دل‌دادگی به حقیقت؛ به مناسبت ده‌سالگی دین‌آنلاین

در قرآن آمده است که «انّ الدّین عندالله الاسلام». به تفصیلی که مجالی دیگر می‌طلبد بر این باورم که «اسلام» در این آیه به معنی لفظی کلمه است، که در زبان فارسی همان «سرسپردگی» است. سرسپردگی به چه؟ با توجه به چارچوب فرهنگ مخاطبان زمان و مکان وحی باید پاسخ داد سرسپردگی به خداوند. مخاطبین زمان و مکان وحی، بر مبنای چارچوب فرهنگی، که شامل پیش‌زمینهٔ دینی ایشان نیز می‌شود، فهم خود از آن حقیقت مطلق را در کلمهٔ اللّه (خداوند) جمع می‌کردند. اسلام آوردن ایشان به معنی باور به خداوند نبود، که ایشان این باور را داشته‌اند، بلکه به معنی سرسپردن به این باور بود. سرسپردنی که منجر به غلبهٔ توحید بر اندیشه، و تراوش عمل صالح در کردار ایشان می‌شد.

از این منظر می‌توان همین مفهوم را وسیع‌تر و ریشه‌ای‌تر بیان کرد: «اسلام به معنی سرسپردن به فهم حقیقت»، که عین حقیقت نادیدنی است و انسانِ حقّ‌جو به ناچار به فهمی از حقیقت بسنده می‌کند. این فهم اما برای انسان اندیشمند این زمانهٔ پر جنب و جوش مدام در حال به‌روزشدن، تکمیل شدن یا تصحیح شدن است. به این معنی، جملهٔ بالا را اینگونه تکمیل می‌کنم: «اسلام به معنی سرسپرده ماندن انسان به فهم خود از حقیقت، فهمی که همواره در حالِ نو شدن است.» در این گزاره، دو مفهوم بسیار پراهمیت‌اند: اول راضی نشدن به دانسته‌ها و پندارها، که اگر این نباشد، خودحق‌بینی به جای حق‌جویی می‌نشیند و باب اندیشه بر روی فهم نو بسته می‌ماند، و دوم شجاعت سرسپردگی به فهم نو، که اگر این نباشد، حق‌جویی به مصلحت‌جویی تبدیل شده و فهم نو در منزل اندیشه اسیر و درمانده می‌شود.

اکنون و با آنچه که آمد این سخن به سرمنزل مقصود می‌رسد و ده سالگی دین‌آنلاین را اینگونه به کوشندگان این رسانهٔ گران‌قدر شادباش می‌گوید:

«دین‌آنلاین» بنا بر نامی که دارد بر این است که «امکان سرسپرده ماندن به فهمی از حقیقت، که هر دم نو می‌شود، را در دسترس» خوانندگان قرار دهد، و از این طریق در چیره شدن حق‌گویی بر خودحق‌بینی و مصلحت‌اندیشی سهمی داشته باشد. چه بنای مبارکی و چه تلاش پرثمری. چه زیباست در این راه دشواری دیدن و سختی کشیدن، و چه پرطراوت است میوهٔ این راه دشوار را چیدن و چشیدن. راه پیموده شده و ادامهٔ راهِ فرارو نیاز به همّت، شجاعت، صداقت، و از همه مهم‌تر دل‌دادگی به حقیقت دارد، و چه می‌گویم، که اگر دل‌دادهٔ حقیقت باشی، همّت و شجاعت و صداقت نیز در دلت بیتوته می‌کنند. پس به دست‌اندرکاران دین‌آنلاین این دل‌دادگی را تبریک می‌گویم، و همّت و شجاعت و صداقت ایشان را ارج می‌نهم و ماندگاری و بیشی آن را از آن حقیقت مطلق که خدایش می‌نامیم خواهانم.