اسراییل و کمپین اخبار جعلی
در حالی که حمایت از مردم فلسطین در حال گسترش در سراسر جهان است، اطلاعات و اخبار نادرستی با هدف شکستن همبستگی مردم فلسطین منتشر می‌شود. نشر این اطلاعات نادرست یکی از تاکتیک‌های اسرائیل برای بی‌اعتبار ساختن مقاومت فلسطینی‌ها و ممانعت از شکل‌گیری موج حمایت از آنها است.
طی روزهای گذشته دروغ‌ها و اطلاعات نادرستی درباره رویارویی اسراییل و فلسطین در غزه در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده است که به وضوح سطح تنش‌ها را افزایش داده است. در یک مورد، ویدیویی 28 ثانیه‌ای توسط سخنگوی دفتر بنیامین نتانیاهو در توییتر، تیک‌تاک و فیس‌بوک منتشر شد که نشان می‌داد فلسطینی‌ها در نوار غزه از یکی از مناطق مسکونی پرجمعیت غزه، در حال شلیک راکت به سوی اسراییل هستند. این توضیحی بود که سخنگوی بنیامین نتانیاهو ذیل این ویدیو نوشته بود. اما این توییت که صدها بار در اوج درگیری‌های اسراییل و فلسطین منتشر شد، هیچ ربطی به نوار غزه نداشت و اساسا مربوط به هفته گذشته نبود. واقعیت ماجرا این است که ویدیو را خیلی راحت می‌شود در کانال‌های یوتیوب و دیگر وب‌سایت‌های به اشتراک‌گذاری ویدیو پیدا کرد. این ویدیو مربوط به سال 2018 و براساس توضیحاتی که ذیل نسخه اصلی ویدیو نوشته شده، نه تنها ربطی به غزه ندارد بلکه مربوط به تحولات سوریه یا لیبی است.
به گزارش نیویورک‌تایمز، این ویدیو تنها یکی از موارد ارایه اطلاعات غلط و دروغ درباره درگیری‌های اخیر است که در شبکه‌های اجتماعی توییتر، تیک‌تاک، فیس‌بوک و واتس‌آپ است تلاش می‌کنند روایت دیگری از رویارویی اخیر را تثبیت کنند. این اطلاعات غلط صرفا شامل ویدیو نمی‌شود، بلکه از عکس گرفته تا تکه‌های متنی که به برخی دولت‌های منطقه نسبت داده می‌شود را نیز شامل می‌شود. نکته این است که این دروغ‌ها وقتی هزاران بار به اشتراک گذاشته شده و در شبکه‌های اجتماعی پخش می‌شوند، رفته رفته تبدیل به راست می‌شوند. تحلیلگران روزنامه نیویورک تایمز طی بررسی‌های خود دریافته‌اند که این اطلاعات غلط در برخی موارد به خشونت‌ها دامن زده است. بسیاری از اخبار شایعه هستند اما به طرز گسترده‌ای منتشر می‌شوند و افکار عمومی که به شدت به دنبال اطلاع حاصل کردن از وضعیت هستند بدون اینکه تامل کنند این شایعات را دست به دست می‌کنند. چیزی که این شایعات را خطرناک‌تر می‌کند این است که اغلب‌شان ترکیبی هستند از دروغ و واقعیت که در زمان و مکان نامناسب منتشر می‌شوند.
در یکی از موارد، اطلاعات غلطی در سراسر اسراییل و محلات فلسطینی منتشر شد که در قالب یک فایل صوتی به زبان عبری بود. در این فایل هشدار داده شده بود که اوباش فلسطینی خود را برای حمله به شهروندان اسراییلی آماده می‌کنند. در این فایل صوتی آمده است: «فلسطینی‌ها دارند می‌آیند. والدین از فرزندان‌شان محافظت کنند.» این پیام در برخی محله‌های خاص شمال تل‌آویو به شکل گسترده‌ای انتشار یافت. این پیام ابتدا در یکی از کانال‌های تلگرامی که هزاران عضو داشت، منتشر شد و سپس از گروه‌های واتس‌آپی سردرآورد که هر کدام صدها عضو داشتند. اما درنهایت هیچ گزارشی از خشونت در محله‌هایی که این پیام در آنها منتشر شده بود، ثبت نشد. البته این پیام‌ها هم به زبان عربی و هم به زبان عبری منتشر می‌شوند.
در واقع سابقه انتشار این پیام‌ها میان اسراییلی‌ها و فلسطینی‌ها بسیار زیاد و مکرر است و این پیام‌ها اغلب در میانه افزایش تنش‌ها منتشر می‌شوند.
البته این‌طور به نظر می‌رسد که شبکه‌های اجتماعی نسبتا اقداماتی را برای حذف محتوای دروغ تدارک دیده‌اند. برای مثال ویدیوی منتشر شده توسط سخنگوی نتانیاهو هفته گذشته از سوی توییتر حذف شد.
اتحادیه ارتباطات پیشرو موسوم به APC در پژوهشی که درباره اخبار جعلی در فلسطین صورت داده به این نتیجه رسیده است که 72درصد مردم فلسطین در معرض اخبار جعلی قرار دارند. در این پژوهش مقامات اسراییلی به عنوان منبع اصلی این اخبار جعلی شناخته شده‌اند. 54درصد این اخبار توسط مقامات اسراییلی تولید می‌شوند. 39درصد توسط رسانه‌ها، 32درصد توسط فعالیت مدنی و 29درصد نیز توسط مقامات فلسطینی تولید می‌شوند. در این پژوهش همچنین ثابت شده است که در زمان بروز بحران‌ها، درگیری‌ها نظامی و تنش‌های کوچک و بزرگ، تولید و انتشار این اخبار جعلی افزایش می‌یابد. برای مثال در جریان حملات اسراییل به فلسطینی‌ها این اخبار رشد 58درصدی دارند.
اسراییل از تاکتیک دیگری نیز در ارایه اخبار جعلی استفاده می‌کند. برای مثال وقتی که درگیری میان اسراییل و فلسطین در جریان است، به ناگاه برخی اکانت‌های ناشناس اقدام به انتشار عکس‌ها و ویدیوهایی می‌کنند که نشان می‌دهد نیروهای اسراییلی با خشونت با فلسطینی‌ها رفتار می‌کنند. این درحالی است که در جریان درگیری که به تازگی در جریان بوده عین این خشونت‌ها در حال وقوع است اما اطلاعات و عکسی و ویدیویی از آنها منتشر نمی‌شود و وقتی رسانه‌‌ای از ویدیوهای قدیمی به عنوان سند خشونت‌های اسراییل در درگیری جدید استفاده می‌کند، یک مقام اسراییلی بیانیه صادر می‌کند و با افتخار اعلام می‌کند آن ویدیو قدیمی بوده و ربطی به درگیری‌های اخیر ندارد. این هم نوع دیگری از تاکتیک فریب رسانه‌های مقامات اسراییل است.
واقعیت است که حمایت از مردم فلسطین در حال گسترش در سراسر جهان است و دقیقا در این زمان است که اطلاعات نادرست با هدف شکستن همبستگی مردم فلسطین منتشر می‌شود. کاملا بدیهی است که بی‌اعتبار ساختن مقاومت فلسطینی‌ها و ممانعت از شکل‌گیری موج حمایت از آنها، کاملا در راستای اهداف سیاسی اسراییل است. مجموعه این اقدامات باعث شده که اساسا اعتبار اخباری که درباره رویارویی فلسطین و اسراییل منتشر می‌شود زیر سوال برود و این دقیقا همان چیزی است که اسراییل می‌خواهد. اسراییل می‌خواهد منابع خبری را بی‌اعتبار کند. چه از طریق انتشار اطلاعات دروغ و چه از طریق انتشار اطلاعات گمراه‌کننده.
یکی از اقدامات مقامات اسراییل که به شکل گسترده‌ای در حال انجام است تبلیغ این ایده است که هر کسی که از فلسطینی‌ها دفاع کند، علیه یهودیان گام برداشته است. به این ترتیب اسراییل قصد دارد در پشت این تبلیغات پناه گرفته و توجهات را از سیاست‌های سرکوبگرانه‌اش منحرف کند.
ترجمه و تنظیم: آرمین منتظری
منبع: روزنامه اعتماد
