افتتاح مسجد و مرکز زینبیه استانبول؛ نماد همزیستی و نقشآفرینی شیعیان در ترکیه
سیدمحمدرضا نواب: مراسم افتتاح مسجد و مرکز زینبیه در استانبول، با حضور چهرههای سیاسی ردهبالای ترکیه و نمایندگان نهادهای مذهبی ایران، در فضایی بهدور از بحثهای سیاسی و با تأکید بر وحدت و عزت جامعه شیعی برگزار شد. این رویداد، نه تنها نشاندهنده رشد نهادهای دینی مستقل شیعی در این کشور بود، که صحنهای نمادین از رقابت احزاب ترک برای جلب حمایت این جامعه نیز به شمار میرفت.
یکشنبه، چهارم آبانماه، مصادف با میلاد فرخنده حضرت زینب کبری (س)، آیین باشکوه افتتاح مسجد و مرکز زینبیه در استانبول برگزار شد؛ رویدادی که بار دیگر جلوه حضور پرشکوه شیعیان را در این کشور و شهر به نمایش گذاشت.
فارغ از نوع نگاه شیخ صلاحالدین در هدایت و تأثیرگذاری بر شیعیان و علویان ترکیه، میتوان تأسیس «زینبیه» را تجربهای موفق و ماندگار در کنار دیگر نمونههای حضور جغرافیایی شیعیان در نقاط مختلف جهان دانست. شیخ صلاحالدین در گذر زمان راه مدارا و تعامل با حکومت مرکزی را برگزید؛ همانگونه که خودِ ترکیه نیز مسیر تعامل با جهان را انتخاب کرده است. هرچند این رویکرد ممکن است از دید همگان مورد تأیید نباشد، اما تجربه زیسته شیعیان در ترکیه و ضرورت حفظ و رشد این اقلیت مذهبی در بافت اجتماعی کشور، آنان را بر آن داشت تا روابط خود را بر اساس منافع و پویایی جامعه شیعی و جعفری در این بخش از اروپا سامان دهند.
این مراسم نکات فراوانی در بر داشت که هر یک جای تأمل و دقت دارد:
از نگاه بیرونی، جلوههای زیبا و آموزندهای در این آیین دیده میشد. از جمله حضور چهرههای سیاسی گوناگون ترکیه در کنار هم؛ نماینده شهردار پیشین استانبول ـ که اکنون در زندان به سر میبرد ـ پیامی از او قرائت شد، و در کنار آن، مسئولان، سران احزاب و معاون رئیسجمهور اردوغان نیز در مراسم حضور داشتند و در حرکتی شایسته، همگی با احترام به جایگاه دینی این مرکز، از طرح مباحث سیاسی پرهیز کردند.
جالب آنکه در این مراسم، پیام اماماوغلو از زندان و پیام اردوغان از رأس قدرت، صحنهای نمادین از رقابت پنهان و آشکار احزاب ترکیه در جلب نظر جامعه شیعی را به نمایش گذاشت.
همچنین حضور نمایندگان نهادهای جمهوری اسلامی ایران و دفاتر علما با گرایشهای گوناگون، نشانهای روشن از اهمیت فعالیتهای دینی مستقل شیعی در ترکیه بود.
تجربه شیخ صلاحالدین نیز همچون هر تجربه اجتماعی و مذهبی دیگر، میتواند وجوه مثبت و منفی خاص خود را داشته باشد؛ اما آنچه بیش از هر چیز اهمیت دارد، اعتبار، وحدت و آبروی جامعه شیعی در سراسر جهان است؛ سرمایهای گرانبها که باید روزبهروز پررنگتر، متعالیتر و درخشانتر گردد.
