مفاهیم نواندیشی متأخر به چه کار ما می‌آید؟
مفاهیم جدید وقتی برساخته می‌شوند که معضله‌ای روی داده است و مفاهیم سابق در مواجهه با آن مشکل به کار نمی‌آید. باید به سر وقت مفهومی دگر رفت. دست در انبان مفاهیم گذشته کردن، ثمره‌ای به ارمغان نمی‌آورد. اندیشمندان از همین روی بوده که مفاهیمی را بر می‌ساختند. در این میان، در ساحت دین و مواجهه با جهان امروزین، ساختن مفاهیم جدید یکی از ضروریات است. با زبان گذشتگان و با مفاهیم قدما به سر وقت معضل معرفتی امروز رفتن، به کار نمی‌آید. متفکران دینی هم در این میان برخی مفاهیم را برساختند. آنها پرسش‌های معرفتی جهان جدید را دیده و در صدد پاسخی از جانب دین بر آمده‌اند. از این روی به ساختن مفاهیمی جدید دست بردند.
آقایان فنائی، نراقی و دباغ از جمله نواندیشان متأخرند که برخی مفاهیم را در همین خصوص برساخته‌اند. در متن‌های پیش رو، به برخی از این مفاهیم اشارت شده و دست‌گیری‌های آن نشان داده شده است.
