اکونومیست درباره انتخابات رئیس‌جمهوری ایران چه می‌گوید؟

به‌گزارش دین‌آنلاین به نقل از اکونومیست، پیش‌بینی می‌شود که شانس پیروزی حسن روحانی، رئیس‌جمهور وقتِ ایران از پنج کاندیدای دیگر بیشتر باشد. از سال 1981 تا به امروز، تمام رؤسای‌جمهور ایران دو دوره خدمت کرده‌اند. رقبای روحانی نیز چندان ترسناک به نظر نمی‌رسند. این در حالی است که بدنۀ اصلیِ روحانیتِ کشور از ابراهیم رئیسی اعلام حمایت کرده، هرچند وی تا به امروز تجربۀ وزارت نداشته است.

محافظه‌کاران عملکرد اقتصادی روحانی را مورد انتقاد قرار داده‌اند. روحانی در حوزۀ اقتصاد ضعیف عمل کرده است. او به جای 50 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری خارجی‌ای که وعده داده بود در سال نخستِ پس از امضای توافق‌نامۀ هسته‌ای به سمت کشور روانه سازد، تا به امروز تقریباً موفّق به جذب هیچ سرمایه‌گذاری‌ای نشده است. او توانست تحریم‌های سازمان ملل را لغو کند، اما تحریم‌های امریکایی همچنان پابرجا هستند و اجازه نمی‌دهند که بانک‌های بین‌المللی که با دلار معامله می‌کنند، با ایران وارد معامله شوند. شرکت‌های بزرگ نفتی نیز همچنان از کشور ایران که دارای یکی از بزرگ‌ترین ذخایر نفتی و گازی جهان است کناره‌گیری می‌کنند. پاتریک پویان، مدیرعامل شرکت عظیم نفتی «توتال» می‌گوید ما بدون اسقاط دعویِ امریکا "قادر به همکاری با ایران نخواهیم بود" و مادامی که ترامپ رئیس‌جمهور است، بعید است چنین اتّفاقی بیفتد.

لذا برنامۀ نوسازیِ روحانی به خاطر نبودِ بودجۀ خارجی با اشکال مواجه شده است. از زمان توافق هسته‌ای، نرخ بیکاری نیز افزایش یافته است. ایران تنها برای نیمی از دانشجویانی که هر سال از دانشگاه فارغ‌التحصیل می‌شوند شغل دارد. البته روحانی می‌تواند به رشد تولید ناخالص ملّی (6/5%) در سال گذشته اشاره کند که با آزاد شدن نفت از تحریم‌های سازمان ملل تقریباً دو برابر شده است. هرچند او برای جبران زیاده‌روی‌های گذشته ملزم به محدود ساختن یارانه‌های نقدی دولت شده است.

تندروها نئولیبرال‌های روحانی را دولت اشراف می‌خوانند و آنها را به مثابۀ کسانی می‌دانند که در زمان شاه بر مستضعفین سروری می‌کردند. رئیسی علی‌رغم بنیاد عظیمی که دارد، خود را یک قربانی می‌خواند و می‌گوید در زندگیِ خود طعم تلخ فقر را چشیده است. در فیلم ویدئویی کمپین او وضعیت نابسامان زاغه‌نشین‌های ایران با فروشگاه‌های لوکسی که حامیان روحانی در آن تردّد می‌کنند مورد مقایسه قرار گرفته است. تندروها به بیکاران دریافتی‌های ماهانه و اشتغال‌زایی را وعده می‌دهند. گویا این انتخابات در حال تبدیل شدن به جنگی طبقاتی، بین ارزش‌های پیش از انقلاب و ارزش‌های انقلابی است.

روحانی نیز متقابلاً تندروها را مورد انتقاد قرار می‌دهد که قصد داشتند پیاده‌روها را تفکیک جنسیتی کنند. او رئیسی را مورد نکوهش قرار می‌دهد و به گذشتۀ او اشاره می‌کند که قاضی انقلاب بوده است.

در سال 2013 روحانی با اختلاف اندکی از کشیده شدنِ انتخابات به دور دوم نجات پیدا کرد. آخرین باری که چنین اتّفاقی افتاد (در سال 2005)، تندروها با هم متّحد شدند و احمدی‌نژاد را به قدرت رساندند. امسال نیز ممکن است انتخابات به دور دوم کشیده شود و به گفتۀ یکی از ناظرانِ باتجربۀ خارجی، اگر انتخابات به دور دوم کشیده شود، روحانی شکست خواهد خورد.

حامیان روحانی می‌گویند در این صورت قیامت خواهد شد. انزواطلبان بازار تازه‌افتتاح‌شدۀ بزرگی را که سرمایه‌گذاران تبلیغش می‌کنند به تعطیلی خواهند کشید و جشن خواهند گرفت. اصلاح‌طلبانی که وارد دولت روحانی شده بودند برکنار خواهند شد. قالیباف که در گذشته مسئول سرکوب اعتراضات دانشجویی بود، دوباره وارد عرصه خواهد شد و به گفتۀ روحانی، تحریم و درگیری از سرگرفته خواهد شد. تندروها نیز سعی می‌کنند مردم را بترسانند. آنها می‌گویند اگر روحانی پیروز شود، قدرت اقتصادی امریکا و سبک زندگی فاسد و مخرّبِ آمریکایی بر ایران غالب خواهد شد.