احمد فردید و دنیای اندیشه او از دریچه کتاب

کتاب «از پریروز تا پس فردا» به قلم جلال سبحانی فرد با شمارگان هزار نسخه در 219 صفحه به بهای 100 هزار تومان از سوی انتشارات گنج حضور منتشر شد.

در بخشی از کتاب می‌خوانیم: «فردید در حیات فکری خود از دو آبشخور فکری مهم متأثر بوده است. وی از یک طرف با علوم و حکمت اسلامی و عرفانی آشنا گردید و از طرفی با اندیشه و آراء بزرگان فکری و فلسفی غرب انس و الفت پیدا کرد. در حوزه عرفان، حکمت و فلسفه اسلامی که منشأ و وجه سلبی و ایمانی دارد از آراء بزرگانی چون شیخ اشراق، ملاصدرا، ابن عربی اثر پذیرفته و در فلسفه غرب نیز از نظرگاه فیلسوفانی چون کانت، هایدگر، نیچه و هانری کربن متأثر شده است. وی تحت تأثیر هایدگر و نیز خوانش خود از فلسفه و حکمت اسلامی، نظام فکری- فلسفی حاکم بر غرب و نیز تبعات و پیامدهای سیاسی آن را مورد نقد بنیادین قرار داد. حکمت اُنسی و اسماء الهی جزو اصول و مبنای تفکر فردید و ارائه تفکر سیاسی اوست. از منظر وی انسانی که بر حکمت اُنسی، اسماء الهی واقف شود مصون از خطا بوده و توان سعادت‌مند کردن جامعه و تحقق عدالت را دارد. وی به ولایت معصوم باور داشت و امام عصر(عج) را مأمور تأسیس این ولایت از طرف خداوند می‌شمرد و انقلاب مشروطه و انقلاب اسلامی ایران را نیز پیش درآمد تحقق امت واحده جهانی با رهبری امام عصر می‌دانست. اندیشه سیاسی فردید به طور خاص متأثر از فلسفه هایدگر است. با توجه به مبانی مذکور و تأثیرپذیری فردید از شخصیت‌های مزبور زمینه‌ها و خاستگاه های فکری فردید و دلالت‌های وی یعنی نوع ورودش به مباحث سیاسی در این کتاب مورد تحلیل قرار گرفته و می‌توان ادعا نمود که خاستگاه های فکری و دلالت‌های سیاسی فردید حاکی از انسجام نظام فکری وی می‌باشد.»

به اعتقاد مولف، وی تحت تأثیر فیلسوفانی از جمله هایدگر، برای تاریخ پنج مرحله قائل است که عبارتند از: پریروز، دیروز، امروز، فردا و پس فردا. بحران‌های عصر حاضر بشر را برای تشکیل یک امت واحده آماده می‌کند و آن هم موجب ورود بشر به عصر پس فردا شده و ظهور امام زمان را به دنبال خواهد داشت. عجیب اینکه فردید انقلاب مشروطه را مقدمه‌ای برای تاسیس امّت واحده و آماده شدن برای ورود به مرحله پس فردا می‌داند و سرانجام وی انقلاب اسلامی را آغاز نسخ ادوار تاریخی و طرد ولایت شیطانی و زمینه ساز ظهور و تحقق ولایت مهدی علوی می‌داند و نظام سیاسی مبتنی بر ولایت فقیه را بسترساز این ظهور محسوب می‌کند.

در کتاب حاضر سعی بر آن است که مباحث مزبور به تفصیل مورد تحلیل و تشریح قرار بگیرند. در فصل اول در مورد کلیات بحث شده است، و در فصل دوم رساله مبانی نظری لحاظ شده است که اشاره دارد به متفکرانی چون هایدگر و کربن که تأثیرات زیادی از لحاظ فکری و اندیشه‌ای بر سید احمد فردید داشتند. در فصل سوم خاستگاه‌های اندیشه سیاسی فردید و تأثیر آن از هایدگر و کربن آورده شده است که می‌توان به زندگی نامه و تفکر فردید در موضوعات مختلف که از تفکر و خاستگاه فردید نشئت می‌گیرد اشاره کرد و در فصل چهارم به دلالت‌های اندیشه سیاسی فردید پرداخته شده است، که می‌توان به شرایط سیاسی اجتماعی، حکمت انسی و علم الاسمای تاریخی، حقیقت تاریخ جدید، مارکسیسم و مذهب اصالت رأی انتقادی، تفتیش عقاید و نفس اماره جدید، انقلاب اسلامی اشاره کرد و در آخر کتاب نتیجه گیری آورده شده است.

منبع: ایبنا