یک کارگردان: فیلم «محمد(ص)» را نباید به اسکار می فرستادیم
در اعتماد امروز، از عقیده ابوالفضل جلیلی مبنی بر احتمال اشتباه بودن تعیین فیلم محمد(ص) به عنوان نماینده سینمای ایران در مراسم اسکار سخن رفته و در یادداشتی، به «تخیل» آزادی حرکت و کنش و اندیشه به عنوان یکی از خطرات فضای مجازی اشاره شده است.
یک کارگردان: حتی با دعوتنامه اسکار نیز نباید فیلم «محمد(ص)» را به اسکار می فرستادیم
«دنیا عیوضی» در گفتگو با ابوالفضل جلیلی که در صفحه آخر روزنامه اعتماد منتشر شده، سری به دنیای این روزهای او زده و با انتخاب عنوان «درگیری‌هایی درباره جامعه، سینما و ایدئولوژی‌ها» نوشته است:
«شاید جزو معدود فیلمسازانی باشد که دغدغه‌هایش فقط در سینما و هنر خلاصه نمی‌شود، همین است که به چیزهای دیگری هم فکر می‌کند، چیزهایی مثل ایدئولوژی و آرمان‌‌خواهی….
رفتار آکادمی اسکار با فیلم «محمد» یکی دیگر از دغدغه‌های جلیلی است و اینکه با فیلمی به این مهمی چه برخوردی می‌شود: «چند روز پیش تخیلاتم تا اینجا سرکشید که اصلا اینکه یک فیلم به اسکار می‌رود خوب است یا بد. البته از دید خودم موفقیت در اسکار خیلی خوب است و من همیشه آرزو دارم فیلمی بسازم که به اسکار برود و جایزه بگیرد. اما از دید مسوولان سینمایی به آن فکر می‌کردم، به‌اینکه این‌همه مبارزه کردند و یک‌بار گفتند اسکار بد است و یک‌بار گفتند خوب است و حالا هم یک فیلم مذهبی را فرستادند به همین اسکاری که سال‌ها می‌گفتند بد است.
از یک‌طرف با خودم فکر کردم که خیلی هم کار درستی بود که محمد(ص) برای مراسم اسکار انتخاب شد چون اگر فیلم دیگری از ایران برای اسکار انتخاب می‌شد، قطعا اهمیت و بزرگی فیلم محمد(ص) زیر سوال می‌رفت، از این نظر این انتخاب را قابل احترام می‌بینم. اما فکر و خیال‌های من درباره این انتخاب تا اینجا سر کشید که اگر این فیلم در اسکار نادیده گرفته شود، چه می‌شود؟ آن‌وقت همه دنیا می‌نویسند اسکار، فیلم محمد(ص) را نپذیرفت یا اگر هیات انتخاب اسکار فیلم محمد(ص) را برای گرفتن جایزه معرفی کرد اما به یکی از عوامل خارجی فیلم جایزه داد، چه می‌شود؟ بازهم همه دنیا می‌نویسند این محمد‌رسول‌الله را هم خارجی‌ها ساختند. البته وقتی این فکرها را با خودم می‌کردم از خودم پرسیدم فکر نمی‌کنی داری به این فیلم حسادت می‌کنی اما پاسخم این‌بود که نه. این فکر و خیال‌ها همه از روی نگرانی است.»
جلیلی در کنار روایت دغدغه‌هایش، از یک آرزوی دیرینه هم یاد می‌کند و می‌گوید: «وقتی به فیلم محمد(ص) فکر کردم یاد یک نذری افتادم که قدیم‌ها کرده بودم. اینکه خدایا هر موقع احساس کردی وقتش رسیده کاری کن که من از واقعه عاشورا فیلم بسازم و فیلمم بهترین فیلم دنیا باشد و بهتر از آن فیلمی در دنیا ساخته نشده باشد و بعد از ساخت این فیلم بمیرم. این‌آرزو و نذر را به آقای شجریان گفتم، چون ایشان را خیلی دوست دارم و هرچه در عالم هنر دارم از صدای ایشان بوده. گفتم که دوست‌دارم شما در انتهای این فیلم بخوانید. ایشان گفت که حالا چرا می‌خواهی بعدش بمیری؟ گفتم چون هوای نفس من را نگیرد. در میان بازی‌های خیال و افکاری که درباره نذر و فیلم محمد(ص) داشتم، به این رسیدم که از خودم بپرسم اگر تو فیلم سیدالشهدا(ع) را ساخته‌بودی حاضر می‌شدی آن را به اسکار بفرستی؟ پاسخی که به خودم دادم نه بود. اگرچه اسکار برای من سکوی پرتاپ و قله موفقیت است اما حاضر نمی‌شوم فیلم سیدالشهدا را بسازم و بعد آن را به اسکار بفرستم و منتظر بایستم که به آن جایزه می‌دهند یا نه. این‌کار را نخواهم کرد. خلاصه که دو، سه هفته است درگیری ذهن من این شده که آیا این تصمیم درستی بودی که محمد(ص) را به مراسم اسکار فرستادند یا نه. چون فکر می‌کنم محمد رسول‌الله به حدی مقام بالایی دارد که اگر اسکار درخواست هم می‌فرستاد ما نباید آن را می‌فرستادیم. این فیلم از ایدئولوژی و اعتقاد ما ساخته‌شده و بسیار ارزشمند است.»
یکی از خطرات فضای مجازی، تبدیل «آزادی» حرکت و کنش و اندیشه، به نوعی تخیل آزادی است
اعتماد در صفحه آخر، یادداشت «فضای مجازی و اخلاق شهروندی» به قلم ناصر فکوهی، استاد انسان‌شناسی دانشگاه تهران و مدیر موسسه انسان‌شناسی و فرهنگ منتشر ساخته و با اشاره به انجام بخش بزرگی از روابط اجتماعی و گفت‌وگوها و مبادله‌های اجتماعی در فضای مجازی، معتقد است نوع جدیدی از شهروندی در حال تولد است که شاید بتوان نام آن را «شهروندی مجازی» یا «شهروندی الکترونیک» گذاشت.
وی ادامه داده است: «در موقعیت‌های مورد اشاره در پهنه فرهنگی ما، این پناه جستن در شبکه‌ها، عموما به دلیل تخریب یا نبود فضاهای عمومی در جهان واقعی و کمبود یا نبود قالب‌های لازم برای بروز سوژه بودن در این فضاست.»
نگارنده ضروری می داند به دو قضیه توجه ویژه داشته باشیم. نخست اینکه این تاثیر‌گذاری‌ها می‌توانند در جهت مثبت یا منفی همواره وجود داشته باشند و قابل ارزیابی واقعی نباشند و دوم آنکه این پدیده‌ها می‌توانند به‌شدت و گاه به سادگی بسیار بیشتر از آنچه ممکن است تصور شوند و به‌طور ناخودآگاه یا خودآگاه، به وسیله کنشگران درونی‌شان (فرآیندهای شایعه یا بحران‌های روان‌پریشی جمعی) یا به وسیله کنشگران بیرونی‌شان (نظام‌های جاسوسی، برنامه‌ریزی‌های ایدئولوژیک، جاسوسی، هدایت افکار و…) دستکاری شوند. خطر عمده نیز در آن است که «آزادی» حرکت و کنش و اندیشه در شبکه هر چه بیشتر تبدیل به نوعی تخیل آزادی شود که نقش دستکاری سوژه را در یک حرکت ایدئولوژیک بر عهده دارد.در اعتماد امروز، از عقیده ابوالفضل جلیلی مبنی بر احتمال اشتباه بودن تعیین فیلم محمد(ص) به عنوان نماینده سینمای ایران در مراسم اسکار سخن رفته و در یادداشتی، به «تخیل» آزادی حرکت و کنش و اندیشه به عنوان یکی از خطرات فضای مجازی اشاره شده است.مرور مطبوعات/ شنبه ۱۶ آبان / روزنامه اعتماد
