» به این اخبار کوتاه پرداخته شده است:
برگزاری کنفرانس میرسیدعلی همدانی /خانه فرهنگ جمهوری اسلامی ایران در لاهور با همکاری گروه‌های فارسی و فلسفه و بنیاد فردوسی دانشگاه پنجاب در لاهور پاکستان کنفرانس بین‌المللی میرسیدعلی همدانی را در روزهای چهارشنبه و پنجشنبه، ۴ و ۵ آذر ۹۴ در ساختمان مرکزی دانشگاه پنجاب برگزار می‌کند.

بازخوانی معاد جسمانی صدرایی /کتاب «بازخوانی معاد جسمانی صدرایی با نقدی به شبهات مخالفان» اثر رضا آذریان منتشر شد. این نوشتار درباره نقد قرائت تفکیکی از معاد جسمانی نوشته شده است. نویسنده در این نوشتار به نقد علمی ادله، شواهد و مستندات محمدرضا حکیمی در کتاب «معاد جسمانی در حکمت متعالیه» پرداخته است.

«شیفتگان کتاب» منتشر شد / کتاب «شیفتگان کتاب» مجموعه مقالاتی درباره علاقه‌مندان به کتاب و کتابخوانی است که توسط علی رفیعی‌علامرودشتی به رشته تحریر درآمده و توسط خانه کتاب منتشر شده است. این مجموعه در بیش از ۳۰ بخش در مجله «میراث شهاب» وابسته به کتابخانه بزرگ آیت‌الله مرعشی نجفی منتشر شده بود و در آن شرح‌حال ده‌ها نفر از عالمان مسلمان از قرن دوم تا نیمه قرن هشتم گردآوری شده است. ملاک و معیار برای انتخاب این عالمان تنها کتاب‌پژوه و شیفته کتاب بودن آنها بوده است. از این رو در میان آنها افراد از طبقه و مذاهب مختلف دیده می‌شوند.

مجتهدی و «افلاطونیان متاخر» / کریم مجتهدی، استاد فلسفه غرب و چهره ماندگار فلسفه از در دست تالیف بودن کتاب جدید خود «افلاطونیان متاخر» خبر داده است. طبق گفته او نگارش این کتاب، پاییز امسال به پایان می‌‌رسد. این کتاب به سنت متفکرانی می‌پردازد که در دوره‌های مختلف تاریخی، پیرو تفکر افلاطون کتاب نوشته‌اند. در تالیف این کتاب دوره‌های مختلف تاریخی در سنت فکری و تالیفی متفکران مورد بررسی قرار گرفته است. بازه زمانی افلاطونیان متاخر را می‌توان هزار سال برآورد کرد. در این بازه متفکرانی در فلسفه پدیدار شدند که به سنت فکری این فیلسوف یونانی تاسی کردند و دنباله‌رو او بودند. این اثر از سوی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی منتشر خواهد شد.

دیگر عناوین منتشر شده در «فرهیختگان» امروز، از این قرار است:

آیت‌الله شبیری‌زنجانی در دیدار با رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام: به شما علاقه‌مندم

رئیس‌جمهوری در مرقد امام (ره) تبیین کرد: تفاوت انقلابی‌گری و افراط

مدیر سازمان سینمایی درباره یک برنامه تلویزیونی: به «۲۰:۳۰» اعتماد نکنید

علی عبدالله صالح: پاسخی سخت به عربستان خواهیم داد /رئیس‌جمهور پیشین یمن تاکید کرد عربستان دلیل تمامی درگیری‌ها در یمن است.

سیاست جدید ریاض علیه ایران/ وال استریت ژورنال: اخیرا یکی از مقام‌های نظامی سابق سعودی اعلام کرده، عربستان سعودی از این پس در عرصه سیاست خارجی دو رویکرد متمایز اتخاذ می‌کند؛ اول، همکاری با رژیم اسرائیل و دوم تلاش برای نزدیک شدن هر چه بیشتر به روسیه.