مداحانی که محافل مذهبی را به میتینگ‌های سیاسی تبدیل می‌کنند

کارنامه بیست ساله مداحان در سوء استفاده از مجالس دینی
روزنامه شرق تیتر اصلی خود را به موضوع حملات به دولت تدبیر و امید اختصاص داده و عبارت «هاشمی و روحانی زیر آتشبار مداحان» را برجسته شاخته است.
محمدحسن نجمی در این گزارش به موارد قدیمی و جدید سوء استفاده مداحان پرداخته و جزئیات برخی حملات اخیر را نیز آورده است. در بخشی از این گزارش آمده است:
«این اولین‌بار نیست که مجلس‌های معنوی تبدیل به میتینگ سیاسی می‌شود. این استفاده‌ها تاریخی طولانی دارد؛ لااقل از دوران اصلاحات علنی‌تر از همیشه و با دستانی بازتر از گذشته اقدام می‌کردند….
اما استفاده انتخاباتی و سیاسی از مجالس روضه، تنها به «حاج منصور»، خلاصه نمی‌شود. مداحانی هم در جریان انتخابات ١٣٨٨ در صف هواداران «محمود احمدی‌نژاد» قرار داشتند که این روزها علیه او موضع‌گیری می‌کنند….
در جریان انتخابات ریاست‌جمهوری ١٣٩٢ هم، برخی مداحان در صف حامیان یکی از کاندیداها قرار گرفتند….
انگار دوباره «دور، دور آنهاست»؛ مداحانی که محافل مذهبی را سیاسی می‌کنند و هرچه دلشان می‌خواهد خطاب به سیاسیون مخالف خطشان بیان می‌کنند.

ماه مبارک رمضان و مراسم مناجات، مورد سوءاستفاده قرار گرفت تا نوک پیکان انتقادات به سمت دولت غیردلخواهشان و «هاشمی‌رفسنجانی» نشانه برود. شاید بتوان «آیت‌الله» را پای ثابت انتقادات برخی مداحان دانست ولی «حسن روحانی» رئیس‌جمهوری، سوژه جدیدی است که آنها به میان آورده‌اند….

مسئولان نگذارند گستاخان‌ چوب حراج به سرمایه‌های ملی و اسلامی کشور بزنند
شرق در مورد همین موضوع، تحلیل رسول منتجب‌نیا را منتشر ساخته و آورده است:
– سوءاستفاده از مقدسات را همیشه در طول تاریخ شاهد بوده‌ایم.
– در ماه مبارک رمضان و همین‌طور ماه‌های محرم و صفر که مردم به‌دنبال خودسازی معنوی و پرهیز از گناه هستند، پدیده‌ای در محافل مذهبی رشد کرده که به نام دفاع از نظام و اسلام، اظهارات نادرستی مطرح و بعضا تهمت‌هایی هم زده می‌شود.
– در ماه مبارک رمضان برخی مداحان و واعظان، حتی در شب‌های قدر اظهاراتی بیان می‌کنند که از نظر حقوقی و جزائی قابل پیگیری بوده. مثلا چندسال قبل، یکی از مداحان در شب قدر به برخی افراد تهمتی زد که باید بر او حد و شلاق جاری شود. در مراسمی که مردم «العفو» می‌گفتند، او چند نفر را «فرزند نامشروع» خطاب کرد.
– عدم برخورد با این دسته افراد، باعث شده آنها روزبه‌روز گستاخ‌تر شوند؛ آن هم در محافلی مانند مساجد و حسینیه‌ها که مردم برای خودسازی به آنجا می‌روند ولی این افراد با این‌گونه سخنان، به اخلال در اخلاقیات مشغول می‌شوند.
– یکی دیگر از محافل این افراد که اخیرا هم در آن بودند، تشییع پیکر شهدای جنگ تحمیلی بود. درحالی‌که شهدا متعلق به ملت و انقلاب هستند، عده‌ای خودشان را صاحبان شهدا می‌نمایانند به‌طوری که گویی، آنها عصاره جنگ و شهدا هستند.
– سن برخی از آنها اقتضا نمی‌کند که در جنگ شرکت کرده باشند اما آنها در محفلی که مردم می‌خواهند نسبت به شهدا ابراز ارادت کنند، می‌خواهند به مقاصد خودشان برسند و از این محافل استفاده ابزاری کنند.
– نتیجه این رفتارها این می‌شود که مردم خدای‌ناکرده، رفته‌رفته از این محافل ‌رو برمی‌گردانند. چراکه آنها با شرکت در این‌گونه مراسم، می‌خواهند کسب فیض و ابراز ارادت کنند ولی با خود فکر می‌کنند که اینها که خود را متولیان شهدا معرفی می‌کنند، اهداف شهدا را زیرپا می‌گذارند.
– از مسئولان درخواست دارم که جلو این مسائل گرفته شود تا ارزش‌ها در انحصار عده‌ای قرار نگیرد و چوب حراج به سرمایه‌های ملی و اسلامی کشور نزنند.

شرق در مورد همین موضوع این مطالب را نیز منتشر ساخته است:
نماینده رشت: مدعی‌العموم توهین‌های برخی مداحان و رسانه‌ها را بررسی کند
زیباکلام :آن مداح نفهمیده من چه می‌گویم
نماینده اسدآباد: بعضی‌ها خود را مجتهدتر از دیگران می‌دانند، درصورتی‌که در این حد نیستند و باید ادب، نزاکت و تقوا را رعایت کنند.

مرحوم آئینه‌وند در «تاریخ اسلام» علامه است
فخرالسادات محتشمی‌پور عضو مؤسس و مسئول گروه ارتباطات انجمن زنان پژوهشگر تاریخ، در یادداشت خود برای شرق که در صفحه نخست به چاپ رسیده، به شخصیت و تلاش مرحوم دکتر صادق آئینه‌وند در نشر حقایق تاریخی اشاره نموده است. در بخش هایی از این یادداشت می خوانیم:
«….چهلم مردان و زنانی که آئینه صدق و صفایند و مظهر مهر و رحمت«الله»، می‌آید و می‌رود… چلّه‌ها ما را به خود می‌آورند، در پی به صدادرآمدن بانگ رفتن. هنوز انّالله را خوب درک نکرده، انّاالیه راجعون را پیش‌رو داریم و کاش عبرت بگیریم….
حال نوبت چلّه استاد فقید ما، مرد علم و ادب و تقوی، دکتر صادق آئینه‌وند است. ۴٠ روز است که رفته و هنوز باور رفتن و فراقش در یادها نمی‌گنجد…. دوست داریم غیبتش را نادیده بگیریم در اشتیاق بازگشتی که بازهم ارمغانی از گوهر دانش و یافته‌هایی جدید از تاریخ اسلام را همراه خواهد داشت، بمانیم.
دکتر آئینه‌وند استادی بود که خیل شاگردانش الزاما پشت نیمکت‌های مکتب و مدرسه و دانشگاه از او نیاموخته‌اند. معلمی، ‌خصیصه منحصربه‌فرد او بود که نه‌تنها در کلاس درس، بلکه در هر مجلس و محفل و در هرجا و مکان، می‌شد از او آموخت.
…. به باور نگارنده، دکتر صادق آئینه‌وند در «تاریخ اسلام» علامه است. آری او بسیار می‌دانست و برای دسترسی به دانش بیشتر، در منابع و مآخذ، بسیار غور و تفحص می‌کرد. برای من که با ایشان قبل از رابطه شاگرد و استادی، ارتباط خانوادگی داشته‌ام، تنها چهره ماندگار در ذهنم، آئینه‌وند در کسوت معلمی ‌نیست، بلکه چهره ماندنی‌تر از او، همان پژوهشگر جویای حقیقت است که هر پرسش از جانب نسل جدید دانشجویان، او را فروتنانه و مسئولانه به سوی کتابخانه تخصصی ارزشمندش می‌کشاند تا مبادا سؤالی بی‌پاسخ بماند. به قول عزیزی که رابطه دوستی‌اش با استاد تاریخ ما هیچ‌گاه مطالبه‌گرانه نبوده است، کاش دکتر آئینه‌وند همه آنچه را که از تاریخ اسلام به‌ویژه صدر اسلام دریافته بود، نگاشته باشد و خدا کند اگر آنها را ننگاشته، لااقل به امانت نزد کسانش باقی گذاشته باشد تا در زمان مقتضی به‌رشته تحریر درآید و بازهم راهگشا باشد. افسوس افسوس که همیشه زود دیر می‌شود….»

خانه ای محصور در بین این همه ساختمان بلند
روزنامه شرق در صفحه ای که به منتخبی از مطالب نشریات خارجی می پردازد، مطلبی با عنوان «روزه داران گوش به زنگ توپ افطار» را از روزنامه «الشرق الاوسط» بازتاب داده است:
هرچه چشم بگردانید، نمی توانید خانه خدا را میان این همه ساختمان بلند پیدا کنید. تنها نشانه ای که می توان برای پیداکردن خانه خدا در این عکس یافت، همان برج ساعتی است که در پس زمینه تصویر دیده می شود. ساعت مشرف به خانه است.

سربازان امنیتی مکه، غروب خورشید آخرین روز ماه شعبان و طلوع ماه رمضان را بر بلندای شهر نظاره کرده اند. آنها برای به صدا درآوردن توپ افطار مکه آماده هستند. خورشید هر روز ماه مبارک که غروب می کند، توپ داران مکه توپی به نشانه افطار و گشودن روزه برای روزه داران شلیک می کنند.

پاپ بعد از مسئله همجنس گراها و تخلفات روحانیان کلیساها، به محیط زیست پرداخته است
خبر انتشار بخشنامه محیط زیستی پاپ، در تیتر نخست روزنامه «وال استریت ژورنال اروپا» منعکس شده و آمده است: «تغییرات آب وهوایی، افزایش دمای کره زمین و کاهش بارندگی و بروز خشک سالی آن قدر اهمیت پیدا کرده که حتی پاپ فرانسیس هم بخش نامه ای قطور در واتیکان منتشر کند تا آن را برای اجرا به بخش های تحت کنترل خود بسپارد.»

به نوشته این روزنامه، این بخش نامه ۱۸۳ صفحه ای با نام «ستایش شده» منتشر شده و پیش از این بخش هایی از آن در مجله ای ایتالیایی منتشر شده بود. به نظر می رسد پاپ جدید بیشتر از دیگر پاپ ها، بر مسائل روز اشراف دارد و نسبت به آنها موضع گیری می کند. بعد از مسئله همجنس گرایی، ازدواج همجنس گراها، تخلفات روحانیان کلیساها، حالا نوبت به مسئله محیط زیست رسیده است تا موردتوجه پاپ قرار بگیرد.

راه روشنفکری در جامعه ما هموار نیست/آنکه راه احترام به دیگران را نمی‌شناسد و تحمل شنیدن ندارد، با الفبای راه اندیشه آشنا نیست
در صفحه پایانی شرق، یادداشت کریم ارغنده‌پور با عنوان «گمشده‌ای به نام فروتنی!» منتشر شده و آمده است:
«خسته‌ام؛ خسته از رفتار و کلماتی که پاره‌ای بزرگان فرهنگ و اندیشه، علیه یکدیگر به‌کار می‌گیرند. گویی کسی ظرفیت شنیدن این را که بالای چشمش ابروست، ندارد. این وضعیت، جامعه نخبگی ما را اتمیزه کرده است. روزی نیست که در جایی مطلبی علیه دیگران نخوانم و نشنوم. ممکن است حتی با اصل سخنشان هم گاهی همراه باشم، ولی تخطئه و پنجه‌کشیدن بر صورت دیگران، کار درستی نیست. راه روشنفکری در جامعه ما هموار نیست؛ نه نقد به‌راحتی تحمل می‌شود و نه اندیشه متفاوت. اینها صحیح، ولی سختی راه، مجوزی بر رفتار تندوتیز ما نیست…. وجه مهم سکه روشنفکری، فروتنی است. بااین‌حال، تواضع، همان گمشده اصلی این راه است. فروتنی مستلزم دو چیز است: اول (احترام) پایین‌آمدن از جایگاه خدایگانی و هم‌سطح‌شدن با بقیه و دوم بازگذاشتن امکان شنیدن (و نه‌فقط گفتن). روشنفکری فقط بی‌پروایی در رد دیگران نیست، بلکه شجاعت در دیدن نواقص خود هم هست…. هر اندیشه‌ای برای آنکه صیقل بخورد، باید در جامعه طرح و سپس نقد شود. روشنفکری که به هر نقدی علیه خودش می‌تازد و منتقد خود را به هر بد و بیراهی متصف می‌کند، قبل از هر چیز، امکان طرح و بسط حرف خودش را از جامعه می‌گیرد. اجازه دهید اصل سخنم را این‌طور بگویم: روشنفکری که فروتن نیست، اصلا روشنفکر نیست. کسی که راه احترام به دیگران را نمی‌شناسد و تحمل شنیدن ندارد، با الفبای راه اندیشه آشنا نیست اگرچه سخنان مهم و خوب و بعضا درستی هم برای طرح داشته باشد. جامعه نخبگی ما بیش‌ازپیش نیازمند نقد خود است. باید قبل از هر چیز راه گفت‌وگو را گشوده و دست جامعه را برای انتخاب بگشاید.»

وجود آزادی تا اندازه ای که دست و پای مبلغان دینی نلرزد، ضروری است
هاشم صباغیان نیز در آخرین صفحه شرق، در یادداشت «آزادی و انسان‌سازی»، تاثیر تبلیغ دین و ارزش های اسلامی بر روزه داران را بیشتر از بقیه ایام سال دانسته و حالت معنوی و متفاوت صائم را دلیل این امر دانسته است. در بخش هایی از این متن آمده است:
«ماه رمضان ماهی معنوی و از مهم‌ترین ماه‌های سال قمری است. ماه رمضان را ماه خداوند می‌گویند و بسیار هم شنیده‌ایم که گفته می‌شود همه کسانی که در این ماه روزه می‌گیرند، میهمان خدا هستند…. بنابراین در این ماه می‌توان هم برای بهبود وضعیت شخصی و هم برای پیشرفت مسائل اجتماعی تلاش‌های مثمرثمری انجام داد.
مردم وظیفه دارند طبق دستورات اسلامی در این ماه عمل کنند؛ دروغ نگویند، ظلم نکنند، زور نگویند، حق دیگران را پایمال نکنند و از حقوق دیگران دفاع کنند. اگرچه در همه ماه‌ها باید این وظایف را انجام داد ولی در ماه رمضان باید بیشتر به هر یک از این وظایف توجه شود زیرا تأثیر انجام هرکدام از آنها در ماه مبارک بسیار بیشتر است. در این ماه افراد روزه‌دار حالت معنوی متفاوتی را تجربه می‌کنند و به‌همین‌دلیل فعالیت‌های اجتماعی نه‌تنها نباید تعطیل شوند بلکه چون زمینه روحی افراد در این ماه مناسب است، اصلاحات اجتماعی تأثیر بیشتری هم دارند. بنابراین افراد باید تلاش کنند در این ماه فریضه امربه‌معروف و نهی‌ازمنکر رواج پیدا کند. برای رواج امر‌به‌معروف و نهی‌از‌منکر باید آزادی‌های مصرح در قانون اساسی فراهم باشد به‌ویژه اصل سوم قانون اساسی باید به حد کمال در ماه رمضان اجرا شود تا افراد بتوانند آزادانه با رعایت موازین اسلامی و قوانین جمهوری اسلامی بنویسند و حرف بزنند….. در تمام مساجد ایران در ماه مبارک رمضان برنامه‌های مخصوص این ماه دایر است که بهترین فرصت برای امربه‌معروف و‌ نهی‌ازمنکر است. باید آزادی در این ماه به‌گونه‌ای فراهم باشد که گوینده این مراسم برای بازداشتن افراد از خطا و راهنمایی آنها به راه راست دست و پایش نلرزد. می‌توان گفت امربه‌معروف و نهی‌ازمنکر در ماه رمضان همان انسان‌سازی است. هم افراد و هم دولت باید برای تغییر خودشان و دیگران تلاش کنند زیرا خداوند می‌گوید اگر شما جهد کنید، من راه را به شما نشان می‌دهم.»

شرق در شماره امروز، این عناوین را نیز منتشر ساخته است:
گزارش «٣ مسئول دانشگاهی در کنار ٨ متهم دیگر محاکمه می‌شوند»، با موضوع تعیین زمان دادگاه حمله به علی مطهری در شیراز/تنظیم کننده: مهدی قدیمی
نظارت ٣ عضو خبرگان بر انتخابات خبرگان
زیان ۱۲۲ میلیارد دلاری اوپک از سیاست نفت ارزان عربستان