حکایت دین و سیاست در مُلک آل سعود
شرق در شماره امروز از مناسبات جریان های فکری در عربستان سعودی گفته و با اشاره به مشابهت نظر الله‌کرم و خلخالی درباره کوروش، از محمود صادقی، نماینده سابقا معمم مجلس شورای اسلامی نوشته که این روزها خبرساز شده است.
این روزنامه در صفحه ۱۰ یادداشت دکتر محمدجواد خلیلی با عنوان «دین و سیاست در عربستان» را منتشر ساخته و با اشاره به تاریخ شکل گیری قدرت خاندان آل سعود نوشته است: «عبدالعزیز در سال ١٩٣٠ با کمک انگلستان و در سایه فروپاشی امپراتوری عثمانی و تحولات بعد از جنگ جهانی اول، این پادشاهی را بر تلی از افراط‌گرایی مذهبی و جنگ‌های خونین بنا نهاد. تولد این عنصر نوظهور در بستر جنبش وهابیت و بعد از آن با حضور و فعالیت‌های اخوان التوحید صورت گرفت؛ به‌گونه‌ای که تاکنون نیز دو مفهوم دین و سیاست در عربستان درهم‌تنیده و به هم وابسته هستند.»
نگارنده معتقد است پادشاهان بعدی برای رهاشدن از قید مفاهیم خشک وهابیت و مدرن‌سازی کشور، به‌ویژه در بخش آموزش و نظام قضائی بسیار تلاش کردند، اما هرگز نتوانستند به‌طور کامل از این وضعیت پیچیده رها شوند؛ زیرا کسب مشروعیت مذهبی و مقبولیت سیاسی آنان، وابسته به نظام معرفتی وهابیت است.
این گزارش در بخش هایی به تحولات عمیق و پرحادثه در جریان‌های فکری سیاسی حاضر در عربستان سعودی از دهه ٧٠ به بعد پرداخته و «حضور محمد قطب، برادر سید قطب در دانشگاه‌های عربستان و تأکید وی بر اندیشه توحید قصوری و انتقادات شدید به سیستم حکومتی» و «انقلاب اسلامی ایران» را از عوامل اثر بر شکل‌گیری جریان بیداری اسلامی در عربستان دانسته است.
توضیحاتی پیرامون «وهابیت سنتی»، «سکولارهای سعودی»، «سلفی‌های اصلاح‌طلب»، «نئوسلفی‌ها» و «اسلام‌گرایان لیبرال» نیز بخش های بعدی این گزارش را شامل می شود. نگارنده در جمع بندی مطالب خود نیز آورده است: «درحال‌حاضر نزاعی زیرپوستی بین برخی جریان‌های معتدل‌تر سلفی عربستان در جریان است. همه این گروه‌ها می‌خواهند میوه تحولاتی که از دهه ٧٠ آغاز شد و با عنوان کلی بیداری اسلامی شناخته می‌شود را خود از شاخه جامعه بچینند. این جریان‌ها به‌خوبی می‌دانند طیف نئوسلفی با دست به سلاح بردن در داخل عربستان و اقدامات مسلحانه، عملا نامه تدفین خود را مهر و امضا کردند و دیگر در منظومه قدرت نرم و سخت جامعه عربستان، جایی نخواهند داشت. از سوی دیگر جریان وهابیت سنتی نیز به علت حضور در ساختار تشکیلات رسمی و همچنین جمود فکری، توان نوآوری و بازی‌سازی در عرصه اجتماعی را از دست داده است. تنها گروه‌های اسلام‌گرا یا لیبرالی باقی می‌مانند که توان برقراری رابطه با بدنه جامعه را داشته باشند. بنابراین دو گروه الصحوه با گرایش افرادی مانند سلمان العوده و نیز طیف اسلام‌گرایان لیبرال دو رقیب جدی برای به‌دست‌آوردن شریان اصلی جامعه محافظه‌کار عربستان هستند.»
ﺍﮔﺮ ﮐﻮﺭﻭﺵ ﯾﮑﺘﺎﭘﺮﺳﺖ ﺑﻮﺩ…
روزنامه شرق در صفحه ۶ از هم نظر بودن الله‌کرم با خلخالی در انکار کوروش خبر داده و در گزارشی نوشته است: «رئیس شورای هماهنگی حزب‌الله با انتشار مطلبی در اینستاگرام خود، به بهانه تجمع روز تولد کوروش در آبان ماه و حواشی آن در پاسارگاد، هویت این پادشاه هخامنشی را زیر سؤال برده و مدعی شده چرا در تاریخ و ادبیات نامی از کوروش نیست.»
در بخش هایی از این نوشته الله کرم می خوانیم:
– ﺍﮔﺮ ﮐﻮﺭﻭﺵ ﯾﮑﺘﺎﭘﺮﺳﺖ ﺑﻮﺩ، ﭼﺮﺍ ﮐﻮﺭﻭﺵ ﺩﺭ ﻣﻨﺸﻮﺭ ﺣﻘﻮﻕ ﺑﺸﺮ ﮐﻪ ﻫﻤﻪ ﻣﻨﺴﻮﺏ ﺑﻪ ﺍﻭ می‌دونن، ﺑﺎﺭها ﻭ ﺑﺎﺭها «ﻣﺮﺩﻭﮎ» ﺑﺖ ﺑﺰﺭﮒ ﺑﺎﺑﻞ ﺭﻭ ﺳﺘﺎﯾﺶ ﮐﺮﺩﻩ ﻭ می‌گوید ﺑﺎ ﯾﺎﺭﯼ ﺍﻭ ﺑﺎﺑﻞ ﺭﺍ ﻓﺘﺢ ﮐﺮﺩﻩ؟
– ﺍﮔﺮ ﮐﻮﺭﻭﺵ ﺩﺭ ﺑﯿﻦ ﺍﯾﺮﺍﻧﯽها ﺷﺨﺼﯿﺖ ﻣﻌﺮﻭﻑ ﻭ ﺑﺰﺭﮒ ﻭ ﺑﺎﻋﻈﻤﺘﯽ ﺑﻮﺩﻩ، ﺩﺭ ﺗﻤﺎﻡ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺷﺨﺼﯽ ﺭﺍ ﭘﯿﺪﺍ ﮐﻨﯿﺪ ﮐﻪ ﻧﺎﻡ ﭘﺪﺭﺑﺰﺭﮒ ﯾﺎ ﯾﮑﯽ ﺍﺯ ﺍﺟﺪﺍﺩﺵ ﮐﻮﺭﻭﺵ ﺑﺎﺷﻪ!
– هرﭼﯽ ﺁﺛﺎﺭ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﺍﻻﻥ ﺩﺭ ﺑﺎﺯﺍﺭ هست ﺟﺪﯾﺪﻩ ﻭ ﻣﻨﺒﻌﺸﻮﻥ ﺗﺎﺭیخ هرﻭﺩﻭﺕ ﻭ ﻧﻘﻞ ﮔﺰﻧﻔﻮﻥ هستش ﮐﻪ ﺧﺎﺭﺟﯽ هستند ﻭ ﺑﻌﺪ ﺍﯾﻨﮑﻪ ﮐﺸﻒ ﻣﻨﺸﻮﺭ ﮐﻮﺭﻭﺵ، ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻧﺎﻡ ﺁﺭﺍﻣﮕﺎﻩ ﻣﺎﺩﺭ ﺣﻀﺮﺕ ﺳﻠﯿﻤﺎﻥ(ﻉ) ﺑﻪ ﺁﺭﺍﻣﮕﺎﻩ ﮐﻮﺭﻭﺵ، ﮐﺸﻒ ﻭ ﺗﺮﺟﻤﻪ ﮐﺘﺎﺑﯽ ﺑﻪ ﻧﺎﻡ ﺗﺎﺭﯾﺦ هرﻭﺩﻭﺕ همه ﺩﺭ ﯾﮏ ﺯﻣﺎﻥ ﺗﻘﺮﯾﺒﺎ ﺍﺗﻔﺎﻕ ﺍﻓﺘﺎﺩﻩ ﻭ ﺗﻮﺳﻂ ﺍﻓﺮﺍﺩ ﺍﻧﮕﻠﯿﺴﯽﺗﺒﺎﺭ ﺑﻮﺩﻩ!!! ﭼﻄﻮﺭ ﻣﻘﺒﺮﻩﺍﯼ ﮐﻪ قرن‌ها ﺑﻪ ﻧﺎﻡ ﻣﺎﺩﺭ ﺣﻀﺮﺕ ﺳﻠﯿﻤﺎﻥ ﻣﻌﺮﻭﻑ ﺑﻮﺩﻩ، ﯾﻬﻮ ﺗﻮﺳﻂ ﮐﺎﺷﻒ ﺍﻧﮕﻠﯿﺴﯽ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻣﻘﺒﺮﻩ ﮐﻮﺭﻭﺵ ﺍﻋﻼﻡ ﻣﯿﺸﻪ؟ ﺍﻭﻧﻢ ﺩﺭ ﺩﻭﺭﻩ ﭘﻬﻠﻮﯼ!!!! ﺍﯾﻦ ﺑﺎﺳﺘﺎﻥﺷﻨﺎﺳﺎﯼ ﺑﺎهوﺵ ﻗﺒﻠﺶ ﮐﺠﺎ ﺑﻮﺩﻥ؟؟؟
در بخشی از این گزارش آمده است:
«خلخالی هم برخلاف بسیاری از روحانیون نظر مثبتی درباره کوروش نداشت. او در بخشی از رساله خود نوشته است: «راجع به دین پادشاه هخامنشی باید این معنی را اذعان نمود که آنها یک دین مسلم و ثابت نداشته‌اند، بلکه در هر کوره و دوره دین آن مکان و زمان را قبول می‌کرده‌اند و پایبند به هیچ یک از مذاهب نبوده‌اند و برای پیشبرد مقاصد سیاسی و شیطانی خود به آب و رنگ هر مذهبی خود را زینت می‌داده‌اند. همچنان که کوروش برای زئوس، مردوک، مهر، ناهید و افرودیت قربانی می‌کند، با اینکه آنها خدایان ملل مختلف بوده‌اند، مثل ملکه انگلستان در هند شاش گاو را به عنوان تبرک که عقیده بعضی از هندو‌ها است می‌خورد».
صادق خلخالی گرامیداشت روز تولد کوروش را سیاستی استعماری دانسته و نوشته است: «گاهی مردم را به تریاک و زمانی دیگر مردم را به میگساری و موسیقی و هنر و وقت دیگر آنها را به ورزش و میدان المپیک و بار دیگر آنها را به هیپی‌گری و درویشی و عرفان موهومی …. و زمانی به وسیله رمان و تاریخ موهومی و روز تولد موش و سگ و گربه و یا کوروش کبیر مشغول کرده و می‌خواهند که ملت هیچگاه رشد فکری نداشته باشند». خلخالی توصیف کوروش را به تمامی از موضعی خصمانه و مبتنی بر نفی روایت‌های مثبت آغاز کرد و به آنجا رسید که سخن‌گفتن از عظمت دوران حکمرانی او بر ایران را «سیاست استعمار» و «توطئه یهود» دانست.
«خلخالی این سخنان را از موضع یک دانش‌آموخته حوزه نوشته بود اما او با این رساله در برابر برخی بزرگان حوزه قرار می‌گرفت. از آن‌جمله علامه طباطبایی بود که کوروش را مصداق «ذوالقرنین» دانسته و نوشته بود: «به هر قومی ظفر پیدا می‌کرد، از مجرمان ایشان می‌گذشت و عفو می‌نمود و بزرگان و کریمان هر قومی را اکرام و ضعفای ایشان را ترحم و مفسدان و خائنان را سیاست می‌نمود».
معممی که وعظ و خطبه نمی‌کند
شرق در صفحه ۶ نگاهی به کارنامه و مواضع محمود صادقی، هفدهمین رأی تهرانی‌ها در مجلس انداخته و در کنار گزارشی دیگر درباره اقدام دادستانی تهران در بازداشت وی در روز یک شنبه، آورده است:
«اول فروردین سال ۴١ در قم به دنیا آمد. پدرش شیخ محمدحسین صادقی از روحانیون بنام و شاگرد امام خمینی بود که پس از انقلاب به ریاست دادگاه انقلاب الیگودرز منصوب شد. ١٩ساله بود که شیخ صادقی- که آن روزها نماینده دوره اول مجلس شورای اسلامی بود- در انفجار دفتر حزب جمهوری اسلامی در تیرماه ۶٠ به شهادت رسید. پس از شهادت پدر به حوزه علمیه رفت و پس از پایان دوره در حوزه به تدریس شرح لمعه پرداخت. از سال ۶۴ به موازات حوزه وارد دانشگاه تهران و در سال ۱۳۶۹ وارد دانشگاه تربیت مدرس شد تا سال ۷۹ هم دکترایش را گرفت و در همان سال در تربیت مدرس استخدام شد. او تا سال ٨٠ معلم بود اما به دنبال بروز یک عارضه مغزی مجبور به استفاده از واکر شد و به دلیل ابتلا به بیماری، از وظایف خاص روحانیت که وعظ و خطابه است، بازماند و به همین دلیل دیگر لباس روحانیت را بر تن نکرد.»
این گزارش با مرور سخنان این نماینده مجلس، بخشی از نطق میان‌دستور او در شهریور ٩۵ را یادآور شده که گفته بود: «اصرار افراط‌گونه بر اجرای ظواهر دین نتیجه‌ای جز گریزان‌شدن مردم ندارد.»
دیگر عناوین برگزیده «شرق» امروز:
رئیس‌جمهوری: لازم است بنیاد شهید در اسرع وقت، توجه به عزیزانی را که در وقایع تروریستی حله و نیروگاه کرکوک به شهادت رسیده‌اند، طبق ضوابط آن بنیاد، در عداد شهدای انقلاب اسلامی محسوب و توفیق خدمت به خانواده آنان را به کارنامه خدمات بنیاد شهید بیفزاید و ظرف یک ماه اقدامات انجام‌شده را گزارش نماید.
سردار رحیم صفوی: در همین قرن حاضر شاهد برقراری حکومت اسلامی به مرکزیت ایران خواهیم بود.
حجت‌الاسلام علم‌الهدی: تمام مقابله جریانات سیاسی با جریان حزب‌اللهی بر سر همین زندگی رفاه‌زده است. مشکل ما با جریانات ضدارزشی همین است، دعوا بر سر وزارت و وکالت نیست؛ بحث این است که عده‌ای می‌خواهند جامعه را میدان خوش‌گذرانی قرار دهند.
