آیا کاهش مصرف گوشت در ایران به نفع حیوانات است؟
ابراهیم احمدیان
مصرف گوشت قرمز ایرانی‌ها در سال‌های اخیر رو به کاهش بوده است. آیا دغدغه حقوق حیوانات یا اختلالات زیست محیطی تولید گوشت عامل این کاهش بوده است؟ اگر این را بیفزاییم که به جای کاهش مصرف گوشت قرمز، مصرف گوشت مرغ افزایش یافته شاید به این برسیم که نه دغدغه حقوق حیوانات بلکه تورم و مشکلات معیشتی باعث و بانی کاهش مصرف گوشت بوده است. بنابر اعلام مرکز آمار مصرف گوشت قرمز از ۸ کیلوگرم و ۷۰۰ گرم در سال ۱۳۹۰ به حدود ۶ کیلوگرم در سال ۱۳۹۶ رسیده و مصرف گوشت مرغ در سال ۱۳۹۰، ۱۷ کیلو و ۶۰۰ گرم بوده است و در سال ۱۳۹۶ به بیش از ۲۱ کیلوگرم رسیده است. از تغییرات احتمالی در سال جاری که تورم بالایی را در خود داشت، آمار دقیقی ارائه نشده ولی می‌توان حدس زد که باز هم ماجرایی مشابه داشته‌ایم.
در سال‌های اخیر بر شمار طرفداران گیاهخواری در ایران افزوده شده است. گیاهخواران در ایران غالباً از طبقه متوسط مالی و تحصیل‌کرده هستند که به اینترنت دسترسی دارند و می‌توان گفت که بیشترین تأثیر را بر آن‌ها در موضوع گیاهخواری، تبلیغ و ترویج‌های منتشر شده در شبکه‌های مجازی داشته است.
با این حال، هنوز تمایل به گیاهخواری نقش مهمی در کاهش مصرف گوشت ندارد نه در ایران و بلکه نه در سایر نقاط جهان. بررسی‌ها نشان می‌دهند که عامل اصلی در میزان مصرف گوشت و به خصوص گوشت قرمز، توانایی مالی افراد و جوامع است.
در دهه فعلی میلادی، میزان تولید گوشت در جهان حدود پنج برابر بیشتر از دهه ۶۰ میلادی است و از ۷۰ میلیون تن به بیش از ۳۳۰ میلیون تن در سال ۲۰۱۷ رسیده است.
آمارها حکایت از آن دارند که مردم کشورها هر قدر درآمد بیشتری دارند، بیشتر گوشت مصرف می‌کنند و البته در این میان هند یک استثناء است؛ علی رغم اینکه درآمد مردم هند بالا رفته، مصرف گوشت آن‌ها ثابت مانده. اما برای مثال، در چین، میزان متوسط مصرف گوشت هر فرد در دهه ۶۰ کمتر از ۵ کیلو در سال بوده و در دهه ۸۰ به ۲۰ کیلو و در دهه‌های اخیر به بیش از ۶۰ کیلو رسیده است.
بنابرین، طرفداران گیاهخواری در ایران نباید از خبر کاهش مصرف گوشت ایرانیان چندان شاد شوند زیرا انگیزه گیاهخواری عامل آن نبوده است و وقتی چنین انگیزه‌ای در میان نیست، ترک گوشتخواری چندان مفید نیست.
کم کردن مصرف گوشت به خصوص گوشت قرمز برای سلامت انسان و محیط زیست بسیار مفید است ولی اگر کاهش یا ترک مصرف نتیجه فقر مالی باشد چه؟
شخص گیاهخوار همزمان با کم کردن مصرف گوشت یا کنار نهادن آن، سعی می‌کند به الزامات گیاهخواری تن دهد و مثلاً برای گوشت جایگزینی بیابد و موادی مانند آهن بدن را به طریقی دیگر تأمین کند؛ ولی کسانی که بر اثر فقر مالی از خیر گوشت می‌گذرند، غالباً نه اطلاعاتی درباره گیاهخواری دارند و نه انگیزه‌ای و نه جایگزینی برای برخی مواد حیاتی موجود در گوشت سراغ دارند.
بخواهیم یا نخواهیم، محیط زیست ما و بلکه کره زمین در دست انسان‌ها هستند و وقتی سالم می‌مانند که انسان، خود، از سلامت جسم و روان بهره‌مند باشد.
از مردمانی که در تأمین اولیات زندگی جسمانی خویش بازمانده‌اند نمی‌توان توقع داشت که به حیوانات، محیط زیست و حتی همنوعان خود مهر بورزند و در حفظ محیط زیست و احقاق حقوق حیوانات هوشمندانه عمل کنند. ترک گوشتخواری با این شکل، خود می‌تواند به ستم بیشتر به حیوانات و محیط زیست بینجامد.
